مهدی فرخ پور- وقتی تاریخ ۸ ساله جنگ تحمیلی را ورق می‌زنیم، نورانیت صفحه زرین و درخشان عملیات مشترک رزمندگان سلحشور ارتش، سپاه و نیروی‌های مردمی جمهوری اسلامی ایران را در سوم خرداد ۱۳۶۱، نشانه‌هایی از اراده الهی خداوند و امداد‌های غیبی در کنار مجاهدت و فداکاری رزمندگان مقاومت را در آن می‌توان به وضوح دید «انا فتحنا لک فتحا مبینا».
عراقی‌ها در جنگ تحمیلی با حمایت مستقیم و غیرمستقیم دیگر کشورهای غربی با گرفتن خرمشهر پس از مقاومت ستودنی ۳۴  تفنگداران دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۵۹ بر روی دیوارهای خرمشهر نوشتند؛ (جئنا لنبقی) یعنی آماده‌ایم که بمانیم و به دنبال آن  صدام به‌عنوان رهبر جبهه بعثی، در یک سخنرانی این صید را به‎عنوان مروارید شط العرب خواند.  
اولین مقاومت‌ها در خرمشهر در طی ۳۴ روز توسط شجاع دلان تفنگداران دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به فرماندهی ناخدا یکم هوشنگ صمدی و همرزمانش رقم خورد که در واقع اولین سیلی و نه محکمی به دیکتاتوری معدوم عراق صدام حسین بود که در خیال و توهم خود سه روز خواب و وعده تصرف خوزستان را داده بود. تکاوران دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در مقاومت ۳۴ روزه خرمشهر ۱۰۳ شهید ۲۹۲ جانباز تقدیم نمود. و در جریان عملیات بیت المقدس که منجر به آزاد سازی خرمشهر گردید در اولین گام‌های راهبردی و عملیاتی زمینه عبور تجهیزات و نیرو از رودخانه کارون را مهیا نمودند و خط دفاعی مستحکمی را برقرار کردند و مانع عبور دشمن از پل خرمشهر شدند و این بار نیز در عملیات ۳۴ روزه اولین شکست سریع  راهبردی را پیکره  تجهیزاتی و انسانی دشمن وارد نمودند.
در واقع  نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران را می‌توان اولین‌ها در حماسه آفرینی‌ خرمشهر نام برد. 
خرمشهر به جهت قدمت کهن و موقعیت جغرافیایی از جمله مجاورت با خلیح همیشه تا ابد فارس و کشور عراق و ساختار  و ظرفیت‌های بندر و تجاری  و ویژگی‌های مشابه دیگر همیشه از اهمیت راهبردی  و ممتازی برخوردار بوده و هست و بهمین خاطر، بارها و بارها در تعرض و دسیسه چینی استعمارگران غربی از جمله انگلیس و مورد طمع کشورهای همسایه قرار گرفته است و مجدد در دوران انقلاب  نو پای اسلامی ایران در جنگ هشت ساله تحمیلی از آبان ۱۳۵۹ تا خرداد ۱۳۶۱ به مدت ۵۷۸ روز به اسارت و در قفس رژیم بعثی درآمد. 
در  تاریخ و تقویم مکتوب جمهوری اسلامی ایران سوم خرداد به نام مقاومت و پایداری و پیروزی ثبت و درج گردیده اما در ذهن و یاد و خاطره شفاهی ما ايرانيان معجزه  سوم خرداد با موسیقی محمد نبودی ببینی و نماز رزمندگان در مسجد جامع خرمشهر به‌همراه تصاویر مقاومت کلاه سبزها و با کلام امام خمینی ره که خرمشهر را خدا آزاد کرده نقش بسته و طلایی می‌گردد.
