یک کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با « اقتصادسرآمد»می گوید
مسیرهای مسدود برای ارزش افزوده در حوزه گاز
گروه نفت و انرژی - گاز هلیوم در سال ۱۸۶۸ توسط فرانسویها کشف و در سال ۱۸۹۵ مخازن زیرزمینی آن توسط سوئدیها شناسایی شد. در سال ۱۹۰۳ نیز منابع بزرگ هلیوم جهان مورد بهرهبرداری قرار گرفت و در سال ۱۹۲۱ اولین کشتی هوایی با گاز هلیوم به پرواز درآمد. پیشبینی میشود ذخایر مشترک هلیوم ایران با قطر حدود ۲۵ تا ۴۰ درصد ذخایر هلیوم دنیا باشد. جالب اینکه حدود ۱۲۰ سال از شروع استفاده از هلیوم در جهان میگذرد اما هنوز امکان استحصال آن در ایران وجود ندارد.
به گزارش اقتصادسرآمد، لازم به ذکر است، گاز هلیوم خواص بینظیری دارد، در فشار معمولی در دمای صفر مطلق مایع بوده و نقطه جوش آن ۲۶۹- درجه سانتیگراد است. یکی از اولین مصارف هلیوم، استفاده از خاصیت سبکی و بالابرنده بودن آن است. این گاز کاربردهای بسیار مهمی در دستگاههایی نظیر MRI بیمارستانها و آنالایزرهای صنایع نفت وگاز و پتروشیمی برای نشتیابی دارد. با توجه به عدم امکان تولید داخل این گاز، سالانه مقادیر زیادی هلیوم جهت تامین نیاز داخل از کشورهایی چون امارات، قطر، ترکیه و چین وارد کشور میشود.
بیشتر به عنوان محصول جانبی در زمان استخراج گاز طبیعی قابل استحصال است. در مخازن گاز پارس جنوبی هنگام خروج گاز طبیعی، مقداری هلیوم نیز خارج میشود که باید آن را از گاز طبیعی که بیشتر آن را متان تشکیل داده جدا کرد. متاسفانه در علم کرایوژنیک کشور ما پیشرفت چشمگیری نداشته و ایران در عمل متخصصان چندانی در این حوزه ندارد. اما قطر طی سه سال گذشته چهار کارخانه تولید هلیوم راهاندازی کرده و به سرعت در حال تولید هلیوم است. قابل ذکر است مخازن هلیوم ایران با قطر مشترک بوده و قطر با تمام توان در حال برداشت از این ثروت است.
مسیرها برای ایجاد ارزش افزوده در حوزه گاز مسدود است
مرتضی بهروزیفر کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با روزنامه اقتصادسرآمد، در تشریح این مهم و تطابق آن وضعیت انرژی در ایران و درباره عدم بهرهبرداری ایران از محصولات جانبی میادین گازی بهخصوص میادین مشترک به خبرنگارما، گفت: با توجه به نیروی انسانی، فنی و شرکای خارجی و همچنین جذب سرمایهگذاری خارجی، ما هم امکان ورود به بخشهای غیر برداشت صرف گاز طبیعی از جمله هلیوم خواهیم داشت.
وی ابراز داشت: البته با تکمیل فاز 14 پارس جنوبی میزان برداشت گاز ایران مساوی و یا بیشتر از قطر میشود و این هدف به سختی حاصل شده است، چراکه کشوری مثل قطر سرمایهگذاری عمدهای در حوزه گاز داشته، شرکتهای خارجی مختلفی سرمایهگذاری کردهاند، اما زمانی که فرانسویها قرارداد خود را اجرا نکرده و از ایران خارج شدند ما سرمایهگذاری خارجی در این بخش نداشتهایم، در حالی که میلیاردها دلار سرمایهگذاری و تکنولوژی هایتک نیاز داشته و پروژهای درازمدت است که ما تاکنون دسترسی نداشتیم.
این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: اگر بتوان مراودات بانکی خود را با امریکا حل کنیم، برجام به سرانجام برسد و راه ورود سرمایه خارجی باز شود، با توجه به نیروی انسانی، فنی و شرکای خارجی و همچنین جذب سرمایهگذاری خارجی ما هم امکان ورود به بخشهای غیر برداشت صرف گاز طبیعی از جمله هلیوم خواهیم داشت.
