دایره خدمات تامین اجتماعی که اکنون جامعه بازنشستگان، خانواده‌های بی‌سرپرست، بیکاران، ازکارافتادگان و بیماران را دربرمی‌گیرد، با تصویب قانون تأمین‌اجتماعی در تیر سال 1354 به عنوان آغازگر تحولی نو در نظام اجتماعی و سلامت کشور، آغاز به فعالیت کرد، اما وظایف این سازمان بیمه‌گر دقیقا چیست؟ بنابراین گزارش، ۲۵ تیر ماه به عنوان روز «بهزیستی و تامین اجتماعی» با هدف تحقق عدالت اجتماعی نام‌گذاری شده است.به گزارش اقتصاد سرآمد، در ایران سازمان تامین اجتماعی به عنوان سازمان بیمه‌گر اجتماعی، عمومی و غیردولتی که وظیفه پوشش اجباری بیمه کارگران، حقوق‌بگیران و پوشش اختیاری صاحبان حرف و مشاغل آزاد را برعهده دارد، یکی از سازمان‌های فعال در زمینه تحقق این عدالت است.
سازمانی که بزرگترین صندوق بازنشستگی کشور محسوب شده و بیش از ۵۰ درصد جمعیت ایران را تحت پوشش مقررات حمایتی قرار داده است.  
مطابق با آخرین آمارها، بالغ بر ۱۴ میلیون نفر از جمعیت کشور به عنوان بیمه‌ شده اصلی و بیش از چهار میلیون نفر به عنوان مستمری‌ بگیر بازنشستگی، ازکارافتادگی و بازماندگان از تعهدات بلندمدت وکوتاه‌مدت بیمه‌ای و درمان بهره‌مند می‌شوند.با احتساب اشخاص تبعی تحت تکفل این گروه‌ها، بیش از ۴۴ میلیون نفر از جمعیت کشور عضو خانواده تامین اجتماعی به شمار می‌روند و امروز این سازمان در سه حوزه بیمه، درمان و اقتصاد با ارائه خدمات ۱۸ گانه این جمعیت را تحت پوشش گرفته است.
تاریخچه قانون خدمات اجتماعی و بازنشستگی در ایران به سال ۱۲۸۷ در دوران حکومت مشروطه در نخستین مجلس قانون‌گذاری می‌رسد که در قالب قانون وظایف و به منظور ارائه خدمات به کارکنان دولت تصویب شد.
براساس این قانون در دوران کهولت، از کارافتادگی و بازنشستگی مستخدم ۵۰ درصد از حقوق دوران اشتغال به خانواده و نفقه‌بگیران بازنشسته تعلق می‌گرفت و برای مستخدم در دوره حیات پس از بازنشستگی مبلغی پرداخت نمی‌شد.همسر، ‌ فرزندان و نوادگان نفقه‌ بگیر مستخدم اما از امتیازات بازنشستگی بهره‌مند می‌شدند. این قانون در سال‌های ۱۳۰۱ - ۱۳۰۸ و ۱۳۲۴ متحول شد و سال ۱۳۰۱ به عنوان سال قانون تأمین اجتماعی در کشور نام گرفت. در سال ۱۳۴۵ قانون خدمات اجتماعی جامع برای تمامی کارکنان دولتی و خصوصی به تصویب رسید و سال ۱۳۰۱ سال نظام بازنشستگی در کشور نام گرفت.
در فروردین ۱۳۴۲ این سازمان بیمه‌گر به «سازمان بیمه‌های اجتماعی» تغییر نام یافت و به دنبال تاسیس برخی از نهادهای اجتماعی بیمه‌ای و تشکیل وزارت رفاه اجتماعی در سال ۱۳۵۳ موجب تشکیل «سازمان تأمین اجتماعی» و تصویب قانون تأمین اجتماعی در تیرماه ۵۴، به عنوان آغازگر تحولی نو در نظام اجتماعی و سلامت کشور شد.
