گروه اقتصاد بین الملل – توحید ورستان -  چین مدت‌هاست که به دنبال راه‌های جایگزین برای دسترسی به دریا بوده تا از وابستگی به تنگه مالاکا رهایی یابد که یک چهارم کالاهای تجاری جهان از آن عبور می‌کنند. زیرا ایالات متحده حضور دریایی قابل توجهی در منطقه اطراف تنگه دارد و با افزایش تنش‌های چین و ایالات متحده، پکن سرمایه‌گذاری زیادی را برای تنوع بخشیدن به مسیرهای تجاری خود و جستجوی جایگزین مناسب برای این مسیر دریایی پرخطر سرمایه‌گذاری کرده است. 
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد دریایی اقتصاد سرآمد، کریدور اقتصاد چین و پاکستان به عنوان پروژه شاخص ابتکار کمربند و جاده چین BRI نشان‌دهنده پیشرفت بسیار مهم در راستای ادغام اقتصاد منطقه‌ای است. این کریدور که معمولاً به عنوان یک پروژه انرژی با سرمایه‌گذاری چینی در زیرساخت‌های پاکستان آغاز شده، به پروژه همکاری اقتصادی در چارچوب تنوع‌سازی زیرساخت‌ها، تولید انرژی، توسعه صنعتی و اخیراً یکپارچه‌سازی دیجیتال گسترش یافته است.

مزیت‌های راهبردی کریدور CPEC
کریدور اقتصاد چین و پاکستان یک عامل مهم در BRI است که همکاری و تبادلات را در آسیا، آفریقا و اروپا تقویت می‌کند. در واقع، CPEC بخشی از برنامه استراتژیک پاکستان برای جبران کمبودهای زیرساختی، انرژی و تلاش برای قرار دادن کشور به عنوان یک قدرت اقتصادی منطقه‌ای است. با توجه به سرمایه‌گذاری ۶۲ میلیارد دلاری چین، CPEC یک مدل یکپارچه از همکاری دوجانبه بوده که شامل سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، تامین مالی کم بهره و کمک مالی است.
در واقع، CPEC چهره پاکستان را دگرگون کرده و بیش از ۳ هزار کیلومتر بزرگراه و آزادراه ساخته شده است که گوادر را به شمال پاکستان وصل و تا چین تداوم می‌یابد. این امر زمان حمل و نقل کالا را به نصف رسانده و از این رو سالانه یک میلیارد دلار از هزینه‌های حمل و نقل را کاهش می‌دهد.
همچنین بهبود زیرساخت‌های جاده‌ای به افزایش واردات و صادرات بین دو کشور کمک کرده است. علاوه بر این، میزان تجارت با افغانستان از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۴ میلادی ۷۲ درصد افزایش یافته است. پروژه‌های انرژی که چین در چارچوب کریدور اقتصادی چین و پاکستان تأمین مالی می‌کند، تا حد زیادی به پاکستان در مدیریت بحران‌های همیشگی انرژی کمک کرده است.

کمک کریدور CPEC به زیرساخت‌های انرژی پاکستان
پاکستان در چارچوب پروژه‌های CPEC و تا سال ۲۰۲۴، بیش از هشت هزار مگاوات برق به ظرفیت تولید کشور افزوده است. برای نمونه، در سال ۲۰۱۵ پاکستان ۲۴ هزار مگاوات تولید می‌کرد اما در سال ۲۰۲۳ ظرفیت تولید به ۳۱ هزار مگاوات رسید. این امر قطعی برق را در استان‌هایی مانند بلوچستان و خیبر پختونخوا را به یک‌سوم کاهش داده است.همچنین، پروژه‌های خورشیدی و بادی ظرفیت انرژی پاکستان و همکاری در راهکارهای جهانی در راستای تغییر آب و هوا تقویت می‌کنند. با این وجود، مسائل مالی عمومی همچنان یک مشکل بالقوه است. افزایش پیامدهای هزینه‌ای سوخت‌های وارداتی برای نیروگاه‌های حرارتی، نیاز به تنوع بخشی به منابع انرژی داخلی و پایدار را نمایان کرده است. 

