خلیج فارس، شریان تجارت جهانی
همایون الهی- چنانکه در جنگ جهانی دوم منطقه خلیج فارس محور اصلی موفقیت متفقین در برابر آلمان بود و امروز نیز نه تنها منابع طبیعی بویژه نفت و گاز، این منطقه را به صورت قلب جهان درآورده، بلکه شریان تجارت جهانی در این منطقه قرار دارد. این نظریه آلفرد ماهان که هر دولتی که منافع جهانی دارد باید توان به کارگیری قدرت خود را به طور مؤثر در فواصل دور داشته باشد، محرکی برای حضور آمریکا در منطقه شده است.
ب - تئوری قلب زمین (هارتلند) مكيندر
براساس تئوری هارتلند هرکس منابع انسانی و فیزیکی اور-آسيا واقع بین آلمان و سیبریه مرکزی را در اختیار داشته باشد میتواند جهان را کنترل کند. این تئوری توسط جغرافیدان انگلیسی سر هالفورد مکیندر در مقالهای در سال 1283(1904) و سپس در کتاب وی که در سال ۱۲۹۸(۱۹۱۹) منتشر شد و سپس در سال ۱۳2۲ (۱۹4۳) در مقالهای آمده است.
در نوشتههای مکیندر که حاصل مطالعات وی در جزئیات روابط جهانی بین قدرت بژی و بحری است، چند نکته اصلی وجود دار:
1- جزیره جهانی (اروپا، آسیا و آفريقا)، هارتلند یا مناطق محوری اور-آسیا را که به دریا راه ندارد، محاصره کرده است.
2- سرزمینهای ساحلی را که «هلال داخلی» و یا «هلال مارژینال» نامیده است از قدرتهای دریایی تشکیل شدهاند.
3- پایگاههای قدرت جزیرهای متشکل از آمریکای شمالی و جنوبی و همینطور استرالیا را تحت عنوان «هلال جزیرهای» یا «هلال بیرونی» میداند.
براساس تصویر مزیت و سلطه قدرت بژی بر قدرت بحری، مکیندر میگوید: کسی که بر اروپای شرقی حکم میراند بر هارتلند سلطه دارد، کسی که بر هارتلند سلطه داشته باشد بر جزیره جهان سلطه دارد و کسی که بر جزیره جهان سلطه داشته باشد بر جهان سلطه دارد. مکیندر از سیاستهایی که موازنه قدرت بین قدرتهای بژی و بحری را ایجاد کند حمایت مینمود تا بدینوسیله یک کشور معین نتواند بر هارتلند تسلط بیاید. به هنگام جنگ جهانی دوم مکیندر در تئوری خود توسعه قدرت هوایی و قدرت ایالات متحده آمریکا را که خارج از جزیره جهانی بود، مورد ملاحظه قرار داد. در ۱۲۹۸ (۱۹۱۹) مکیندر از اینکه آلمان روسیه را کنترل کند و در ۱۳۲۲ (۱۹۴۳) از اینکه شوروی آلمان را کنترل کند، اعلام خطر کرد. تأثیر نظریه مکیندر در شکلگیری سیاست «سدنفوذ» آمریکا و همینطور در تحلیل نتایج پیوند نزدیک شوروی و چین به چشم میخورد. در آغاز قرن ۲۱ میلادی و با توجه به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی زمینههای توجه به تئوری مکیندر در سیاستهای قدرتهای اروپایی، آمریکا و چین و روسیه در گسترش سلطه بر مناطق آسیای مرکزی و منطقه خلیج فارس قابل مشاهده است.

ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
اخبار روز
-
حضور ایران در هیئت اجرایی شبکه جهانی ژئوپارکهای یونسکو
-
آغاز دور جدید حراج شمارههای رند همراه اول
-
همگرایی مجلس، دولت و منطقه آزاد ماکو برای ارتقای سلامت شمالغرب کشور
-
125 هزار مورد آزمایش ارتقاء کیفیت در منطقه 2 آزاد راه تهران- شمال به ثبت رسید
-
برای پنجمین سال پیاپی صورتهای مالی شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک، شفاف و مطلوب ارزیابی شد
-
هجدهمین جلسه شورای ملی تأمین مالی در وزارت اقتصاد برگزار شد
-
آغاز عملیات اجرایی پرورش ماهی در قفس در دریاچه سد مارون بهبهان
-
بهره برداری از ۱۴ استخر پرورش متراکم آبزیان در شهرستان شوشتر
-
جهش صادرات میگوی ایرانی با کمک های دیپلماسی و تقویت زنجیره سرد
-
اتمام پروژههای فرودگاهی نیمه تمام با راهبری وزیر راه و شهرسازی
-
تأکید بر صیانت از ذخایر آبزیان در نشست مشترک شیلات و یگان حفاظت
-
آغاز احداث ۷۰ مدرسه در شهرهای جدید با برآورد ۴.۸ همت سرمایه
-
برداشت 1744 تن میگو در گمیشان
-
جلسه بررسی کنترل کیفیت طرحهای مسکن حمایتی برگزار شد
-
تفاهمنامه همکاری بین معاونت فرهنگی دبیرخانه شورایعالی مناطق آزاد و سازمان سینمایی امضا شد
-
تقویت زیرساختهای علمی و تدوین استانداردهای تخصصی، در شرکت آزمایشگاه فنی و مکانیک خاک شتاب گرفت
-
توافق ایران و تونس برای احیای همکاریهای اقتصادی و گردشگری
-
کشف و توقیف محموله قاچاق خاویار توسط یگان حفاظت منابع آبزیان
-
تاکید بر تکمیل عملیات لایروبی بندر صیادی والفجر اروندکنار
-
برق دار شدن بندر صیادی خوردورق شادگان پس از ۳۰ سال