چرا «توسعه دریامحور و اقتصاد دریا»  برای «اقتصاد ایران» مهم است؟

الزامات اساسی در تحقق توسعه دریامحور و اقتصاد دریا

گروه دریامحور - «توسعه دریامحور و اقتصاد دریا» برای «اقتصاد ایران» از اهمیت بسیار بالایی با توجه به ظرفیت‌های بی‌نظیر دریایی و بندری کشور برخوردار است؛ راهبردی که تحقق آن نیازمند تحقق الزامات اساسی مختلف است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصادسرآمد، روابط عمومی سازمان بنادر و دریانوردی در نوشتاری آورده است: توسعه دریامحور و اقتصاد دریا که اخیرا بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته، موضوعی بسیار کلی و لازم است تا تصویر روشنی از آن ترسیم شود؛ تعریف اقتصاد دریامحور که در ادبیات جهانی عموما با عنوان اقتصاد آبی یا Blue Economy از آن یاد می شود، استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره های آبی اعم از اقیانوس ها، دریاها، دریاچه ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش تولید ناخالص داخلی تعریف است.
بنابراین، حوزه اقتصاد دریا فراتر از مواردی از قبیل شیلات و گردشگری دریایی است و مستلزم ظهور و حمایت از صنایع مرتبط با آب و دریا و از جمله حمل ونقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی های تجدیدپذیر، آبزی پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست هواشناسی و معدن کاری دریایی است.