امروز این سازمان در حوزه درمان با ۳۷۸ مرکز درمانی ملکی شامل ۷۰ بیمارستان، ۵ مرکز جراحی محدود، ۵ مرکز دندانپزشکی مستقل، ۸۳ پلی کلینیک تخصصی، ۱۲۱ درمانگاه تخصصی، یک مرکز طب سالمندان و ۹۰ درمانگاه عمومی به جمعیت بیمه‌شده این سازمان خدمات درمانی ارائه می‌کند.
در حوزه خدمات بیمه‌ای نیز بیش از۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر بازنشسته مستمری دریافت می‌کنند و این روزها با شیوع کرونا، بیش از ۵۰ درصد جمعیت کشور را نیز در مراکز بهداشت و درمان این سازمان بیمه‌گر تحت حمایت قرار داده است.  پذیرش بیماران مبتلا به کرونا در بیمارستان‌های این سازمان، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری و هزینه وسایل کمک پزشکی، عقد قرارداد با بیش از ۵۰ هزار مرکز طرف قرارداد به منظور ارائه خدمت به بیمه‌شدگان و پذیرش بیش از ۱۹۰ میلیون مراجعه سرپایی از مراکز درمانی طرف قرارداد از اهم این اقدامات حمایتی در دوران بحران کرونا است.
توسعه خدمات غیرحضوری در قالب طرح ۳۰۷۰ که (۱۹ آبان ٩٩) با هدف کاهش مراجعات حضوری به شعب و کارگزاری‌های این سازمان در دوران این بیماری اتفاق افتاد و به گفته مسئولین این نهاد اجتماعی، با ارائه ۳۰ خدمت الکترونیک، ۷۰ میلیون مراجع از مجموع ۹۶ میلیون مراجع تامین اجتماعی به شعب وکارگزاری‌های این سازمان را کاهش می‌دهد.بنابراین گزارش پرداخت هدیه ازدواج، حذف مراجعه فرزندان اناث مستمری‌بگیران با ثبت هوشمند خاتمه کفالت، ابلاغ غیرحضوری احکام مطالباتی در سامانه اختصاصی خدمات الکترونیکی سازمان تأمین اجتماعی، ابلاغ مفصاحساب، ماده ٣٨ قانون تأمین اجتماعی، استعلام وضعیت دریافت مستمری و بیمه‌شده، نام‌نویسی غیرحضوری افراد تبعی توسط بیمه‌شده اصلی، درخواست غیرحضوری تکمیل سوابق بیمه به‌صورت کسری از ماه، انعقاد قرارداد و دریافت برخط بیمه اختیاری، اخذ غیرحضوری تعهدنامه برای ابلاغ احکام و مکاتبات الکترونیکی، امکان مشاهده جزئیات محاسبات و گردش حساب بدهی‌ها، دریافت غیرحضوری اعتراض کارفرما و تعیین و اعلام رسیدگی، پرداخت غیرحضوری غرامت دستمزد ایام بیماری ناشی از کرونا، سرویس غیرحضوری دریافت حق بیمه و احتساب سوابق دوران خدمت سربازی، اخذ الکترونیکی درخواست و صدور هوشمند و ابلاغ مفصاحساب، ارتقاء سامانه دریافت لیست حق بیمه، انعقاد قرارداد و دریافت برخط بیمه حرف و مشاغل آزاد، درخواست غیرحضوری کمیسیون پزشکی، حذف کاغذ از درآمد، پرداخت غیرحضوری کمک هزینه مراسم ترحیم، برقراری و پرداخت غیرحضوری بیمه بیکاری، اخذ غیرحضوری درخواست کفالت و بازرسی و کمک هزینه اروتز و پروتز، برقراری غیرحضوری مستمری بازماندگان، اخذ تعهدنامه غیرحضوری فرزندان اناث بازمانده، واکشی عکس از سامانه نام‌نویسی، دریافت گواهی پرداخت حق بیمه ساختمانی، امکان تقسیط غیرحضوری و نظام‌مند بدهی‌ها، پرداخت غیرحضوری حق بیمه کسری از ماه، هوشمندسازی لیست ارسالی کارفرمایان و امکان پرداخت آنلاین و احتساب آنی واریزی در حساب بیمه‌شده، کارفرما ٣٠ خدمت طرح ٣٠٧٠ محسوب می‌شود.