گروه انرژی -فیروز اسماعیلی - برخی از رسانه‌های بین المللی گزارش داده‌اند که بندر شاندونگ به عنوان یکی از مهمترین و کلیدی‌ترین بنادر کشور چین برای پهلوگیری نفتکش‌های ایرانی در سال‌های گذشته، حالا مدتی است که اجازه پهلوگیری به کشتی‌های حامل نفت ایران را نمی‌دهد. این خبر را اولین مرتبه خبرگزاری رویترز منتشر کرد. در پاسخ به این گزارش وزارت نفت ایران با انتشار اطلاعیه این اتفاق را نه تکذیب کرد و نه تایید، اما اعلام کرد که صادرات نفت ایران همچنان ادامه دارد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، صادرات نفت ایران با وجود تداوم و تشدید تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه صنعت نفت کشورمان همچنان ادامه دارد و گمانه‌زنی‌ها در خصوص کاهش صادرات نفت ایران به هیچ عنوان صحت ندارد. صنعت نفت ایران در دهه‌های گذشته با تحریم‌های زیادی روبه‌رو بوده است. با این حال، تحریم‌ها نتوانسته حرکت این صنعت را متوقف کند و در همه این سال‌ها، تولید و صادرات نفت کشور تداوم داشته است. البته نباید این نکته را فراموش کرد که دشمنی آمریکا علیه کشورمان همچنان ادامه خواهد داشت اما همانگونه که محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت ایران نیز پیش از این اعلام کرده است، فرزندان ایران در صنعت نفت راهکارهایی را برای کاهش محدودیت‌های احتمالی در آینده تدارک دیده‌اند و آمادگی لازم برای مقابله با هر سناریویی را دارند.
آمریکا اخیرا تحریم‌های بیشتری علیه شرکت‌ها و نفت‌کش‌هایی که نفت ایران را حمل می‌کنند، اعمال کرده است. با بازگشت ترامپ، انتظار می‌رود تحریم‌ها علیه ایران تشدید شود. این اقدامات ممکن است واردات نفت چین از کشورهای تحریمی مانند ایران را کاهش دهد، زیرا شاندونگ یکی از مراکز اصلی پالایش نفت تحریمی است.
گروه بنادر شاندونگ، در استان شرقی چین، از ورود نفتکش‌های تحت تحریم آمریکا به بنادر خود جلوگیری کرده است. این استان محل فعالیت بسیاری از پالایشگاه‌های مستقل است که بزرگترین واردکنندگان نفت از کشورهایی هستند که تحت تحریم‌های آمریکا قرار دارند. براساس گزارش رویترز، سال گذشته، استان شاندونگ حدود ۱.۷۴ میلیون بشکه نفت در روز از ایران، روسیه و ونزوئلا وارد کرد که معادل حدود ۱۷ درصد از واردات نفت چین است. این آمار بر اساس داده‌های ردیابی کشتی‌ها از شرکت کپلر ارائه شده است. به گفته تاجران، در صورت اجرای این ممنوعیت، هزینه‌های حمل‌ونقل برای پالایشگاه‌های مستقل شاندونگ که خریداران اصلی نفت تحریمی تخفیف‌دار از این سه کشور هستند، افزایش خواهد یافت.
ماه گذشته، واشنگتن تحریم‌های بیشتری علیه شرکت‌ها و ناوگان سایه که با نفت ایران معامله می‌کنند، اعمال کرد. انتظار می‌رود دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا که قرار است در ۲۰ ژانویه به دفتر ریاست جمهوری بازگردد، تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال کند، همانطور که در دوره اول ریاست‌جمهوری‌اش عمل کرد. به گفته تاجران، این ممنوعیت ممکن است واردات نفت به چین، بزرگترین واردکننده نفت جهان را کندتر کند.

اعلامیه‌های بندر شاندونگ چه می‌گویند؟
اعلامیه‌ای از بندر شاندونگ که دوشنبه گذشته صادر شده و توسط دو تاجر به دست آمده و توسط یک تاجر سوم تأیید شده است، بنادر را از پهلوگیری، تخلیه یا ارائه خدمات به کشتی‌های فهرست‌شده در دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا منع کرده است. بندر شاندونگ مدیریت بنادر اصلی در سواحل شرقی چین، از جمله کینگ‌دائو، ریزائو و یانتای را بر عهده دارد که ترمینال‌های اصلی برای واردات نفت تحریمی هستند. در اعلامیه دوم که روز سه‌شنبه گذشته منتشر شد و رویترز آن را بررسی کرده است، بندر شاندونگ اعلام کرد که انتظار دارد ممنوعیت حمل‌ونقل تأثیر محدودی بر پالایشگاه‌های مستقل داشته باشد، زیرا بیشتر نفت تحریمی با نفتکش‌های غیرتحریمی حمل می‌شود.

