گروه دانش دریا-سهیل مرتضوی-  گرمای اقیانوسی به افزایش غیرمعمول دمای سطح آب اقیانوس‌ها گفته می‌شود که تأثیرات گسترده‌ای بر اکوسیستم‌های دریایی، آب‌وهوا و صنایع دریایی دارد؛ این پدیده می‌تواند به مرگ و کاهش جمعیت گونه‌های دریایی مانند مرجان‌ها و ماهی‌ها منجر شود و الگوهای مهاجرتی آن‌ها را تغییر دهد.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، یکی از پیامدهای افزایش دمای اقیانوس‌ها، از بین‌ رفتن اکوسیستم‌های دریایی و افزایش سطح دریا و تشدید طوفان‌های مخرب است. دانشمندان می‌گویند: با ادامه گرم‌شدن اقیانوس‌ها، این تأثیرات فاجعه‌بارتر می‌شوند. در اثر افزایش گرمای اقیانوس‌هاست که طی سال‌های گذشته اخباری منتشر شده مبنی بر اینکه صخره‌های مرجانی که جوامع ماهی آن‌ها، منبع غذای میلیون‌ها نفر است، به‌شدت زیر فشار قرار گرفته‌اند و بخش قابل‌توجهی از این مرجان‌ها از بین رفته‌اند.اقیانوس‌ها در‌ حال گرم شدن هستند. داده‌های جمع‌آوری‌شده از دهه‌ ۱۹۴۰ نشان می‌دهند محتوای گرمای اقیانوس‌ها در ‌حال افزایش بوده است. آب‌های نزدیک سطح در دودهه گذشته به‌طور درخورتوجهی گرم‌تر شده‌اند. منظور از گرم شدن سطحی اقیانوس، گرم شدن آب تا عمق 700متری است. گرم شدن عمق اقیانوس به اعماق700 تا 2هزار متری اقیانوس اشاره می‌کند. اثرهای ناشی از گرم‌ شدن آب ممکن است پیامدهای گسترده‌ای روی زندگی دریایی داشته باشد. با گرم شدن اقیانوس، ماهی‌ها به مناطق جدیدتر می‌روند و این امر حتی موجب بُروز نزاع‌ در بین کشورها خواهد شد. این موضوع چیزی فراتر از ماهی‌هاست و به بُروز جنگ‌های تجاری و اختلافات سیاسی منجر می‌شود.
موج گرمای اقیانوسی یک پدیده زیست‌محیطی پیچیده و مهم است که تأثیرات گسترده‌ای بر اکوسیستم‌های دریایی و زندگی بشری دارد، در سال‌های اخیر شاهد افزایش وقوع این پدیده بوده‌ایم که نگران‌کننده است. موج گرمای اقیانوسی به افزایش غیرمعمول دمای سطح آب اقیانوس‌ها و دریاها در یک منطقه خاص اطلاق می‌شود که به مدت زمان طولانی‌تری نسبت به متوسط دما ادامه دارد. این پدیده ممکن است به دلیل تغییرات طبیعی اقلیمی یا تأثیرات انسانی مانند گرمایش جهانی و انتشار گازهای گلخانه‌ای رخ دهد.
موج گرمای اقیانوسی تأثیرات گسترده‌ای بر اکوسیستم‌های دریایی دارد، یکی از مهم‌ترین تأثیرات آن مرگ و کاهش جمعیت گونه‌های دریایی است. بسیاری از موجودات دریایی مانند مرجان‌ها، ماهی‌ها و پلانکتون‌ها به دماهای خاصی عادت کرده‌اند و افزایش دمای آب می‌تواند به مرگ آنها منجر شود. مرجان‌ها، به‌ویژه در برابر تغییرات دمایی حساس هستند و موج گرما می‌تواند باعث سفید شدن (بلچینگ) و مرگ آن‌ها شود.

تأثیر موج گرمای اقیانوسی بر صنایع دریایی
موج گرمای اقیانوسی تأثیرات مهمی بر صنایع دریایی نیز دارد؛ صید ماهی‌ها ممکن است به دلیل مرگ و کاهش جمعیت گونه‌های مورد صید کاهش یابد. این موضوع می‌تواند به مشکلات اقتصادی برای جوامع ساحلی که به صید و فروش ماهی وابسته هستند، منجر شود. همچنین تغییرات دمایی می‌تواند به تغییرات در الگوهای مهاجرتی موجودات دریایی منجر شود و تعادل اکوسیستم‌های دریایی را برهم زند. موج گرمای اقیانوسی تأثیرات مهمی بر الگوهای آب‌وهوایی دارد، افزایش دمای سطح آب می‌تواند باعث تغییرات در جریان‌های اقیانوسی شود که این موضوع به نوبه خود می‌تواند الگوهای بارندگی و باد را تغییر دهد. این تغییرات می‌توانند به وقوع بلایای طبیعی مانند طوفان‌ها، سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها منجر شوند که تأثیرات جبران‌ناپذیری بر زندگی انسان‌ها دارد. از طرف دیگر مناطق ساحلی به‌طور خاص تحت تأثیر موج گرمای اقیانوسی قرار می‌گیرند؛ افزایش دمای آب می‌تواند به تغییرات در الگوهای ساحلی منجر شود و خطر سیلاب‌ها و افزایش سطح آب دریاها را افزایش دهد. این موضوع می‌تواند به خسارات جدی به زیرساخت‌های ساحلی و کاهش قابلیت زندگی در این مناطق منجر شود.

