لغو  اعزام نفتکش‌ها به چین و اختلالات گسترده در زنجیره تأمین انرژی جهانی
​​​​​​​گروه انرژی- تنش‌های تجاری میان ایالات متحده و چین طی روزهای گذشته بالا گرفته و حالا بر حوزه حمل‌ونقل دریایی و تجارت نفت سایه انداخته است. آنطور که در روزهای اخیر برخی رسانه‌های بین‌المللی گزارش داده‌اند، افزایش تنش‌های تجاری میان دوکشور، منجربه لغو رزروهای موقت تعدادی از نفتکش‌ها برای اعزام به بنادر چین شده است. بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که این اقدام می‌تواند ناشی از وضع عوارض تلافی‌جویانه توسط پکن بر کشتی‌های آمریکایی باشد. به اعتقاد آن‌ها، دولت چین در پاسخ به سیاست‌های مشابه دولت ترامپ دست به این اقدام زده است. از طرف دیگر، همزمان گزارش‌هایی از افزایش چشمگیر تجمع نفتکش‌ها در دریاها منتشر شده که نشان‌دهنده اختلالات گسترده در زنجیره تأمین انرژی جهانی است.
به گزارش اقتصاد سرآمد، براساس گزارش‌های منتشرشده توسط برخی خبرگزاری‌های بین‌المللی مانند رویترز، بلومبرگ و... چندین نفتکش حامل نفت‌خام و سایر کالاها که رزرو موقت برای تحویل به بنادر چین داشتند، از روز جمعه‌(۱۰اکتبر ۲۰۲۵) لغو شده‌اند. این لغوها توسط مقامات بازار حمل‌ونقل تأیید شده و عمدتاً به دلیل اعلام چین مبنی بر اعمال عوارض جدید بر کشتی‌های آمریکایی است. این عوارض از ۱۴اکتبر (۲۲مهر‌۱۴۰۴) اجرایی می‌شود و از ۴۰۰یوآن (معادل حدود ۵۶دلار) به ازای هر تن کالا آغاز شده و معادل حدود ۶.۲میلیون دلار هزینه اضافی برای هر بازدید یک ابرنفتکش غول‌پیکر است. این تعرفه‌ها سالانه افزایش یافته و تا آوریل‌۲۰۲۸ تقریباً سه‌برابر می‌شود. کشتی‌هایی که بیش از ۲۵درصد سهام یا نفوذ آن‌ها متعلق به نهادهای آمریکایی باشد، مشمول این عوارض هستند، حتی اگر پرچم غیرآمریکایی داشته باشند یا خارج از آمریکا ساخته شده باشند.
در همین ارتباط tradewindsnews گزارش داده است که پس از آنکه بزرگ‌ترین واردکننده نفت جهان اعلام کرد از تاریخ ۱۴اکتبر عوارضی را بر کشتی‌های آمریکایی وضع خواهد کرد، رزرو موقت تعدادی از نفتکش‌ها برای تحویل محموله‌ها به بنادر چین لغو شد. در همین حال، هزینه‌های اجاره کشتی‌های فله‌بر حامل زغال‌سنگ و سنگ‌آهن نیز پس از اعلام این تعرفه‌ها افزایش یافت. براساس این گزارش، چین اعلام کرد که این عوارض را در تلافی اقدامات مشابه دولت ترامپ وضع می‌کند؛ اقداماتی که قرار است هفته آینده با هدف رونق بخشیدن به صنعت کشتی‌سازی آمریکا اعمال شوند.

