گروه بانکرینگ-  «ظرفیت سوخت‌رسانی دریایی (بانکرینگ) اکنون حدود یک‌ونیم‌میلیون تن است و برنامه‌ریزی صورت گرفته و می‌توانیم تا دوسال آینده این ظرفیت را به بالای پنج‌میلیون تن برسانیم». این جملات بخشی از صحبت‌های علی‌اکبر مرزبان، عضو هیات‌عامل و معاون امور دریایی سازمان بنادر و دریانوردی کشور در روزهای پایانی مهرماه سال جاری است.
به گزارش روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد، برنامه‌ریزی برای افزایش سهم ایران از صنعت بانکرینگ توسط دولت‌های مختلف مسئله جدیدی نیست. پیش از این نیز بارها موضوع بانکرینگ به‌عنوان یکی از زیرشاخه‌های اصلی اقتصاد دریامحور که می‌تواند علاوه‌بر ایجاد تعداد زیادی اشتغال پایدار و ارزآوری برای کشور، زمینه‌ساز رونق بخش‌های مختلفی از تولیدات داخلی باشد، مورد توجه قرار گرفته است.
یکی از چالش‌های اصلی صنعت بانکرینگ در ایران این است که در تمام سال‌های گذشته و در حالی که سایر کشورهای پیش‌رو در این حوزه در حال گسترش و توسعه خدمات خود برای کشتی‌ها و ناوگان حمل‌و‌نقل دریایی جهان بودند، ایران همواره درگیر حلقه‌های ابتدایی این صنعت پول‌ساز بوده است. هنوز تولید و تامین سوخت مناسب دارای استانداردهای بین‌المللی برای کشتی‌ها یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که صنعت بانکرینگ ایران با آن مواجه است.
از طرف دیگر، انتقال سوخت به کشتی‌های دیگر نیازمند زیرساخت‌هایی در حوزه‌های نگهداری سوخت، ایجاد بنادر متناسب با این صنعت و در موارد ویژه ایران نیازمند کشتی‌هایی برای انتقال سوخت به کشتی‌های عبوری است. به سادگی می‌توان متوجه شد که تامین نقدینگی مورد نیاز برای صنعت بانکرینگ یکی از چالش‌های اصلی این بخش از اقتصاد دریایی و انرژی ایران به‌شمار می‌رود.
هفت استان در جمهوری اسلامی ایران به سواحل، دریا و آب‌های بین‌المللی دسترسی دارند. استان‌های گیلان، مازندران و گلستان در خط ساحلی شمال کشور و در بخش جنوبی دریای خزر (کاسپین) واقع شده‌اند. همچنین چهار استان خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان، استان‌هایی هستند که در خط ساحلی جنوب یعنی خلیج فارس و دریای عمان قرار دارند. برخی گزارش‌ها و بررسی اخبار منتشرشده در سنوات گذشته نشان می‌دهد که اکثر این استان‌های آبی و ساحلی ایران همواره به دنبال ایفای نقش موثر و کسب درآمد ارزی خوب از صنعت بانکرینگ بودند.

جایگاه خوزستان در صنعت بانکرینگ ایران
خوزستان استانی در جنوب‌غرب ایران است که جنوب آن در کرانه خلیج‌فارس قرار دارد. استان خوزستان در همسایگی خلیج‌فارس و اروندرود قرار دارد. این استان در جایگاه راهبردی و ترانزیتی واقع شده است. خوزستان، پس از استان تهران دارای بالاترین میزان تولید ناخالص در میان استان‌های ایران است. از سال‌های دور همواره منطقه آزاد اروند (به عنوان تنها منطقه آزاد استان خوزستان) و همچنین بندر ماهشهر به عنوان ظرفیت‌های اصلی برای سوخت‌رسانی به کشتی‌های تجاری و عبوری در حوزه استان خوزستان در خلیج‌فارس مورد توجه قرار داشته است. از طرف دیگر، وجود بنادر اصلی در آبادان و خرمشهر موجب شده تا موضوع سوخت‌رسانی و ترانزیت سوخت در این استان مورد توجه باشد.
مردادماه 1388 بود که اعلام شد برای نخستین‌بار با همکاری بخش خصوصی امکان سوخت‌رسانی به کشتی‌ها در بندر امام خمینی فراهم شده است. مهرماه همان سال رسانه‌ها گزارش دادند که سوخت‌رسانی به کشتی‌های حاشیه ساحلی ایران برای نخستین‌بار از بندر ماهشهر آغاز شده است. آن زمان همچنین اعلام شد که قرار است به‌زودی سوخت‌رسانی از آبادان هم انجام شود. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته قرار بر این بود تا در استان خوزستان، سوخت تولید‌شده توسط پالایشگاه آبادان از طریق خطوط انتقال به دهانه‌های بارگیری سوخت فعال در این استان انتقال پیدا کرده و از آن پس توسط زیرساخت‌های موجود در بندر ماهشهر یا با استفاده از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های کشتی‌های سوخت‌رسان، انتقال سوخت به کشتی‌های عبوری انجام شود.