نقش و جایگاه پیروزی در عملیات بیت المقدس در سوم  خرداد ۱۳۶۱ که در واقع از چهار عملیات پی در پی بوده که از لحاظ راهبردی بسیار حائز اهمیت است به‌دلیل این‌که قدرت برتر نظامی ایران در این عملیات برای اولین بار به‌صورت طراحی و سازماندهی شده موجب تثبیت مرزهای ایران و باز پس‌گیری آن از دشمن متجاوز و متخاصم اتفاق افتاد و جنگ تحمیلی را وارد مرحله نوینی هدایت نمود و آن هم گذر از راهبرد دفاعی و ایجاد موقعیت جدید برترسازی و بازدارندگی بود.
به‌صورت اختصار می‌توان پیروزی در سوم خرداد و آزادسازی خرمشهر دو وجه نظامی و سیاسی مورد تحلیل قرار داد.
از جمله نتایج نظامی عبارتند از:‌۱- هم افزایی و موفقیت‌آمیز بودن عملیات مشترک و پی در پی رزمندگان ارتش ،سپاه و نیروهای مردمی 
۲- باز پس‌گیری و آزادسازی خرمشهر بعد از گذشت ۱۹ ماه و تثبیت موقعیت مرزهای جغرافیایی ایران 
۳- تلفات انسانی رژیم بعثی ازجمله ۱۶ هزار کشته و ۱۹ هزار اسیر
۴-انهدام و از بین رفتن  تجهیزات جنگی از جمله انهدام ۶۰وهواپیماها ، ۳ فروند بالگردها ،۴۱۸ نفر برها و ۴۹ دستگاه خودروهای جنگی 
۵- به‌دست آوردن غنایم و تجهیزات رها شده از جمله یک فروند بالگرد، ۱۵۰ دستگاه نفربر، ۵۶ دستگاه خودرو
۶- مقدمه پیروزی‌های متوالی و پی در پی دیگر و در نهایت شکست دشمن بعثی و متجاوز 
۷- عقب نشینی یگان‌های نظامی عراق از مرزهای ایران تا داخل مرزهای خودی 
از جمله آثار و نتایج سیاسی عبارتند از :
۱-تقویت روحیه سلحشوری و اعتماد به نفس رزمندگان به جهت دستیابی به توفیقات بزرگتر 
۲- بازگشت مرزهای قانونی در نقشه سیاسی 
۳-عقب نشینی عراق و بازگشت به مرزهای خودی و تغییر راهبرد و تاکتیک‌های نظامی از حمله به دفاع
از دست خرمشهر توسط عراق در واقع  از دست دادن امید و تکیه گاه اصلی صدام جهت مذاکره 
۴- عملیات روانی مثبت  و انتشار و تزریق امید و شادمانی در بین مردم و جبهه پشتیبانی و افزایش سرمایه اجتماعی 
۶-اعتراف و ترس حامیان عراق  بويژه آمریکا، دولت ریگان از عمق و آثار سیاسی شکست در عملیات بیت‌المقدس 
۷- خشنودی و پیام جاودانه امام خمینی(ره) به‌عنوان رهبرانقلاب 
فتح خرمشهر به تعبیر امام خمینی ره یک مساله عادی نبود بلکه مافوق طبیعت بود به همین خاطر آن را فتح ارزش‌هایی دانست که در بهمن ۱۳۵۷ پایه‌گذاری شده بود، رویداد سوم خرداد ۱۳۶۱، بی‌شک یکی از بزرگترین رویدادهای سیاسی و نظامی هشت ساله دفاع مقدس و انقلاب اسلامی است که صحنه‌های نبرد حق علیه باطل را تغییر داد و اقتدار و امیدآفرینی را همچون خورشیدی از شهر خرمشهر به همه جای جای سرزمین ایران مقاوم، تلألو و هدیه بخشید.