عوامل زمینه‌ساز موج گرمای اقیانوسی
یکی از اصلی‌ترین عوامل زمینه‌ساز موج گرمای اقیانوسی، تغییرات اقلیمی جهانی و گرمایش زمین است. انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسیدکربن و متان به افزایش دمای جهانی و در نتیجه افزایش دمای آب‌های اقیانوسی منجر می‌شود. فعالیت‌های انسانی مانند سوزاندن سوخت‌های فسیلی، جنگل‌زدایی و افزایش استفاده از مواد شیمیایی صنعتی نیز به تغییرات اقلیمی و موج گرمای اقیانوسی دامن می‌زنند. موج گرمای اقیانوسی تأثیرات قابل‌توجهی بر اقتصاد و جامعه دارد و کاهش منابع ماهیگیری می‌تواند به مشکلات اقتصادی برای جوامع وابسته به این صنعت منجر شده و تغییرات در الگوهای مهاجرتی ماهی‌ها و دیگر موجودات دریایی نیز می‌تواند به تغییرات در صنایع دریایی و کاهش درآمد آن‌ها منجر شود.

راهکارهای مقابله با موج گرمای اقیانوسی
برای مقابله با موج گرمای اقیانوسی، باید اقدامات جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و محافظت از اکوسیستم‌های دریایی انجام شود. استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر، کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی و افزایش جنگل‌کاری می‌تواند به کاهش تغییرات اقلیمی و در نتیجه کاهش موج گرمای اقیانوسی کمک کند. همچنین ایجاد مناطق حفاظت‌شده دریایی و کاهش فعالیت‌های صنعتی در مناطق ساحلی می‌تواند به حفظ تنوع زیستی دریایی و کاهش تأثیرات موج گرما کمک کند. موج گرمای اقیانوسی یک پدیده پیچیده و مهم است که تأثیرات گسترده‌ای بر اکوسیستم‌های دریایی، صنایع دریایی، آب‌وهوا و جوامع ساحلی دارد. افزایش دمای سطح آب اقیانوس‌ها به دلیل تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی می‌تواند به مرگ گونه‌های دریایی، کاهش منابع ماهیگیری، تغییرات در الگوهای آب‌وهوایی و افزایش خطر سیلاب‌ها و خشکسالی‌ها منجر شود. برای مقابله با این پدیده، نیاز به اقدامات جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و محافظت از اکوسیستم‌های دریایی داریم و با توجه به اهمیت و تأثیرات گسترده موج گرمای اقیانوسی، باید تلاش‌های جدی و هماهنگ برای کاهش تأثیرات آن و حفاظت از محیط‌زیست انجام شود.

موج گرمای اقیانوسی و تلف شدن هزاران ماهی
مقامات ایالتی استرالیا اعلام کردند، تعداد زیادی ماهی در سواحل ایالت استرالیای‌غربی در این کشور به دلیل موج گرمای مداوم دریایی تلف شده‌اند و تخمین زده می‌شود که ۳۰هزار قطعه ماهی در اوایل ژانویه تلف شدند. مقامات همچنان در تلاش برای یافتن علت تلف شدن ماهی‌ها هستند، اما معتقدند که موج گرمای دریایی منجربه این وضعیت شده و به گفته مقامات، دمای آب‌های نزدیک ساحل در حال حاضر حدود ۳۱درجه سانتی‌گراد است که ۲ تا ۳درجه سانتی‌گراد بالاتر از حد طبیعی برای این زمان از سال است و گرم شدن آب دریاها تهدیدی برای دیگر جانداران دریایی محسوب می‌شود.
با گرم‌ شدن اقیانوس‌ها، سطح آب دریا نیز افزایش پیدا می‌کند؛ زیرا آب گرم در مقایسه با آب سرد فضای بیشتری را اشغال می‌کند. در حقیقت، عمده‌ افزایش سطح دریایی که تاکنون مشاهده شده، ناشی از تأثیر گرم شدن آب بوده و نه به ‌دلیل ذوب شدن یخ. محققان می‌گویند با نبود اقدام جهانی برای کاهش انتشارات کربنی، تا سال ۲۱۰۰ همین گرم شدن به تنهایی موجب افزایش سطح دریا تا حدود 30سانتی‌متر خواهد شد و ذوب شدن یخ‌ها نیز به تسریع این روند منجر خواهد شد. این امر ممکن است آسیب‌های ناشی از سیلاب‌های شدید ساحلی و طوفان‌ها را بدتر کند.