تاثیر تحریم‌ها بر عملکرد ناوگان نفتی
طبق برآوردهای شرکت ردیابی نفتکش ورتکسا، در ماه دسامبر، هشت نفتکش بسیار بزرگ با ظرفیت هر کدام دو میلیون بشکه، عمدتاً نفت ایران را در شاندونگ تخلیه کردند. این نفتکش‌ها شامل فونیکس، ویگور، کوین و دی‌واین بودند که همگی تحت تحریم خزانه‌داری آمریکا قرار دارند. این گزارش همچنین مدعی شده است که ناوگانی که نفت جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ونزوئلا را حمل می‌کند، حدود ۶۶۹ نفتکش را شامل می‌شود. از این تعداد، معمولاً ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفتکش در حمل نفت روسیه فعالیت می‌کنند که شامل بزرگترین اپراتور ایران، NITC، و بزرگترین گروه نفتکش روسیه، سوکامفلوت، نمی‌شود. بین ماه‌های اکتبر و دسامبر، وزارت خزانه‌داری آمریکا ۳۵ نفتکش را که گفته می‌شود بخشی از «ناوگان ارواح» جمهوری اسلامی ایران هستند، تحت تحریم قرار داد. در اوایل سال ۲۰۲۴، واشنگتن تحریم‌های جداگانه‌ای بر سوکامفلوت اعمال کرد.

تحریم‌های بیشتر در انتظار نفتکش‌های روسیه
دولت بایدن که در حال ترک کاخ سفید است، قصد دارد تحریم‌هایی بر بیش از ۱۰۰ نفتکش مرتبط با نفت روسیه اعمال کند. این خبر هفته جاری توسط منابعی به رویترز اعلام شده است. به گفته تاجران، تغییر به استفاده از کشتی‌های غیرتحریمی ممکن است هزینه‌ها را برای پالایشگاه‌های شاندونگ که با حاشیه سود پایین و تقاضای کم دست‌وپنجه نرم می‌کنند، افزایش دهد. سهام شرکت پیشرو در عملیات نفتکش‌ها، فرانت لاین، روز سه‌شنبه پس از انتشار خبر ممنوعیت بندر و پیش‌بینی کاهش ظرفیت دسترسی به نفتکش‌ها، بیش از ۹ درصد افزایش یافت. قیمت نفت روسیه که به حدود بالاترین سطح دو ساله رسیده است، ممکن است همچنان تحت تأثیر قرار گیرد زیرا دولت بایدن قصد دارد تحریم‌های بیشتری علیه مسکو به دلیل جنگ اوکراین اعمال کند.

افزایش قیمت فروش نفت ایران به چین
قیمت نفت خام جمهوری اسلامی ایران که به چین فروخته می‌شود، ماه گذشته به بالاترین سطح خود در سال‌های اخیر رسید، زیرا تحریم‌های جدید ایالات متحده ظرفیت حمل‌ونقل را محدود کرده و هزینه‌های لجستیکی را افزایش داده است. ذخیره‌سازی شناور نفت خام ایران به بالاترین سطح ۱۲ ماهه خود یعنی ۲۰ میلیون بشکه رسیده است و ناوگان صادراتی جمهوری اسلامی به دلیل سطح بالای صادرات به نسبت هر کشتی تحت فشار است. تحلیلگران گلدمن ساکس هفته گذشته اعلام کردند که این وضعیت به طور تاریخی با کاهش بعدی در صادرات نفت خام ایران همراه بوده است. 

قانونی علیه پهلوگیری کشتی‌های تحت تحریم
قانون توقف پهلوگیری نفت‌کش‎های تحت‌تحریم آمریکا، سال گذشته یعنی سال 2024 به عنوان بخشی از بودجه اضطراری آمریکا تصویب شد، اما تاکنون اجرایی نشده است. هدف از این قانون، تحریم افراد یا سازمان‌هایی است که در تجارت نفت ایران دخیل هستند. این قانون به دنبال جلوگیری از دور زدن تحریم‌های بین‌المللی توسط ایران بوده و تلاش می‌کند تا با تحریم نهادهای دخیل، جریان درآمد ایران را مختل کند. این قانون، استفاده از ناوگان سایه، سیستم‌های پنهان کردن مسیر و حرکت کشتی‌ها، نقل‌وانتقالات کشتی به کشتی، جعل اسناد محموله، نقض تحریم و مبهم‌سازی مقصد و هر اقدام و فردی را که تجارت نفت کشورهای تحریمی را تسهیل می‌کند، هدف قرار می‌دهد. به بیان دیگر این قانون، هرگونه فعالیت که منجر به دور زدن یا نادیده گرفتن تحریم‌های ایالات متحده و بین‌المللی بر نفت ایران شود. هدف از این اقدامات از بین بردن شبکه‌هایی است که تجارت نفت در سایه ایران را ممکن 
می‌سازند.