از وعده‌های خداوند در قرآن کریم پیروزی جبهه حق بر باطل است که بی‌شک حماسه سوم خرداد از آن نوع است. حماسه‌ای که دفاع مقدس را در جنگ تحمیلی وارد مراحل نوین و جدیدی از دست آوردها و پیروزی‌ها قرارداد و شرایط برترسازی ایران را از دیدگاه نظامی و سیاسی بر دشمن متجاوز و متخاصم تحمیل و تثبیت نمود.  
پس از پیروزی جبهه مقاومت در سوم خرداد ۱۳۶۱ و فتح  و آزادسازی خرمشهر رسانه‌های خارجی متفق القول و یک صدا از برتری ایران سخن گفتند و حیرت زده شدند و آن‌را به‌عنوان یک شکست بزرگ و خطرناک یاد کردند. 
از دیگر نشانه‌های اهمیت و بزرگی سوم خرداد هزار و سیصد و شصت و یک عملیات بیت المقدس می‌‎توان اشاره نمود؛ در خاطرات صیاد دلها سپهبد شهید صیاد شیرازی نقل شده است، ایشان بیان داشتند؛ استراتژی جنگی ایران پس از آزادی خرمشهر سیاسی شد و شامل انجام یک عملیات نظامی برای تحقق صلح و با استفاده ازعملیات نظامی برای آن‌که بتوان از طریق دیپلماتیک جنگ را تمام کرد. و در واقع هم این‌طور شد پیروزهای پی در پی با اعتماد به نفس بالای رزمندگان و قرار گرفتن دیپلماسی در میدان سرانجام به پیروزی ایران در جنگ تحمیلی هشت ساله منجر گردید.  
رزمندگان  ایران در ظهر سوم خرداد ۱۳۶۱ رژیم بعثی عراق را در یک نبرد وعملیات منظم و طراحی شده و مشترک توسط خبرگان نظامی و ولایت مدار ارتش، سپاه و جبهه مردمی و بومی خرمشهر، رژیم بعثی و اجاره‌ای عراق را به‌طور کامل از مرزهای بین‌المللی ایران بیرون و اخراج نمودند. حماسه و اقتدار آفرینی و آزادسازی خرمشهر یکی از رویدادهای مهم و اثر گذار، نه تنها در دوران دفاع مقدس بلکه در طول دوران انقلاب اسلامی است که باید به عنوان الگو و سرمشق همیشگی باشد.
اگر امروز خرمشهر با مساحت ۲۳ کیلومتری که در تلاقی دو رودخانه اروند رود و کارون و در مجاورت خلیج فارس و در همسایگی کشور عراق گرفته در آرامش و امنیت کامل  قرار گرفته، مطمئنا به‌واسطه و وام دار مددالهی و فداکاری فرزندان قهرمان این مرز و بوم است.
رهبرمعظم انقلاب اسلامی در سالروز سوم خرداد در جمع جوانان دانشگاه افسری امام حسین ع  بیان داشتند ؛ جوانان عزیز ، آینده  برای شما است. شما هستید که باید این تاریخ را به عزتش محفوظ نگه دارید. خرمشهرها در پیش است، نه در میدان جنگ نظامی، در میدانی که از جنگ نظامی سخت‌تر است، البته ویرانی‌های جنگ نظامی را ندارد، بالعکس آبادانی‌ها به دنبال دارد، اما سختی‌هایش بیشتر است.
با عاریه گرفتن از کلام مقام معظم رهبر انقلاب و در آستانه آزادسازی خرمشهر از حماسه سوم خرداد، باید به‌عنوان یک افتخارملی یاد نمود. جوانان عزیز امروز، وارثان حقیقی انقلاب اسلامی ایران و ادامه دهندگان راه شهدا هستند و باید تمام تلاش و همت خود را در سربلندی و اهتزار پرچم جمهوری اسلامی ایران در تمامی میادین و صحنه‌ها به نمایش بگذارند و در عملیات‌‌ها پیش رو، سوم خرداد‌ها بیافرینید و خرمشهرها آزاد کنند.