تاثیر لغو اعزام نفتکش‌ها در لجستیک جهانی
پس از وضع عوارض تلافی‌جویانه پکن بر کشتی‌های آمریکایی، برخی کشتی‌های حامل نفت‌خام و سایر کالا‌ها که عازم چین‌(بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آسیا) بودند، با لغو اعزام مواجه شدند. این امر بخش لجستیک جهانی را تحت تأثیر قرار داده است. عمر نوکتا، تحلیلگر جفریز، در این زمینه می‌گوید: «این چارچوب جدید هزینه‌ای چین به‌طور معناداری تأثیرگذار است. اعمال عوارض بر چنین کشتی‌هایی که قادر به حمل دومیلیون بشکه نفت‌خام هستند، تهدیدی برای افزایش قابل‌توجه هزینه‌ها در تجارت کلیدی نفت جهانی محسوب می‌شود. از سوی دیگر، این نوع دریافت عوارض بر شرکت‌های سهامی عام، به‌ویژه آن‌هایی که در بازارهای ایالات متحده دارای ۲۵درصد یا بیشتر از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری مستقر در ایالات متحده هستند، تأثیر می‌گذارد.» برخی تحلیلگران اعتقاد دارند که تأثیر این امر در حال حاضر قابل‌توجه است. از آنجایی که ارقام تعیین‌شده قابل‌ملاحظه‌اند، این وضعیت باید ناکارآمدی ایجاد کرده و احتمالاً منجربه نرخ‌های بالاتری شود.
در ادامه این گزارش آمده است؛ این تحول بر روند صعودی قراردادهای مشتقات حمل کالا افزوده‌ است. این قراردادها تقریباً ۲۵درصد برای سفرهای دریایی از خاورمیانه به چین افزایش یافته‌اند. درآمد نفتکش‌ها نیز پس از آنکه ایالات متحده یک روز قبل یک ترمینال نفتی بزرگ چینی را تحریم کرد، افزایش یافت. عوارض اعمالی چین بر کشتی‌های آمریکایی که از ۱۴اکتبر اجرایی می‌شود، منعکس‌کننده عوارضی است که واشنگتن بر کشتی‌های چینی اعمال کرده است. این عوارض هرسال افزایش خواهند یافت و تا آوریل‌۲۰۲۸ تقریباً سه‌برابر خواهند شد. شایان ذکر است، هر نهاد آمریکایی که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم ۲۵درصد یا بیشتر از سهام شرکت‌های اداره‌کننده کشتی‌ها، حق رأی یا کرسی‌های هیات‌مدیره در اختیار داشته باشد، آمریکایی محسوب می‌شود. همچنین کشتی‌ها در صورتی که پرچم آمریکا را حمل کنند یا در آمریکا ساخته شوند، آمریکایی به‌شمار می‌روند.

چین به دنبال تلافی تعرفه‌های ترامپ
به باور برخی تحلیلگران؛ این اقدام چین در تلافی عوارض مشابه دولت ترامپ بر کشتی‌های چینی بوده که قرار است برای حمایت از صنعت کشتی‌سازی آمریکا اعمال شود. علاوه‌بر نفتکش‌ها، نرخ اجاره کشتی‌های فله‌بر حامل زغال‌سنگ و سنگ‌آهن به چین نیز افزایش یافته و قراردادهای مشتقات حمل کالا از خاورمیانه به چین حدود ۲۵درصد رشد کرده است. این تحولات نه‌تنها بر تجارت نفت تأثیر گذاشته، بلکه بخش لجستیک جهانی را مختل کرده و هزینه‌های حمل‌ونقل را افزایش داده است.
جنگ تجاری آمریکا و چین که از سال‌۲۰۱۸ آغاز شده، در سال‌۲۰۲۵ با شدت بیشتری ادامه یافته و به حوزه انرژی و حمل‌ونقل نفوذ کرده است. ترامپ اخیراً اعلام کرده که از اول نوامبر (۱۰آبان ۱۴۰۴)، تعرفه ۱۰۰درصدی بر صادرات چین به آمریکا اعمال خواهد شد و کنترل‌های جدیدی بر صادرات نرم‌افزارهای حیاتی وضع می‌کند. در پاسخ، چین کنترل صادرات عناصر نادر خاکی را گسترش داده و عوارض تلافی‌جویانه بر کشتی‌های آمریکایی اعمال کرده است. این تعرفه‌ها مستقیماً بر تجارت نفت تأثیر گذاشته و منجر به لغو رزروهای نفتکش‌ها شده، زیرا بسیاری از اپراتورهای بزرگ نفتکش‌(مانند شرکت‌هایی با لیستینگ در بازارهای آمریکایی) مشمول این هزینه‌های اضافی می‌شوند.