افزایش دمای اقیانوس‌ها چطور عمل می‌کند؟
افزایش دمای اقیانوس‌ها، موج‌های حرارتی دریایی، اسیدی شدن اقیانوس‌ها، افزایش سطح آب دریا، کاهش یخ‌های دریایی، افزایش لایه‌ای شدن اقیانوس، کاهش سطح اکسیژن، تغییر در جریانات اقیانوسی از جمله ضعیف شدن گردش واژگونی نصف‌النهاری اقیانوس اطلس، برخی تاثیرات تغییرات اقلیمی روی اقیانوس‌ها هستند. تمامی این تغییرات دارای تاثیرات ثانویه هستند که اکوسیسم‌های دریایی را با اختلال مواجه می‌کند. اولین عاملی که موجب ایجاد این تغییرات می‌شود، تغییرات اقلیمی در اثر انتشار گازهای گلخانه‌ای مانند دی‌اکسید کربن و متان توسط انسان‌هاست. این عوامل به شکل اجتناب‌ناپذیری موجب گرم شدن اقیانوس‌ها می‌شوند، زیرا اقیانوس بخش اعظم حرارت اضافی در سیستم آب‌وهوایی را به خود جذب می‌کند. اقیانوس بخشی از دی‌اکسید کربن اضافی جو را نیز جذب می‌کند که باعث کاهش مقدار pH اقیانوس می‌شود. تخمین زده می‌شود که اقیانوس ۲۵درصد از کل انتشارات CO2 که انسان در آن دخیل است را به خود جذب می‌کند.

لایه‌ای شدن دمای اقیانوس‌ها
لایه‌ای شدن دمای اقیانوس با گرم شدن سطح اقیانوس در اثر افزایش دمای هوا، افزایش پیدا می‌کند. کاهش اختلاط لایه‌های اقیانوس باعث تثبیت آب گرم در نزدیکی سطح می‌شود و این در حالی است که گردش آب سرد در عمق را کاهش می‌دهد. کاهش اختلاط در جهت بالا و پایین باعث کاهش توانایی اقیانوس در جذب حرارت شده و موجب می‌شود که بخش اعظم گرمایش در آینده به سمت اتمسفر و زمین هدایت شود. انتظار می‌رود مقدار انرژی موجود برای طوفان‌های گرمسیری و سایر طوفان‌ها افزایش یابد. این در حالی است که مواد مغذی برای ماهی‌ها و لایه‌های بالایی اقیانوس رو به کاهش هستند، ظرفیت اقیانوس برای ذخیره‌سازی کربن نیز رو به کاهش است. در همین حال، اختلاف شوری در حال افزایش است؛ مناطق شور، شورتر می‌شوند و نمک در مناطق تازه‌تر کاهش پیدا می‌کند.

تسریع گرمایش در اقیانوس‌ها
محققان تاکید کردند که اگر کاهش قابل‌توجهی در انتشار گازهای گلخانه‌ای ایجاد شود، تسریع گرمایش اقیانوس‌ها تا سال ۲۰۳۰ متوقف خواهد شد با این حال، اگر اقدامی انجام ندهیم، پیش‌بینی‌ها بسیار وحشتناک هستند. نرخ گرمایش در طول قرن بیست‌ویکم سربه‌فلک می‌کشد و پیش‌بینی می‌شود تا دهه ۲۰۹۰، نرخ گرم شدن اقیانوس‌ها چهاربرابر بیشتر از سطح فعلی باشد. تمام مناطق اقیانوسی تا سال ۲۱۰۰ گرمایش را نشان خواهند داد، اگرچه اقیانوس‌های جنوبی و اطلس بیشترین گرم‌ شدن را خواهند داشت و منجربه ذوب مداوم صفحات یخ و یخچال‌های طبیعی و در نتیجه افزایش سطح دریاها در سراسر جهان خواهد شد. این موضوع می‌تواند باعث فرسایش سواحل، جابه‌جایی مردم، جاری‌ شدن سیل و آسیب به زیرساخت‌های ساحلی شود. گرم‌شدن اقیانوس همچنین بر چرخه کربن، اکسیژن و مواد مغذی در اقیانوس و بر زنجیره‌های غذایی که از موجودات زنده اقیانوس پشتیبانی می‌کنند، تأثیر می‌گذارد. علاوه‌بر این، گرم شدن اقیانوس‌ها طوفان‌های استوایی را تشدید می‌کند و مسیر طوفان‌ها را تغییر می‌دهد و منجربه امواج گرمای دریایی می‌شود. همچنین می‌تواند منجربه مرگ‌ومیر انبوه ارگانیسم‌های اعماق دریا، کاهش جمعیت ماهی‌ها و پرندگان دریایی و کمبود غذا برای انسان
 شود.