اهمیت منطقه آزاد برای بانکرینگ در خوزستان
وجود منطقه آزاد اروند در استان خوزستان یکی از ظرفیت‌های اقتصادی این استان است که با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند می‌تواند در حوزه صنعت بانکرینگ کشور به ایفای نقش صحیح پرداخته و زمینه‌ساز توسعه و پیشرفت اقتصادی و رونق تولیدات در این منطقه شود. مسئولان اجرایی استان خوزستان در تمام سال‌های گذشته همواره تاکید کرده‌اند که منطقه آزاد نقش مهمی در زمینه رونق اقتصادی توسعه سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال و افزایش رفاه عمومی به‌ویژه برای شهرستان‌های آبادان و خرمشهر دارد.
مهرماه 1400 بود که استاندار وقت خوزستان اعلام کرد: در نظر داریم یک منطقه گردشگری برای بحث سلامت و مسائل مرتبط با سوخت‌رسانی به کشتی‌ها از طریق منطقه آزاد اروند داشته باشیم. براساس طرح‌هایی که برای ایجاد، توسعه و رونق صنعت بانکرینگ و سوخت‌رسانی در استان خوزستان پیش‌بینی شده، قرار است تا سوخت کشتی‌هایی که در محدوده بنادر کویت، عراق، خرمشهر، امام خمینی، بوشهر و عسلویه تردد می‌کنند، تامین شود تا از این طریق علاوه‌بر کمک به رونق اقتصادی در استان خوزستان، ارزآوری بیشتری برای کشور نیز انجام شود.
در حال حاضر بیش از 10بندر مهم دنیا در زمینه بانکرینگ فعالیت جدی دارند، مقام اول متعلق به کشور سنگاپور، مقام دوم متعلق به بندر فجیره امارات و مقام سوم متعلق به بندر روتردام هلند است. برخی کارشناسان معتقدند که اگر بسترسازی در حاشیه خلیج‌فارس ایجاد شود، این توانمندی را دارد تا از این سرمایه بهره‌مند شود. از طرف دیگر باید در خاطر داشت که در این بنادر، علاوه‌بر سوخت‌رسانی، هتل‌داری، شرکت‌های تأمین خواروبار، خدمات مسافرتی و بسیاری مشاغل دیگر نیز رونق گرفته‌اند که می‌توان از این مزایا نیز در داخل کشور بهره‌مند شد.
در گذشته عملیات بانکرینگ نفت‌کوره و گاز در منطقه بندر ماهشهر در استان خوزستان انجام می‌شد، اما سال 90 اعلام شد که هم‌اکنون تنها عملیات بانکرینگ نفت گاز از طریق این مرکز بانکرینگ در این منطقه انجام می‌شود. با این حال استراتژیک بودن پخش منطقه آبادان به دلیل همجواری با بزرگ‌ترین پالایشگاه نفت کشور و پتروشیمی‌های ماهشهر و آبادان و نیز همجواری با دریا و منطقه مرزی اروندرود موضوعی است که باید مورد توجه ویژه قرار داشته باشد. در چنین شرایطی پشتیبانی عملیات سوخت‌رسانی به کشتی‌های مناطق فارس، بوشهر و جزایر اطراف و شناورهای مناطق آبادان، ماهشهر،‌ هندیجان و خرمشهر نیز از طریق این منطقه می‌تواند انجام شود.

پروژه ملی صنعت بانکرینگ در ایران
کارشناسان اقتصادی و صاحب‌نظران تاکید می‌کنند باید در نظر داشت که صنعت بانکرینگ و سوخت‌رسانی در ایران، یک پروژه ملی است و همه باید به آن توجه ویژه داشته باشند. برای اجرایی شدن این پروژه همکاری سه وزارت اقتصاد و دارایی در مبحث گمرک، وزارت راه و شهرسازی در مبحث تشریفات دریایی و عوارض بندری و وزارت نفت برای سوخت‌رسانی لازم و ضروری است و علاوه‌بر آن استفاده از تجارب شرکت‌های خارجی برای راه‌اندازی و اجرای این پروژه اجتناب‌ناپذیر است.
از سوی دیگر، باید اعلام کرد که خوزستان با برخورداری از سواحل و مرز دریایی گسترده می‌تواند نقش بسزایی در رونق اقتصادی و اشتغالزایی ایجاد کند و این مهم به توجه ویژه از سوی دستگاه‌های متولی محلی و ملی نیاز دارد. همچنین اقتصاد دریامحور، استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و در نهایت افزایش تولید ناخالص داخلی است.