این جنگ تعرفه‌ای باعث کاهش حجم تجارت دوجانبه به میزان تقریبی ۱۵۶میلیارد دلار در سال شده و بر قیمت‌های جهانی نفت فشار وارد کرده است. برای مثال در هفته گذشته، قیمت نفت برنت ۳.۸۲درصد و نفت‌خام وست‌تگزاس اینترمدیت ۴.۲۴درصد کاهش یافت و به پایین‌ترین سطح از ماه مه رسید. بااین‌حال، در روز دوشنبه‌(۱۳اکتبر)، قیمت‌ها اندکی بهبود یافت‌(برنت ۱.۳۹درصد و WTI ۱.۴۸درصد افزایش) به دلیل امیدواری به مذاکرات احتمالی میان ترامپ و شی‌جین‌پینگ در اجلاس‌APEC در کره جنوبی.
تحلیلگران گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کنند که توقف موقت تعرفه‌ها می‌تواند تنش‌ها را کاهش دهد، اما ادامه این جنگ می‌تواند ناکارآمدی‌های بیشتری در زنجیره تأمین نفت ایجاد کند و هزینه‌های تجارت جهانی را افزایش دهد. در بلندمدت، این تعرفه‌ها می‌تواند تولید چین را کاهش داده و تقاضای نفت را تحت تأثیر قرار دهد که بر بازارهای انرژی جهانی انعکاس می‌یابد.

افزایش تجمع نفتکش‌ها در دریا
همزمان با لغو اعزام‌ها، گزارش‌هایی از افزایش بی‌سابقه تجمع نفتکش‌ها در دریاها منتشر شده که نشان‌دهنده اختلالات در بازار نفت است. براساس داده‌های‌Vortexa، حجم نفت در حال حمل با نفتکش‌ها به ۱.۲میلیارد بشکه رسیده که بالاترین سطح از سال‌۲۰۱۶ است. اگر نفتکش‌های متوقف‌شده‌(اما حامل نفت) را نیز شامل شویم، این رقم بالاترین از سال‌۲۰۲۰ است. دلیل اصلی این افزایش، رونق تولید نفت از سوی تولیدکنندگان کلیدی جهانی است که عرضه را بیش از تقاضا کرده و منجربه انباشت نفت در دریا شده است.
در منطقه خلیج فارس و دریای عمان، بیش از ۱۰۰نفتکش حامل حدود ۱۲میلیون بشکه نفت‌خام در نزدیکی جزیره خارک‌(بزرگ‌ترین پایانه صادراتی نفت ایران) متوقف یا در حال انتظار هستند. خبرگزاری ایسنا این ازدحام را «نگران‌کننده» توصیف کرده و دلایل آن را تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران، کاهش تقاضای جهانی نفت به دلیل رکود اقتصادی، مشکلات فنی و نگهداری نفتکش‌ها‌(مانند کمبود قطعات یدکی به دلیل تحریم‌ها) و استفاده از نفتکش‌های شناور برای دور زدن تحریم‌ها عنوان کرده است. نگرانی‌های اصلی شامل افزایش ریسک حوادث زیست‌محیطی مانند نشت نفت، فشار اقتصادی بر مالکان کشتی‌ها به دلیل تأخیرها و هزینه‌های اضافی و تأثیر بر بازار جهانی نفت از طریق نوسانات قیمت و اختلال در زنجیره تأمین است. همچنین تنش‌های ژئوپلیتیکی در خلیج فارس این وضعیت را پیچیده‌تر کرده است.
لغو اعزام نفتکش‌ها به چین بخشی از چرخه تلافی‌جویانه در جنگ تعرفه‌ای آمریکا و چین است که نه‌تنها تجارت نفت را مختل کرده، بلکه به افزایش تجمع نفتکش‌ها در دریاها دامن زده و بازار انرژی جهانی را تحت فشار قرار داده است. این تحولات می‌تواند منجربه افزایش هزینه‌ها، نوسانات قیمتی و ریسک‌های زیست‌محیطی شود. با توجه به احتمال مذاکرات آتی، نظارت بر پیشرفت دیپلماتیک ضروری است تا از تشدید بیشتر این بحران جلوگیری شود.