نویسنده: ناعمه دبیری نژاد
 حسین سلطانزاده(نویسنده مسئول) 
اغلب خانواده های سنتی این منطقه به خاطر شرایط شغلی تجاری (تجارت، صیادی و دامپروری) و نیز به نیروی انسانی، پرجمعیت بودند، پیش‌بینی تعداد اتاق اختصاصی برای هر نفر امکان‌پذیر نبود. در نتیجه این موارد، طراحی داخلی اتاقها به گونهای بود که نیاز به تمام فعالیت های خانواده را پوشش دهد. زندگی چند خانواری باعث می شود که فرزندان در آینده بعد از تشکیل زندگی در یکی از همین اتاق ها ساکن شده و به زندگی خود در جوار بقیه خانواده ادامه دهد. وجود تاقچههای متعدد برای اشیا و لوازم کاربردی و دکوری، گنجههای بزرگ در دیوار برای لباس و رختخواب، پشتیها و تشکچههای متعدد برای نشستن در تمام اتاق‌ها و برخی از جزئیات زینتی حکایت از نوع شیوه زندگی دارد. 
این خانه دارای سه بادگیر بوده که دو بادگیر درون فضای اصلی خانه و دیگری برای مطبخ است که اهمیت زن را در این خانه به نمایش می‌گذارد تا در فضایی با تهویه مطبوع به امور مطبخ رسیدگی نماید در حال حاضر یکی از این بادگیرها تخریب شده ولی دو بادگیر دیگر همواره مورد بهره‌برداری قرار دارد. 
مطبخ یکی از مهم‌ترین عرصه‌های حضور زن در خانه است. تفکیک عرصه ها در خانه علی گلبتان کاملا مشهود است تا زن در خانه به راحتی فعالیت های خود را انجام دهد و مطبخ از دید ورودی و اتاق مجلسی محفوظ باشد.
مطبخ به ورودی نزدیک و با انبار و سایر فضاهای مورد نیاز ارتباط دارد. عموما در جبه‌هایی واقع شدهاند که ورودی نیز در همان سمت است تا به محض ورود افراد به حیاط، آشپزخانه که مختص زن منزل است کمترین دید را داشته باشد. اما در این خانه مطبخ در کنار ورودی اعضای خانه (ورودی جبهه غربی) قرار گرفته است و ورودی مهمانان و مراجعه کنندگان (ورودی جنوبی) دید بر روی آن داشته (در جبهه جانبی)، در اینجا ما شاهد عقبرفتگی مطبخ هستیم تا محرمیت حفظ و از مراجعه کنندگان فضای تجاری و اتاق مهمان محفوظ بماند. 
فضای مطبخ به دلیل حرارت زیاد در جایی از خانه قرار می‌گرفت که تهویه در آن به خوبی به صورت گیرد و بعضی کارها بر روی سکوها در حیاط و فضای سایهانداز از ساباط (ایوان) انجام می‌گیرد اما در بعضی از خانه ها شاهد مطبخ های فصلی در پشت بام هستیم تا تهویه به خوبی صورت گیرد و زنان در منزل بتوانند به راحتی در فصول گرم به انجام کارهای خود بپردازند. آشپزخانه های فصلی در معماری مرکزی ایران مشاهده نمی‌شود و از دستاوردهای مردم این مرز و بوم با توجه به اقلیم و اهمیت به زن و منزلت او در خانه است.
