گروه انرژی-سعید قلیچی-  در راستای سیاست‌های توسعه اقتصاد دریامحور، سه‌تفاهم‌نامه مهم میان قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء‌(ص) و شرکت صنعتی دریایی ایران به امضا رسیده است. آنطور که رسانه‌ها گزارش داده‌اند، نخستین تفاهم‌نامه در زمینه تعمیرات، سرویس و نگهداری شناورهای مستقر در جنوب کشور است که با استفاده از ظرفیت‌های شرکت صنعتی دریایی ایران انجام خواهد شد تا نقش این مجموعه در توسعه اقتصادی دریامحور افزایش یابد. دومین تفاهم‌نامه میان شرکت صنعتی دریایی ایران و مجموعه مدیریت طرح‌های صنعتی ایران به امضا رسید که براساس آن، برای نخستین‌بار طراحی یک دکل حفاری دریایی در جنوب کشور در دستور کار قرار گرفته است. همچنین تفاهم‌نامه سوم در حوزه گردشگری دریایی بوده و در آن، شرکت صدرا ساخت شناورهای مسافری و گردشگری را برعهده خواهد گرفت که با حمایت بخش دریایی قرارگاه، نخستین نمونه آن به‌زودی به بهره‌برداری خواهد رسید.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، بسیاری از کارشناسان معتقدند که در میان جنگ اقتصادی و تحمیل دهه‌ها تحریم ظالمانه به اقتصاد کشور، آغاز رسمی فرایند ساخت دکل حفاری نفت و گاز جک‌آپ را می‌توان به‌عنوان نقطه اوجی در تلاش‌های فناورانه صنایع داخلی دانست؛ دکل‌هایی که قلب عملیات استخراج در بسترهای نفتی دریایی هستند و سال‌های‌سال است که ساخت و تولید آن‌ها تنها در انحصار تکنولوژی غربی قرار داشته است. در چنین شرایطی به‌نظر می‌رسد ایران امروز با تکیه بر ظرفیت‌های بومی، اولین گام جدی را در طراحی و تولید داخلی آن برداشته است.
انواع مختلفی از فناوری و زیرساخت‌های حفاری نفت در دریا وجود دارد. پلتفرم‌ها از چارچوب فولادی متصل به کف اقیانوس استفاده می‌کنند. علاوه‌بر این، دکل‌های حفاری اغلب از یک سازه متحرک برای حفر چاه‌های متعدد استفاده می‌کنند. بحث‌های زیادی در مورد مزایا و معایب نفت حفاری دریایی وجود دارد. در حالی‌که بسیاری از حامیان صنعت بر مزایای حفاری نفت در دریا تأکید می‌کنند، برخی مخالفان این ادعا را مطرح می‌کنند که حفاری دریایی بیش از آنکه حل کند، مشکلاتی ایجاد می‌کند.
تولید از میادین دریایی هرچند در ابتدا با سختی‌ها و چالش‌های بسیاری مواجه بود، ولی با پیشرفت تکنولوژی طی دهه‌های آینده و اکتشاف میادین عظیم دریایی در اقصی نقاط جهان، این میادین روزبه‌روز از اهمیتی استراتژیک برخوردار می‌شوند تا جایی که توسعه میادین نفت و گاز واقع‌شده در آب‌های عمیق، امروزه به محلی برای اثبات توانمندی‌های فنی و مهندسی شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در رقابت‌های جهانی تبدیل شده است. در واقع نگاهی به فعالیت شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در اقصی نقاط جهان نشان می‌دهد که امروزه این شرکت‌ها، بیشتر از آنکه در پروژه‌های خشکی مشغول به فعالیت باشند، در پروژه‌های دریایی فعالیت می‌کنند.

ساخت دکل حفاری دریایی با فناوری بومی
در بخشی از مراسم امضای این سه‌تفاهم‌نامه بود که محمدمهدی سالاری، رئیس دبیرخانه شورای‌عالی صنایع دریایی کشور از آغاز به‌کار رسمی کنسرسیوم ساخت دکل حفاری دریایی در کشور خبر داد و اظهار داشت: امروز شاهد اعلام موجودیت کنسرسیومی هستیم که با هدف ساخت یکی از پیچیده‌ترین تجهیزات صنعت دریایی یعنی دکل بالارونده حفاری تشکیل شده است. وی تصریح کرد: این پروژه نقش کلیدی در صنعت نفت و گاز به‌ویژه در منطقه خلیج‌فارس دارد و بومی‌سازی فناوری آن گام مهمی در تقویت توانمندی فنی کشور خواهد بود. سالاری با اشاره به اقدامات صورت‌گرفته برای این پروژه گفت: همکاران ما طی ماه‌های گذشته بررسی‌های فنی دقیق، مذاکرات گسترده و مطالعات مقایسه‌ای با شرکت‌های خارجی را انجام داده‌اند و اکنون نقشه راه انتقال فناوری نیز وارد فاز اجرایی شده است. وی ابراز امیدواری کرد با موفقیت در ساخت اولین دکل، زمینه برای انعقاد قراردادهای بیشتر و توسعه این فناوری در کشور فراهم شود.