الزامات اساسی در تحقق توسعه دریامحور و اقتصاد دریا
توجه به موضوعات و محورهای کلیدی توسعه دریامحور: موضوعات کلیدی توسعه دریامحور مشتمل بر مواردی از قبیل آینده نگری، توجه به رقابت پذیری و رقابت جهانی، توجه به تحولات جهانی در حوزه صنایع و حمل و نقل دریایی، لجستیک و زنجیره تأمین، توسعه یکپارچه زیرساخت های ریلی، جاده ای و هوایی و ارتقاء نسل بنادر می شود.
توجه به توان اکولوژیک در برنامه ریزی های توسعه: با توجه به اصول آمایش سرزمین، بارگذاری انواع فعالیت های انسانی لازم است براساس توان اکولوژیک انجام پذیرد تا اصول توسعه پایدار رعایت شود.
توجه به اقلیم مناطق و نواحی ساحلی: یکی از موضوعاتی که وجود دارد این است که تشویق به ایجاد سکونتگاه های جدید در سواحل دریای عمان و خلیج فارس از جمله سواحل مکران (به ویژه حد فاصل جاسک تا چابهار) بر اساس چه اصولی باید صورت پذیرد. تاریخ این خطه نشان می دهد که به دلیل ویژگی های طبیعی و اقلیم خشن در خشکی و دریا، جمعیت زیادی جذب این نواحی نشده اند و وقوع پدیده مونسون در این مناطق و طوفان های حاره ای، شرایط خاصی را به منطقه تحمیل کرده که برای برنامه ریزی ایجاد سکونتگاه جدید باید به آن توجه کرد.
بررسی تجارب بین المللی و منابع بالقوه ملی بیانگر این واقعیت است که جمعیت پذیری و استقرار صنایع در این محدوده شدنی است اما توسعه در این مناطق نیازمند توجه جدی به الزامات و نیازهای اساسی ساکنان آن نظیر آب است.
توجه به ظرفیت های حمل و نقل دریایی: رویکرد توسعه و تحول حمل و نقل دریایی در کشورهای پیشرو بیانگر این مطلب است که با توجه به افزایش ابعاد کشتی ها و نوع بسته بندی آن ها و همچنین یکپارچگی زنجیره تأمین محصولات در آن کشورها، توسعه های جدید دریایی و بندری به سمت مناطقی رفته که خارج از محدوده شهر بندرها بوده و دارای ظرفیت بالاتر دریایی از جمله عمق آبخور بالای ۱۵ متر برای کشتی ها باشند.
از این رو ضروری است که پهنه بندی استقرار صنایع با توجه به نواحی دارای پتانسیل ساخت بنادر جدید در سواحل کشور بازبینی شود. به این ترتیب، هر گونه توسعه بنادر تجاری خصوصا در شهر بندرها و افق در نظر گرفته شده برای توسعه اقتصادی آن ها با توجه به این ملاحضات بازبینی شود و چنانچه هدفگذاری صنعتی در سواحل مکران مدنظر قرار دارد، ضروری است تا به ظرفیت های مورد نیاز جدید بندری برای صادرات محصول یا واردات مواد اولیه توجه کرد.
توجه به اصول مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی (ICZM): با توجه به دستاوردهای برنامه های مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی کشور که برای اکثر سواحل ایران تهیه شده (یا در دست تهیه است)، هرگونه برنامه توسعه این مناطق ضروری است با رعایت اصول مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی انجام شود. رعایت این اصول سبب استفاده متعادل و متوازن از منابع تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر ساحلی می شود؛ به نحوی که منافع همه ذینفعان در بهره برداری خردمندانه از دریا و ساحل در نظر گرفته می شود.
توجه به نوآوری در حوزه دریایی: امروزه توجه به نوآوری در حوزه های مختلف و تشویق و حمایت از شرکتهای نوآور و نوآفرین (استارتاپ ها)، یکی از روش های رونق اقتصادی توسط بخشهای خصوصی است که برای حوزه فعالیت های متنوع دریایی نیز مصداق دارد.
استفاده از تجربیات جهانی: دوسوم جمعیت کشورهای دنیا در فاصله کمتر از ۶۰ کیلومتری دریاها و آبهای آزاد شکل گرفته و اصولا تمدن ها و شهرنشینی ها از این خصیصه در رهگذر تاریخ برخوردار بوده اند. حدود ۸۰ کلانشهر یا شهر بزرگ که اتفاقا قطب اقتصاد و تجارت نیز هستند، در کنار دریاها و آب های آزاد شکل گرفته اند. از طرفی در سالیان اخیر تحولات جدی در حوزه صنایع کشتیرانی، سوخت کشتی ها و صنایع مرتبط با دریا صورت پذیرفته و به این ترتیب ضروری است تا از تجارب جهانی در حوزه توسعه شهری و منطقه ای اعم از جمعیت پذیری و استقرار صنایع سبک و سنگین و صنایع مرتبط با دریا در پیرامون آبهای آزاد استفاده کرد.
توجه به منابع انسانی و پشتوانه های تخصصی: با عنایت به چند بعدی بودن موضوع و دخیل بودن مناسبات متعدد در مسئله در این خصوص توجه به ظرفیت بالای دانشگاه ها و ارتباط آن ها با صنعت و توجه جدی به جامعه علمی مشاورین، بسیار حائز اهمیت است.
مشارکت دادن به جامعه محلی در تصمیم گیری ها: ابتدا باید پرسید که آیا همه جوامع را با یک مدل توسعه می توان ارتقاء داد؟ امروزه ثابت شده که اجرای راهکارهای تحول و توسعه، چنانچه با مشارکت جوامع محلی باشد، از نتایج بهتری برخوردار خواهد بود.
توجه به تسهیل امور سرمایه گذاری داخلی و خارجی: به جهت ترغیب سرمایه گذاری داخلی و خارجی ضروری است تا موانع و محدودیت های دست و پاگیر برطرف شده و مشوق هایی مانند اعطاء وام های کم بهره و معافیت  یا تخفیف های مالیاتی نیز در این حوزه اثرگذار باشد.
توجه به حوزه پر ظرفیت گردشگری دریایی: استفاده از قابلیت های محیطی و دریایی جهت جذب گردشگر داخلی و خارجی و در اولویت قرار دادن برنامه های بهره برداری و توسعه ای در حوزه گردشگری دریایی بسیار کلیدی است.
توجه به بنادر کوچک: با توجه به گره خوردن زندگی ساکنان شهرهای ساحلی به دریا و نقش مهم آنها در توسعه پایدار، حمایت از کسب و کارهای کوچک در مناطق ساحلی مرتبط با منابع و صنایع دریایی صورت پذیرد.
الزامات اساسی در تحقق توسعه دریامحور و اقتصاد دریا
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه