گروه اقتصادجامعه - قطع ارتباطات جهانی، سنگ بنای ناموزونی که صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی را گرفتار خود کرده و در آن خبری از برنامه توسعه ای و ارائه محصولات متنوع نیست.  موضوع کیفیت خودروهای تولید داخل، در روزهای اخیر به صورت جدی‌تری مورد اعتراض قرار گرفته است. اما این بار اعتراضات تنها معطوف و منحصر به مشتریان نیست. پس از تصادف زنجیره‌ای بهبهان، پلیس نسبت به کیفیت خودروهای داخلی به صورت جدی موضع‌گیری کرد و پس از آن مقام معظم رهبری از کیفیت پایین خودروهای داخلی گلایه کردند و از مسئولان خواستند در مسیر افزایش کیفیت اقدامات لازم را انجام دهند.
به گزارش اقتصادسرآمد، در حال حاضر یک قرن تولید خودرو و سرمایه‌گذاری بر روی صنعتی که برای ایران نه تنها استراتژیک که حیثیتی است، نتیجه مطلوبی نداشته است. مدیرعامل اسبق سایپا، معتقد است که این کیفیت به قدمت محصولات و پلت‌فرم‌های تولیدی گره خورده و فرصتی برای نوسازی یا نوآوری محصولات تازه، نداشته‌ایم. هرچند حرکت صنعت خودرو به سمت دانش بنیان شدن و حضور زنجیره تامین در تحقق این امر یکی از برنامه های راهبردی این صنعت است اما کارشناسان این حوزه معتقدند با وجود تعداد زیادی از شرکت های فعال در این زمینه، اقدامات انجام شده در راستای دانش بنیان شدن صنعت خودرو بیشتر به یک کار نمایشی تبدیل شده که این امر به دلیل موجود نبودن زیست بوم نوآوری و فناوری در کشور است.
وجود بیش از4700 شرکت دانش بنیان در ایران و قرارگیری ایران درجایگاه 47 بر اساس شاخص‌های نوآوری بلومبرگ در سال 2019 مبتنی بر شاخص های تحقیق و توسعه، فناوری پیشرفته، و نیز قرارگیری کاربست علم و فناوری در ماده 2 برنامه ششم به عنوان یکی از اولویت های 5 ساله کشور، تکیه بر توسعه اقتصاد دانش بنیان در نقشه جامع علمی کشور و تأ کید بر پیشتازی اقتصاد دانش بنیان، ساماندهی نظام ملی نوآوری به منظور ارتقای جایگاه جهانی کشور و افزایش سهم تولید و صادرات محصولات و خدمات دانش بنیان و دستیابی به رتبه نخست اقتصاد دانش بنیان در منطقه به عنوان سیاست های دستیابی به اهداف سند چشم انداز 20 ساله کشور در سیاست‌ های دستیابی به اهداف سند چشم انداز 20 ساله کشور در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی ضرورت روند فزاینده حرکت به سوی اقتصاد دانش بنیان را بیش از پیش کرده است.
پلتفرم خودرو ایرانی از رویا تا واقعیت
امیر امینی کارشناس صنعت خودرو  و مدرس دانشگاه، در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: موضوع کیفیت خودرو به قدیمی بودن تولیدات خودرو معطوف است. عمدتا ۷۰ تا ۸۰ درصد تولیدات خودروسازهای بزرگ، پژو و پراید است که عمر آنها عمدتا به ۲۵ سال قبل باز می‌گردد و برخی از آنها هم که ظرف ۱۵-۱۶ سال اخیر طراحی و تولید شده‌اند، در حالی که عمر این خودروها تمام شده است.
عمده ایراداتی وارده به صنعت خودرو
به اعتقاد او، عمده ایراداتی وارده به صنعت خودرو، ریشه در قدیمی بودن مدل خودروها دارد که بسیاری از آنها به روز نشده‌اند. در حالی که برخی مانند پراید از رده خارج شده‌اند، دسته دیگری با همان تکنولوژی و الزاماتی که قبلا داشته‌اند، در حال تولید هستند.
او با اشاره به اینکه خروج خودروهای قدیمی باید به صورت تدریجی باشد، گفت: برنامه‌ای که اوایل دهه ۹۰ در خودروسازی دنبال می‌شد، حذف تدریجی خودروهای قدیمی از چرخه تولید و جایگزینی آنها بود. به این ترتیب قرار بود طیف پیوسته‌ای از محصولات را داشته باشیم. یعنی ابتدا مدل‌های قدیمی را کنار بگذاریم و پس از آن الزامات کیفی، مهندسی و استانداردهای جهانی را در خودروهای جدیدتر از بخش طراحی گرفته تا تولید، بگنجانیم.
این کارشناس صنعت خودرو طراحی پلتفرم را یک مفهوم عام عنوان و اظهار می کند: نخستین اقدام انجام شده در ایران درزمینه طراحی پلتفرم از 20 سال پیش و همزمان با طراحی پلتفرم سمند با همکاری خارجی ها آغاز شد و به تدریج این حرکت عمق بخشیده شد به طوری که در حال حاضر در حال انجام اقدامات پایه ای در شاسی، سیستم تعلیق وفرمان هستیم که می توان ادعا کرد کار پلتفرمی در حال انجام است. هر چند تا برند شدن در این مسیر راه بسیار است.
هزینه های متعددی که در زمینه نوآوری از بین می رود در صنعت خودرو واضح است که نمونه آن دهه ۷۰ است که منابع زیادی در زمینه نوآوری این صنعت صرف اما در دهه ۸۰ متوقف شد این در حالیست که با صرف هزینه هنگفت باید نتیجه ای حاصل شود اما سرمایه گذاری ها تبدیل به هزینه شد و شهروندان‌نیز بهره لازم را نبردند‌.
بزرگ‌ترین دغدغه یک بنگاه اقتصادی تامین حقوق پرسنل است، ظرفیت تولید را در یک حد معقولی نگه می‌دارد تا به بازار بدهد و در سوی دیگر نیز به طور دایمی به دلیل نظام قیمت‌گذاری با زیان مواجه است آن هم در شرایطی که ارتباطات جهانی مسدود شده و خودروسازها با شرکت‌های معتبر خارجی همکاری ندارند. اخیرا حتی برخی شرکت‌های چینی‌ دیگر حاضر نیستند با خودروسازهای دولتی ما کار کنند و بیشتر با بخش خصوصی ما کار می‌کنند. مجموع این عوامل موجب شده خودروسازان در مواردی به خاطر کمبود قطعات به استانداردهای حداقلی رضایت دهند، ولی نه قطعه‌سازان و نه خودروسازان تمایلی به استفاده از کف استانداردها ندارند و گاهی از روی ناچاری ممکن است این کار را انجام دهند.
قطعه‌سازان در همکاری با شرکت‌های خودروسازی، باید براساس الزامات قانونی و ابلاغی خودروسازها تولید کنند، اما اکنون در شرایط خیلی بحرانی هستیم و تنوع محصولات‌مان محدود است. در سوی دیگر قطعه‌سازها سرمایه‌ای برای توسعه ندارند.