اهمیت دکل‌های حفاری دریایی
دکل‌هایی که برای حفاری در آب‌های کم‌عمق ساخته شده‌اند، در خلیج‌فارس و دریای عمان استفاده می‌شوند. این دکل‌ها از یک بدنه که دارای سه یا چهار پایه بوده، تشکیل شده است. برای حمل‌ونقل این دکل‌ها جهت مسیر‌های طولانی و گذر از اقیانوس‌ها از کشتی‌های بزرگ که دکل روی آن سوار و نصب می‌شود، استفاده مي‌شود، ولی برای مسیرهای کوتاه مانند جابه‌جایی بین محل‌هاي مختلف در خلیج‌فارس، کشتی‌های یدک‌کش این دکل‌ها را به‌صورت شناور روی آب کشیده و جابه‌جا می‌کنند. پس از انتقال دکل روی ميادين نفتی اکتشاف‌شده در کف دریا، پایه‌‌ها به داخل آب فرو برده می‌شوند تا به کف دریا برسند. به دلیل قرار گرفتن پایه‌ها در کف دریا، خاک بستر دریا از نظر میزان تحمل بارهای ناشی از وزن دکل باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. همچنین اثرات جریان‌های زیردریایی در شسته‌شدن خاک و مسائلی از این دست نیز نباید از نظر دور بماند.
دکل‌هایی که برای حفاری در آب‌های عمیق ساخته شده‌اند-مانند دریای خزر- به آن‌ها دکل‌های حفاری نیمه‌شناور می‌گویند. با توجه به اینکه دریای خزر به آب‌های آزاد و اقیانوس‌ها راه ندارد، برای حفاری در میدان نفتی واقع در کف دریای خزر، شرکت ملی نفت ایران اقدام به ساخت یک دکل حفاری نیمه‌شناور در بندر نکا کرده و این دکل ‍«ایران امیرکبیر» نام دارد و هم‌اکنون در دریای خزر در حال حفاری است. علت نیمه‌شناور بودن این دکل‌ها به اين دليل است که نمی‌توان برای این نوع دکل‌ها مانند دکل‌های آب‌های کم‌عمق (کمتر از 200متر) پایه‌های فولادی قرار داد تا در کف دریا به زمین فرو رفته و ثابت و محکم شوند برای همین از تکنولوژی‌های خاصی در مهار و تثبیت دکل استفاده می‌شود و دکل با زنجیر‍‌های قوی و خاصی در اطراف، مهار و محکم می‌شود.

اهمیت حفاری دریایی چیست؟
حفاری در دریا یا در اعماق دریا، فرایندی است که طی آن نفت از زیر بستر دریا با استفاده از روش حفاری مکانیکی از طریق چاه استخراج می‌شود. سکوهای نفتی اقیانوس، حفاری را به‌عنوان بخشی از یک فرایند اکتشافی اولیه انجام می‌دهند. هنگامی که نفت کشف شد، با استفاده از سکوهای نفتی اقیانوسی مناسب برای حفاری در دریا استخراج می‌شود. انواع مختلفی از فناوری و زیرساخت‌های حفاری نفت در دریا وجود دارد. پلتفرم‌ها از چارچوب فولادی متصل به کف اقیانوس استفاده می‌کنند. علاوه‌بر این، دکل‌های حفاری اغلب از یک سازه متحرک برای حفر چاه‌های متعدد استفاده می‌کنند. 
بارج‌ها در آب‌های کم‌عمق نیز معمولا کمتر از 20فوت عمق، بهترین عملکرد را دارند. بدنه پایینی در کف اقیانوس فرو رفته و دکل‌های حفاری به سمت محل حفاری شناور می‌شوند. جکاپ‌ها مانند سکوها کار می‌کنند، اما پایه و پاهای آن‌ها هرگز به‌طور دائم به بستر اقیانوس متصل نمی‌شوند. شناورها، بارج‌هایی هستند که برای کار در آب‌های عمیق به عمق 50فوت طراحی شده‌اند. کشتی‌های نیم‌شناور و حفاری، شناورهایی هستند که در کف دریا ثابت نیستند، بلکه شناورند و می‌توانند برای حفاری در آب‌هایی به عمق 3000متر استفاده شوند.