کمک کریدور CPEC به دیجیتالی شدن پاکستان
البته دستیابی به شفافیت در تعیین تعرفه و اصلاح هزینه عملیاتی، می‌تواند پایداری این پروژه‌های انرژی را بهبود بخشد. همچنین، اتصال مناطق ویژه اقتصادی به زنجیره ارزش جهانی می‌تواند نقش آن‌ها را در تنوع بخشیدن به اقتصاد پاکستان افزایش دهد. همچنین CPEC و جاده ابریشم دیجیتال، خدمات فناوری اطلاعات و تجارت دیجیتال پاکستان را افزایش داده است. برای نمونه استفاده از اینترنت در این کشور از ۱۱ درصد در سال ۲۰۱۵ به ۵۴ درصد در سال ۲۰۲۴ رسیده است، همچنین تجارت دیجیتال فرامرزی بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ تا سه برابر شد.
تحول دیجیتال در چارچوب CPEC همچنین رشد اکوسیستم استارتاپی پاکستان را تسهیل کرده است. با بیش از ۵۰۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری در استارت آپ‌های فناوری تا سال ۲۰۲۴، پیش‌بینی می‌شود که اقتصاد دیجیتال پاکستان تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی کمک کند.گسترش برنامه‌های دانش دیجیتال و افزایش دسترسی پهن باند این رشد را تسریع خواهد کرد. در واقع، منافع اقتصادی CPEC فراتر از پاکستان است. پاکستان همچنین از افزایش فرهنگ استارتاپی تحت فرآیند تحول دیجیتال CPEC نفع برده است. سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های فناوری نیز تا سال ۲۰۲۴ به مجموع ۵۰۰ میلیون دلار رسیده است، انتظار می‌رود اقتصاد دیجیتال پاکستان تا سال ۲۰۳۰ به ۱۰ درصد از تولید ناخالص داخلی برسد. اقدامات بیشتر برای افزایش در دسترس بودن طرح‌های سواد دیجیتال یا افزایش دسترسی به بنابراین خدمات پهنای باند باید رشد سریع‌تری را ایجاد کند. 

غلبه بر چالش‌ها
در مجموع، هدف نهایی از ایجاد این کریدور، ایجاد فرصت‌های حمل و نقل برای کشورهای محصور در خشکی منطقه است. چین در حال ایجاد زیرساخت‌ها در استان غربی خود برای صادرات کالا به بازارهای جهانی است و پاکستان ساده‌ترین و سریع‌ترین مسیر در این راستاست. در این راستا، یک بلوک تجاری در حال ظهور است که یک بازار ترانزیت برای پاکستان از جمله تاجیکستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان و قزاقستان ایجاد می‌کند.
برای تحقق این امر، افغانستان باید بخشی از CPEC نیز شود، که در حال حاضر بخشی از رایزنی‌هاست. علاوه بر پاکستان، CPEC پتانسیل افزایش فعالیت‌های اقتصادی در بسیاری از کشورها را دارد. CPEC با اتصال جنوب آسیا، آسیای مرکزی و کشورهای خاورمیانه تجارت را تا ۵۰ به درصد افزایش داده و بندر گوادر را به یک پایانه کشتیرانی بین‌المللی تبدیل کرده است. این ارتباطات بهبود یافته بر اهمیت عملیاتی پاکستان در الگوهای جاری بلوک تجاری تاکید کرده است.
با این حال، تهدیدات شامل بی‌ثباتی‌های سیاسی فعلی در منطقه و ادامه رقابت بین کشورهای همسایه مانع از از پایداری CPEC شده است. این اتصال تقویت شده بر ارتباط استراتژیک پاکستان در پویایی تجارت منطقه‌ای تأکید می‌کند. با این حال، تنش‌های ژئوپلیتیکی و منافع رقابتی میان کشورهای همسایه خطراتی را برای موفقیت بلندمدت CPEC ایجاد می‌کند. از همین روی، تقویت همکاری با کشورهای همسایه در مورد سیاست‌ها و اقدامات در راستای رفع موانع غیرتعرفه‌ای به عنوان راهی برای تحقق منافع پیش بینی شده از CPEC مطرح خواهد شد.