خلیج فارس، شریان تجارت جهانی
همایون الهی- چنانکه در جنگ جهانی دوم منطقه خلیج فارس محور اصلی موفقیت متفقین در برابر آلمان بود و امروز نیز نه تنها منابع طبیعی بویژه نفت و گاز، این منطقه را به صورت قلب جهان درآورده، بلکه شریان تجارت جهانی در این منطقه قرار دارد. این نظریه آلفرد ماهان که هر دولتی که منافع جهانی دارد باید توان به کارگیری قدرت خود را به طور مؤثر در فواصل دور داشته باشد، محرکی برای حضور آمریکا در منطقه شده است.
ب - تئوری قلب زمین (هارتلند) مكيندر
براساس تئوری هارتلند هرکس منابع انسانی و فیزیکی اور-آسيا واقع بین آلمان و سیبریه مرکزی را در اختیار داشته باشد میتواند جهان را کنترل کند. این تئوری توسط جغرافیدان انگلیسی سر هالفورد مکیندر در مقالهای در سال 1283(1904) و سپس در کتاب وی که در سال ۱۲۹۸(۱۹۱۹) منتشر شد و سپس در سال ۱۳2۲ (۱۹4۳) در مقالهای آمده است.
در نوشتههای مکیندر که حاصل مطالعات وی در جزئیات روابط جهانی بین قدرت بژی و بحری است، چند نکته اصلی وجود دار:
1- جزیره جهانی (اروپا، آسیا و آفريقا)، هارتلند یا مناطق محوری اور-آسیا را که به دریا راه ندارد، محاصره کرده است.
2- سرزمینهای ساحلی را که «هلال داخلی» و یا «هلال مارژینال» نامیده است از قدرتهای دریایی تشکیل شدهاند.
3- پایگاههای قدرت جزیرهای متشکل از آمریکای شمالی و جنوبی و همینطور استرالیا را تحت عنوان «هلال جزیرهای» یا «هلال بیرونی» میداند.
براساس تصویر مزیت و سلطه قدرت بژی بر قدرت بحری، مکیندر میگوید: کسی که بر اروپای شرقی حکم میراند بر هارتلند سلطه دارد، کسی که بر هارتلند سلطه داشته باشد بر جزیره جهان سلطه دارد و کسی که بر جزیره جهان سلطه داشته باشد بر جهان سلطه دارد. مکیندر از سیاستهایی که موازنه قدرت بین قدرتهای بژی و بحری را ایجاد کند حمایت مینمود تا بدینوسیله یک کشور معین نتواند بر هارتلند تسلط بیاید. به هنگام جنگ جهانی دوم مکیندر در تئوری خود توسعه قدرت هوایی و قدرت ایالات متحده آمریکا را که خارج از جزیره جهانی بود، مورد ملاحظه قرار داد. در ۱۲۹۸ (۱۹۱۹) مکیندر از اینکه آلمان روسیه را کنترل کند و در ۱۳۲۲ (۱۹۴۳) از اینکه شوروی آلمان را کنترل کند، اعلام خطر کرد. تأثیر نظریه مکیندر در شکلگیری سیاست «سدنفوذ» آمریکا و همینطور در تحلیل نتایج پیوند نزدیک شوروی و چین به چشم میخورد. در آغاز قرن ۲۱ میلادی و با توجه به فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی زمینههای توجه به تئوری مکیندر در سیاستهای قدرتهای اروپایی، آمریکا و چین و روسیه در گسترش سلطه بر مناطق آسیای مرکزی و منطقه خلیج فارس قابل مشاهده است.

ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
اخبار روز
-
طلای جهانی سر به زیر ماند
-
رشد حیرت انگیز آبزیپروری در جهان مبتنی بر غلبه گونههای غیر بومی همراه با ریسک پنهان
-
خطر بروز تصادف را در مسیرهای باریک افزایش داده
-
بیانیه انجمن مدیران روزنامه های غیر دولتی در تجلیل از وحدت ملی در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه
-
عزم جدی دولت برای تقویت بنیه پلیس و جبران خسارات وارده از جنگ تحمیلی
-
نرخ دلار در روزهای آینده کاهشی است؟
-
حملونقل جادهای محور جابجایی زائران اربعین شد
-
برقراری پروازهای هما از مشهد به مقاصد زاهدان، چابهار، دبی، استانبول و بمبئی
-
حمله ناو آمریکایی به هواپیمای ایرانایر در سال ۶۷ نمونه بارز تروریسم دولتی است
-
تبدیل قزوین به هاب حملونقل منطقهای و ملی با سرمایهگذاری هدفمند در توسعه فرودگاه و تقویت خطوط
-
شهرداری تهران و استانداریها مسئول فرآیند احداث و مقاومسازی واحدهای مسکونی و تجاری آسیبدیده شدند
-
افتتاح دو خط و یک سکو در ایستگاه صفر مرزی ریلی شلمچه
-
هیچ طرح مسکنی متوقف نیست
-
بیش از 11 میلیون قزل آلا زیر چتر بیمه ای در مزارع استان تهران
-
فروش بلیت فقط از فرودگاههای شرق کشور انجام میشود
-
اختصاص یکهزار میلیارد تومان برای اسکان موقت و بازسازی منازل آسیبدیده از جنگ
-
قیمت جدید دلار، یورو و سایر ارزها امروز ۱۱ تیرماه
-
پایان عملیات بازگشت حجاج
-
آیا وزیر اقتصاد گفت که بورس نیاز به حمایت ندارد؟
-
آغاز جشنواره تابستانی «قلب ایرانسلمن»