سرویس های بهداشتی از دیگر فضاهای بسته در خانه های سنتی که در بین فضای اصلی و کنار درب ورودی خانه قرار گرفته است نکته جالب در مورد خانه های این منطقه این است برخلاف سایر شهرها دارای حمام بود در شهرهای کویری ایران ما شاهد حمامهای عمومی هستیم حتی در شهرهای جنوبی نیز مردم اکثرا از حمام عمومی استفاده می کردند و کمتر خانهای بود که دارای حمام باشد. خانههای کنگ از خانه‌های اعیانی محسوب می‌شد و وجود حمامهای متعدد در اتاق ها اهمیت اهالی به آراستگی نشان می‌دهد در گذشته های دور اهل سنت بر این عقیده بودند که وجود حمام درون خانه مکروه است و حمام را به وسیله «پیش مغ» (برگهای درخت خرما) یا سقف «سوند» (حصیر بافته شده از برگ خرما) در حیاط خانه می ساختند. با گذشت زمان و استعمار این مناطق و رونق اقتصادی برای مسافرت به کشورهای دور و نزدیک به مرور بر روی باورها و فرهنگ و طبع فضای خانه تاثیر گذاشت و حمام به داخل خانه راه یافت. حتی در برخی خانه ها هر اتاق یک حمام جدا دارد. دلیل این حمام های متعدد در خانه‌ها به این دلیل است که فرزندان هر یک اتاقی داشتند که بعد از ازدواج و تشکیل خانواده، زندگی را در همانجا ادامه داده و در کنار سایر خانواده زندگی می کرد، گاهی هر دو اتاق حمام مشترک و در برخی خانهها رختکن در جلوی حمام مشاهده می‌شود. یکی از دلایل اصلی راه یافتن حمام درون خانه این بود که مردم اعتقاد داشتند شب نباید از خانه خارج شد. این اعتقاد به دلیل وجود تبعیدی های زیادی که از شهرهای مختلف به بندرعباس و شهرهای همجوار فرستاده می‌شدند بود و دلیل دیگر، وجود خرافاتی همچون جن بود که در گذشته بسیار مورد اهمیت بود؛ آنها معتقد بودند در صورت نفوذ به کالبد انسان، دچار بیماری‌های سخت می‌شود که برای درمان آن از آیین و رسوم خاصی (زار) استفاده می‌کردند. حمام در این منطقه علاوه بر استحمام برای وضو گرفتن به کار می رفت با توجه به نمازهای ششگانه اهل تسنن و زندگی چند خانواری وضو گرفتن برای زنان هموار می‌شد. علاوه بر این زنان معتقد بودند که لباسهایشان را نباید نامحرم ببیند و به همین دلیل بعد از شستشو لباس خود را درون حمام شخصی اتاق خود پهن می کردند تا خشک شود. آب حمام ها توسط لوله کشی به مسنی (گودال باغچه درون حیاط) ریخته می‌شد و به بیرون از خانه راه نمی‌یافت. 
سازمان فضایی 
محرمیت و جداسازی حریم عمومی و خصوصی |(مهمان و خانواده) قبل از ورود به داخل خانه است. بدین صورت که مهمانخانه یک ورودی جداگانه داشت که از سمت جنوب و با ورودی های مراجعه‌کنندگان یکی است. فضای ورودی در خانه سنتی به تبعیت از اهداف مذهبی - اجتماعی به صورتی طراحی شده که شخص قرار گرفته در جلوی درب یا درون هشتی دید به داخل نداشته و فضای اصلی خانه از دید عابرین محفوظ بماند، انحراف دید از درب ورودی توسط عناصر مختلف صورت می گیرد. در خانه های اقلیم گرم و خشک ما برای ایجاد محرمیت از درب ورودی هشتی و بعد از آن دالان را مشاهده می‌کنیم اما در تعداد کمی از خانه های کنگ از این شیوه استفاده شده و در سایر خانه ها روشهای متفاوتی برای این منظور به کار گرفته شده است. این خانه دارای سه ورودی مجزا در جبهه جنوب غربی است که به دلایلی از جمله محرمیت صورت گرفته تا افراد برای مراجعه به فضای تجاری و رفع احتیاجات خود با فضای اصلی خانه ارتباط مستقیم نداشته باشند و ورودی اتاق مهمان نیز در همین جبهه صورت گرفته تا مهمان نیز تا جای ممکن کمترترین دید را به فضای اصلی خانه (اندرونی) داشته باشد علاوه بر این قرارگیری مطبخ در جبهه های مجاور دالان ورودی از فضای تجاری از جبههی اصلی عقب نشسته تا علاوه بر جلوگیری از دید به فضای مختص زنان فضای نیمه باز در جلوی آن پدید آید، تا در سایه به انجام کارهای روزمره خود بپردازند و تهویه مطلوب استفاده نمایند. 
ورودی اهالی خانه در جبهه غربی قرار گرفته و بعد از گذشتن از فضای هشتی وارد فضای تقسیم (حیاط) می‌شویم که از دید مستقیم به فضای خانه و حیاط که یکی از مهم‌ترین عرصه‌های حضور اهالی است می‌کاهد و قسمت جنوبی خانه (تجاری) نیز توسط دالانی طویل از بخش اصلی خانه جدا شده است. تمامی بازشوها به جز اتاق مهمان و فضای تجاری به سمت حیاط مرکزی باز شده و در ارتفاع بالا قرار گرفته است تا دیده درون اتاق حتی از سمت حیاط نیز محدود شود. بازشوها به صورت مشبک با تزیینات گچبری از ورود نور و گرمای شدید جلوگیری کرده و تهویه مناسبی ایجاد می کنند.