بهروزیفر بیان داشت: ما کشوری هستیم با جمعیت زیاد و به عنوان سوخت منازل و نیروگاه میزان زیادی گاز نیاز داریم هرچه گاز را استخراج و تولید کنیم در داخل خریدار دارد بنابراین ما یک منبع اطمینانبخش فروش گاز نیستیم در حالی که گاز ما به صورت طبیعی مشتریانی مثل عراق، کویت، ترکیه و حتی پاکستان و افغانستان را دارد اما هر از چند گاهی با چالش کمبود ارسال و توقف مواجه میشوند.
وی یادآور شد: در هر حال ایجاد ارزش افزوده در هر حوزهای بستگی به این دارد که روابط خارجی به گونهای تنظیم شود که راه سرمایهگذاری خارجی باز شود تا به جای خامفروشی ایجاد ارزش افزوده کرده و فرآورده بفروشیم، خوراک اولیه پتروشیمی گاز طبیعی است که اگر به ظرفیت کامل برسد مصرف بالایی گاز خواهند داشت و مواد پتروشیمی برای صنایع داخلی و صادرات بسیار به صرفه است، همچنین میتوانیم به جای لولهکشی گاز و صرف هزینههای بالا گاز را به صورت الانجی و یا سیانجی صادر و یا به مصرف داخل برسانیم، این خود یک فرآوری است، کما اینکه امارات و قطر نیز از این روش به صادرات خود کمک میکنند.
اولین موضوع این است که ابتدا باید سرمایهگذاری عمدهای در منابع گازی ما به وجود بیاید، سپس به عنوان منبع اطمینانبخش صادرات گاز و یا فرآوردههای جانبی آن باشیم، همانگونه که روسیه به اروپا گاز صادر میکند و اطمینان میدهد که گاز را در هر فصلی که مورد نیاز مشتری بود طبق قرارداد تامین کند، در حالی که ما هنوز برای مشتریان داخلی نمیتوانیم این اطمینان را حاصل کنیم.در هر صورت گاز مانند نفت یک کالای استراتژیک است و براحتی میتواند خوراک کارخانجات پتروشیمی بوده و ایجاد ارزش افزوده بالایی داشته باشد و زنجیره ارزش افزوده بزرگی از آن بوجود بیاید.
سیرکاربری گاز طبیعی از سالهای گذشته تا کنون دچار فراز و نشیب های فراوانی گشته و اکنون به عنوان یکی از چالشهای پیشروی کشورهای تولید کننده و همچنین مصرف کننده قرار گرفته است . از آنجایی که انتقال گاز طبیعی در مسافتهای طولانی به علت ماهیت گازی آن، توسط خطوط لوله چندان اقتصادی نمی باشد و از طرف دیگر بالا رفتن قیمت نفت خام در مقایسه با گاز طبیعی موجب نمایانتر گشتن بیش از پیش اهمیت این گزینه انرژی شده است و مصرف کنندگان بزرگ انرژی و دور از محل تولید را برآن داشته جهت استفاد ه بهینه و سهلتر گاز طبیعی با اتکاء بر سه اصل مهم در ارتباط با انرژی یعنی پایداری، محیط زیست و اقتصاد، تحقیق و توسعه را در سر لوحه فعالیتهای خود قرار دهند . در این میان با توجه به ضررهای کلانی که از طریق خام فروشی نفت متوجه اقتصاد نوپا و پویای کشور گشته است، متولیان اندیشمند صنعت گاز را بر آن داشته تا با تلاشهای گسترد ه و پیگیری تکنولوژی های به روز دنیا، موجب افزایش ارزش افزوده گاز طبیعی گردند. اهم جهت گیری این تلاش رها همه به سمتی بوده است تا گاز طبیعی به سرنوشت نفت خام دچار نگشته و با مدیریت صحیح و پی گیری مصرانه موجب شکوفایی صنعت گاز و پتروشیمی و اشتغال زایی شوند.
به گزارش اقتصادسرآمد، لازم به ذکر است، گاز هلیوم خواص بینظیری دارد، در فشار معمولی در دمای صفر مطلق مایع بوده و نقطه جوش آن ۲۶۹- درجه سانتیگراد است. یکی از اولین مصارف هلیوم، استفاده از خاصیت سبکی و بالابرنده بودن آن است. این گاز کاربردهای بسیار مهمی در دستگاههایی نظیر MRI بیمارستانها و آنالایزرهای صنایع نفت وگاز و پتروشیمی برای نشتیابی دارد. با توجه به عدم امکان تولید داخل این گاز، سالانه مقادیر زیادی هلیوم جهت تامین نیاز داخل از کشورهایی چون امارات، قطر، ترکیه و چین وارد کشور میشود.
بیشتر به عنوان محصول جانبی در زمان استخراج گاز طبیعی قابل استحصال است. در مخازن گاز پارس جنوبی هنگام خروج گاز طبیعی، مقداری هلیوم نیز خارج میشود که باید آن را از گاز طبیعی که بیشتر آن را متان تشکیل داده جدا کرد. متاسفانه در علم کرایوژنیک کشور ما پیشرفت چشمگیری نداشته و ایران در عمل متخصصان چندانی در این حوزه ندارد. اما قطر طی سه سال گذشته چهار کارخانه تولید هلیوم راهاندازی کرده و به سرعت در حال تولید هلیوم است. قابل ذکر است مخازن هلیوم ایران با قطر مشترک بوده و قطر با تمام توان در حال برداشت از این ثروت است.
مسیرها برای ایجاد ارزش افزوده در حوزه گاز مسدود است
مرتضی بهروزیفر کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با روزنامه اقتصادسرآمد، در تشریح این مهم و تطابق آن وضعیت انرژی در ایران و درباره عدم بهرهبرداری ایران از محصولات جانبی میادین گازی بهخصوص میادین مشترک به خبرنگارما، گفت: با توجه به نیروی انسانی، فنی و شرکای خارجی و همچنین جذب سرمایهگذاری خارجی، ما هم امکان ورود به بخشهای غیر برداشت صرف گاز طبیعی از جمله هلیوم خواهیم داشت.
وی ابراز داشت: البته با تکمیل فاز 14 پارس جنوبی میزان برداشت گاز ایران مساوی و یا بیشتر از قطر میشود و این هدف به سختی حاصل شده است، چراکه کشوری مثل قطر سرمایهگذاری عمدهای در حوزه گاز داشته، شرکتهای خارجی مختلفی سرمایهگذاری کردهاند، اما زمانی که فرانسویها قرارداد خود را اجرا نکرده و از ایران خارج شدند ما سرمایهگذاری خارجی در این بخش نداشتهایم، در حالی که میلیاردها دلار سرمایهگذاری و تکنولوژی هایتک نیاز داشته و پروژهای درازمدت است که ما تاکنون دسترسی نداشتیم.
این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: اگر بتوان مراودات بانکی خود را با امریکا حل کنیم، برجام به سرانجام برسد و راه ورود سرمایه خارجی باز شود، با توجه به نیروی انسانی، فنی و شرکای خارجی و همچنین جذب سرمایهگذاری خارجی ما هم امکان ورود به بخشهای غیر برداشت صرف گاز طبیعی از جمله هلیوم خواهیم داشت.
بهروزیفر بیان داشت: ما کشوری هستیم با جمعیت زیاد و به عنوان سوخت منازل و نیروگاه میزان زیادی گاز نیاز داریم هرچه گاز را استخراج و تولید کنیم در داخل خریدار دارد بنابراین ما یک منبع اطمینانبخش فروش گاز نیستیم در حالی که گاز ما به صورت طبیعی مشتریانی مثل عراق، کویت، ترکیه و حتی پاکستان و افغانستان را دارد اما هر از چند گاهی با چالش کمبود ارسال و توقف مواجه میشوند.
وی یادآور شد: در هر حال ایجاد ارزش افزوده در هر حوزهای بستگی به این دارد که روابط خارجی به گونهای تنظیم شود که راه سرمایهگذاری خارجی باز شود تا به جای خامفروشی ایجاد ارزش افزوده کرده و فرآورده بفروشیم، خوراک اولیه پتروشیمی گاز طبیعی است که اگر به ظرفیت کامل برسد مصرف بالایی گاز خواهند داشت و مواد پتروشیمی برای صنایع داخلی و صادرات بسیار به صرفه است، همچنین میتوانیم به جای لولهکشی گاز و صرف هزینههای بالا گاز را به صورت الانجی و یا سیانجی صادر و یا به مصرف داخل برسانیم، این خود یک فرآوری است، کما اینکه امارات و قطر نیز از این روش به صادرات خود کمک میکنند.
