گروه صمت - سهم بودجه تحقیق و توسعه از درآمد خودروسازی‌های معتبر جهان ۱۶برابر ایران است. در سال ۲۰۲۰ خودروسازان جهانی ۷ تا ۸درصد از درآمد خود را به این موضوع اختصاص دادند؛ اما این نسبت در کشورمان تنها نیم‌درصد بوده است. سهم پایین «فکر و نوآوری» در خودروسازی ایران دو دلیل اصلی دارد که یکی از آنها سرکوب انگیزه «تولید رقابتی» با «قیمت‌گذاری دستوری» است.
به گزارش اقتصادسرآمد، درشرایطی خودروسازان برتر جهان درصد بالایی از درآمد خود را صرف تحقیق و توسعه  و مراکز تحقیقاتی می‌کنند که طبق اطلاعات منتشره توسط کدال بورس، خودروسازی ایران در سه سال گذشته تنها نیم درصد از درآمد خود را برای تحقیق و توسعه هزینه کرده است. آنچه مشخص است تحقیق و توسعه یا R&D در بازار به‌شدت رقابتی خودروی جهان، یکی از ارکان اصلی این صنعت محسوب می‌شود با این حال طبق اطلاعات کدال بورس، هزینه تحقیق و توسعه در خودروسازی کشور نیم درصد است. اما نگاهی به بودجه خودروسازان معتبر جهانی در این زمینه گویای عقب‌ماندگی فاحش خودروسازی ایران از این مقوله است. آمارها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۰ خودروسازان معتبر جهانی ۷ تا ۸ درصد از درآمد خود را صرف تحقیق و توسعه کرده‌اند به این‌ترتیب تولید‌کنندگان داخلی در مقایسه با سازندگان جهانی تنها یک‌شانزدهم از درآمد خود را صرف R&D کرده‌اند.
اما وزارت صمت نیز به عنوان سیاستگذار خودرو چندان توقعی از هزینه‌کرد در بخش تحقیق و توسعه در خودروسازی‌های کشور ندارد؛ چرا که این وزارتخانه در سند سیاستی توسعه صنعت خودرو پیش‌بینی کرده است که خودروسازان داخلی تا سال ۱۴۰۴ یک درصد از فروش خود را صرف تحقیق و توسعه کنند، به این ترتیب شواهد عینی نشان می‌دهد عزم عملی از سوی سیاستگذار خودرو و تولید‌کنندگان در این زمینه وجود ندارد. در بازار کاملا رقابتی جهان، تحقیق و توسعه در شرکت‌های خودروساز حرف اول را می‌زند، بودجه این بخش در نهایت منتج به توسعه و نوآوری در خودروها، ارتقای تکنولوژی‌های پیشرفته و در نهایت تولید خودروهای مفهومی و برقی شده است.
تحقیق و توسعه خودرو، بازاری که رقابت در آن مفهومی ندارد
محمد نیکخواه کارشناس صنعت خودرو در گفتگو با روزنامه اقتصادسرآمد در رابطه با ضرورت ایجاد مرکز تخصصی تحقیق و توسعه در خودروسازی‌های داخلی به خبرنگار ما گفت: دولت به عنوان سیاستگذار خودرو با حمایت‌های بی‌دریغ خود از یک سو و توقف واردات به کشور بازار انحصاری را در اختیار خودروسازان قرار داده است. بازاری که رقابت در آن مفهومی ندارد. بنابراین در این بازار بی‌رقیب و حمایت‌های دولتی، خودروساز نیازی به تحقیق و توسعه و ارتقای تکنولوژی خودروها ندارد چرا که هر خودرویی با هر کیفیت و کمیتی تولید کند در بازار انحصاری خودرو به فروش خواهد رفت.
وی در ادامه تصریح کرد: در شرکت‌های معتبر جهانی آنچه از آن به عنوان هزینه‌کرد تحقیق و توسعه نام می‌بریم از سود این شرکت‌ها محاسبه شده است به عنوان نمونه بودجه تحقیق و توسعه شرکت فولکس واگن در سال گذشته، ۵/ ۱۶میلیارد دلار بوده که این رقم معادل ۶/ ۷درصد از کل سود این کمپانی در این سال است که بالغ بر ۷۷/ ۲۱۶ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
نیکخواه با طرح این سوال که آیا خودروسازان کشور مگر سودده هستند که بخشی از سود آنها صرف تحقیق و توسعه شود، افزود: آخرین صورت‌های مالی سه خودروساز بزرگ کشور به بورس، حکایت از رشد ۱۴۵ درصدی زیان تولید در سال ۹۹ نسبت به سال پیش از آن دارد. بنابراین شرکت زیان‌دهی که هر محصولی را با هر کیفیتی تولید و مشتریان خود را در انتظار عرضه قرار داده، نیازی به تحقیق و توسعه ندارد.
این کارشناس صنعت خودرو تاکید کرد: با این حال اما سیاستگذار خودرو با آگاهی از نبود نقدینگی در خودروسازی کشور، در بسته سیاستی توسعه خودرو که دو ماه پیش از سوی موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی منتشر شد مسیرهای تامین نقدینگی رونق مراکز تحقیق و توسعه را پیش‌بینی کرده است.
ارتباط مراکز علمی و تولید یکی از مولفه‌های انکارناپذیر در دنیای مدرن است. این تعامل رشد و توسعه را در بخش صنعت و اقتصاد هر کشور رقم می‌زند و منجر به پیشرفت حوزه‌ها می‌شود. صنعت خودرو نیز از جمله صنایع مهمی است که کشورهای صنعتی روی آن سرمایه‌گذاری هنگفتی می‌کنند. از سوی دیگر، مطالعه و تحقیق بستری برای توسعه است و اگر این امر در هر مجموعه‌ای به معنای واقعی تعریف شود نیازهای پژوهشی را پوشش می‌دهد و هر تولیدکننده می‌داند گام بعدی را چگونه باید بردارد.
تحقیق و توسعه حلقه گمشده برخی صنایع داخلی است در حالی که در برخی حوزه‌ها مانند صنایع نانو، موشک و پزشکی به‌دلیل اهمیت تحقیق و توسعه پیشرفت‌های خوبی برای کشور رقم خورده است نباید از این نکته گذر کرد که موضوع تحقیق و توسعه در صنایع ارتباط مستقیمی با رویکرد اقتصادی شرکت ها دارد. با توجه به اینکه شرکت ها برای دوام و حیات اقتصادی شان نیاز به تحقیق و توسعه دارند به همین سبب در جهان تحقیق و توسعه را جدی می گیرند. اگر برای آینده فکری نداشته باشیم آینده با تغییرات خیلی سریع ما را دچار شک خواهد کرد. در حوزه تحقیق و توسعه از ظرفیت دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی به اندازه کافی استفاده نمی کنیم. هیچ قرارداد واقعی بین مراکز تحقیق و توسعه و مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی وجود ندارد و اگر قراردادهایی وجود داشته صوری بوده و به دنبال حل مشکل نبوده اند. لازم به یادآوری است که نباید تحقیق و توسعه صوری و برای توجیه کارها باشد یا تنها برای ارائه گزارش، مورد توجه قرار گیرد.