اولین موضوع این است که ابتدا باید سرمایهگذاری عمدهای در منابع گازی ما به وجود بیاید، سپس به عنوان منبع اطمینانبخش صادرات گاز و یا فرآوردههای جانبی آن باشیم، همانگونه که روسیه به اروپا گاز صادر میکند و اطمینان میدهد که گاز را در هر فصلی که مورد نیاز مشتری بود طبق قرارداد تامین کند، در حالی که ما هنوز برای مشتریان داخلی نمیتوانیم این اطمینان را حاصل کنیم.در هر صورت گاز مانند نفت یک کالای استراتژیک است و براحتی میتواند خوراک کارخانجات پتروشیمی بوده و ایجاد ارزش افزوده بالایی داشته باشد و زنجیره ارزش افزوده بزرگی از آن بوجود بیاید.
سیرکاربری گاز طبیعی از سالهای گذشته تا کنون دچار فراز و نشیب های فراوانی گشته و اکنون به عنوان یکی از چالشهای پیشروی کشورهای تولید کننده و همچنین مصرف کننده قرار گرفته است . از آنجایی که انتقال گاز طبیعی در مسافتهای طولانی به علت ماهیت گازی آن، توسط خطوط لوله چندان اقتصادی نمی باشد و از طرف دیگر بالا رفتن قیمت نفت خام در مقایسه با گاز طبیعی موجب نمایانتر گشتن بیش از پیش اهمیت این گزینه انرژی شده است و مصرف کنندگان بزرگ انرژی و دور از محل تولید را برآن داشته جهت استفاد ه بهینه و سهلتر گاز طبیعی با اتکاء بر سه اصل مهم در ارتباط با انرژی یعنی پایداری، محیط زیست و اقتصاد، تحقیق و توسعه را در سر لوحه فعالیتهای خود قرار دهند . در این میان با توجه به ضررهای کلانی که از طریق خام فروشی نفت متوجه اقتصاد نوپا و پویای کشور گشته است، متولیان اندیشمند صنعت گاز را بر آن داشته تا با تلاشهای گسترد ه و پیگیری تکنولوژی های به روز دنیا، موجب افزایش ارزش افزوده گاز طبیعی گردند. اهم جهت گیری این تلاش رها همه به سمتی بوده است تا گاز طبیعی به سرنوشت نفت خام دچار نگشته و با مدیریت صحیح و پی گیری مصرانه موجب شکوفایی صنعت گاز و پتروشیمی و اشتغال زایی شوند.
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
اخبار روز
-
پرداخت 2200 میلیارد تومان از مطالبات مراکز دانشگاهی طرف قرارداد
-
توزیع ۳۵ هزار بسته معیشتی در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان
-
تغییر نگاه به سرمایهگذاریها موجب شده تا بسیاری از دعواهای حقوقی با مذاکرات حل شود
-
بهسازی فضاهای بی دفاع شهری جهت کاهش آسیب های اجتماعی
-
تجهیز بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی اردبیل به سیستم آبیاری تحت فشار
-
بهینهسازی طرح روسازی دال خط کوهاندار برای رفع معضل راهآهنهای کویری
-
استفاده از ظرفیت های مردمی در پروژه های اشتغال زایی با همت بنیاد برکت در سال جهش تولید با مشارکت مردم
-
اتمام خط کشی محوری جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج)
-
بهرهبرداری از نخستین نیروگاه خورشیدی حمایتی کشور در کاشان
-
تلاش مضاعف، برنامه محوری و تخصص گرایی - هم افزایی، سودآوری
-
اهمیت طراحی وبسایت برای کسب و کارهای سنتی
-
آغاز بهکار TV شهری در ورودی ساختمان منطقه دو پایتخت
-
۱۰۰ ساختمان بلند در پایتخت روی گسل قرار دارد
-
۱۴ شهر و روستای سیستان و بلوچستان تحتتاثیر زلزله قرار گرفت
-
اولویت همه شرکتهای صندوق ذخیره باید سودآوری و توجه به اقتصاد دانش بنیان باشد
-
اجرای طرحهای زنجیره سبز و آبی در پنج شهرستان استان خوزستان
-
اجرای طرح ویژه جمع آوری شنهای پخش شده در معابر شمال تهران
-
تشکیل" قرارگاه ویژه تامین مسکن معلم" در صندوق ذخیره فرهنگیان
-
همه چیز درباره خرید چمن مصنوعی که باید بدانید
-
قرارداد ساخت ۷۰۰ واحدی خوابگاه متاهلی دانشگاه مازندارن منعقد شد