فاینانس چینی به پروژه قطار سریع تهران-مشهد تزریق می‌شود
​​​​​​​گروه حمل‌ونقل-امید اسماعیلی-  «طرف چینی از سرمایه‌گذاری در پروژه قطار پرسرعت تهران - مشهد استقبال کرده است و مصوبات لازم در شورای اقتصاد برای آن اخذ شده است. تمام تلاش ما، فارغ از نوع قطار، کاهش زمان سیر در این مسیر است و به‌زودی کاهش ۴۵دقیقه‌ای محقق خواهد شد». این جملات بخشی از صحبت‌های روز دوشنبه فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی بود. او این صحبت‌ها را در نشست شورای برنامه‌ریزی استان خراسان‌رضوی و همزمان با افتتاح و آغاز به کار برخی پروژه‌های زیربنایی مرتبط با وزارت راه و شهرسازی به مناسبت هفته دولت در مشهد مطرح کرد.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، کارشناسان بر این باورند که ایران و چین در آستانه آغاز فصل تازه‌ای از همکاری‌های ریلی قرار دارند. توسعه همکاری‌های ریلی ایران و چین از مدتی قبل و همزمان با ورود نخستین قطار چین به بندر خشک آپرین در استان تهران به صورت جدی در دستور کار قرار گرفته است. حالا و طبق آخرین صحبت‌های مطرح‌شده از سوی فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی دولت چهاردهم قرار است پروژه قطار پرسرعت تهران-مشهد که سال‌ها در حد طرح باقی مانده بود، به‌زودی و با سرمایه‌گذاری طرف چینی وارد فاز اجرایی شود. به نظر می‌رسد آغاز مراحل اجرایی این پروژه در آینده نزدیک و همزمان با سفر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور به پکن آغاز ‌شود.
آبان ماه 1402 بود که نمایندگان مجلس شورای اسلامی ساخت راه‌آهن سریع‌السیر برای شهرهای پر مسافر و مسیرهای طولانی از جمله مسیر تهران-مشهد را طی برنامه هفتم توسعه الزامی کردند. بر این اساس در ماده‌۴٨ قانون برنامه هفتم توسعه کشور آمده است که به منظور تحقق سیاست‌های کلی از جمله رشد اقتصادی، اجرای طرح های عظیم اقتصادی ملی، پیشران، روزآمد و مبتنی بر آینده‌نگری و تکمیل زنجیره ارزش و جهش اقتصادی چند اقدامات باید انجام شود. براساس این مصوبه، سازمان با همکاری وزارتخانه‌های ذی‌ربط مکلف است چند طرح بزرگ اقتصادی ملی و پیشران از جمله دالان‌های راهبردی ترانزیت ریلی و دریایی و قطار سریع‌السیر در مسیرهای طولانی و پرمسافر از جمله تهران-مشهد را تهیه و ظرف ۶ماه پس از ابلاغ این قانون به تصویب هیات‌وزیران برساند.

نگاهی به پروژه قطار سریع تهران-مشهد 
خط ریلی تهران به مشهد یکی از پرمسافرترین محورهای ریلی ایران است. این خط‌آهن ۹۰۰کیلومتری براساس آمار موجود یکی از شلوغ‌ترین مسیرهای کشور و غرب آسیاست و سالانه ظرفیت جابه‌جایی میلیون‌ها مسافر و زائر را دارد. روز دوشنبه هفته‌جاری بود که فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی اعلام کرد مذاکرات با طرف چینی به مرحله نهایی رسیده و در جریان سفر رئیس‌جمهور قرارداد رسمی امضا خواهد شد. وزیر راه همچنین از کاهش ۴۵دقیقه‌ای زمان سیر قطارها با ارتقای ناوگان فعلی خبر داد، اما تأکید کرد ورود فناوری‌های پیشرفته چین می‌تواند تحولی بنیادین در این مسیر ایجاد کند.
تجربه گسترده چین در راه‌اندازی یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های قطار پرسرعت جهان، پشتوانه‌ای مهم برای اجرای این پروژه به‌شمار می‌رود. البته به نظر می‌رسد این توافق در نشستی میان جبارعلی ذاکری، مدیرعامل راه‌آهن ایران و گوا ژوژوئه، رئیس راه‌آهن چین، در پکن نهایی شده است. براساس طرح‌های اولیه، زمان سفر تهران-مشهد با تکمیل پروژه به کمتر از نصف مدت کنونی کاهش خواهد یافت. پروژه برقی‌سازی خط تهران-مشهد همچنین بخشی از مسیر ۲هزار کیلومتری سرخس-رازی را شامل می‌شود و می‌تواند کریدور ریلی ایران را به شریان اصلی اتصال ترکیه و آسیای مرکزی تبدیل کند. این اقدام علاوه‌بر افزایش ظرفیت داخلی، جایگاه ایران را در کریدورهای بین‌المللی تقویت خواهد کرد.
جبارعلی ذاکری، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی پیش از این با اشاره به توقف چندساله پروژه گفت: شرکت چینی پس از مذاکرات جدید بار دیگر به پروژه بازگشته و قرارداد به مدت یک‌سال تمدید شده است. او گفته بود: امیدواریم با حل مسائل مربوط به شورای اقتصاد و فاینانس دولتی چین ظرف دو تا سه ماه آینده، فاز عملیاتی آغاز شود. به گفته ذاکری، بخشی از منابع غیردولتی و اعتبارات دولتی نیز برای آغاز موقت فاز اول‌(تهران تا گرمسار) در نظر گرفته شده و هماهنگی‌های لازم با استانداری خراسان‌رضوی انجام گرفته است.
طی سال‌های گذشته طرح قطار سریع‌السیر با چالش‌های مختلفی نظیر عدم‌تخصیص منابع مالی پایدار و کافی برای آغاز عملیات اجرایی، تاخیر در جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، نبود مطالعات به‌روز و کامل برای ارزیابی زمین‌شناسی و مسیریابی، عدم‌دسترسی به تکنولوژی مورد نیاز برای ساخت قطارهای پرسرعت، تغییرات مدیریتی و اولویت‌های برنامه‌ای در دولت‌های مختلف، هماهنگی ضعیف بین نهادهای دولتی و بخش خصوصی مواجه بوده است. بااین‌حال، کارشناسان باور دارند که اجرای این پروژه نه‌تنها سفر میان تهران و مشهد را سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر می‌کند، بلکه زمینه رونق گردشگری، توسعه اقتصادی استان‌های مسیر و تعمیق همکاری‌های راهبردی ایران و چین را نیز فراهم خواهد کرد.

چراغ سبز بودجه‌ای مجلس به قطار سریع السیر
اولین روز شهریورماه سال‌جاری بود که حمیدرضا حاجی‌بابایی، نایب‌رئیس دوم مجلس شورای اسلامی در جلسه ستاد اجرایی خدمات سفر زائران خراسان‌رضوی، اظهار کرد: پروژه قطار سریع‌السیر مشهد-تهران طی سال‌های مختلف در بودجه گنجانده شده، اما تاکنون به اجرا نرسیده است. این عضو هیات‌رئیسه مجلس شورای اسلامی افزود: با توجه به اینکه این طرح به فاینانس متصل بوده و بلاتکلیف مانده، ضروری است در بودجه سال آینده به ‌عنوان استثنا لحاظ شده و دولت مکلف به آغاز اجرای آن شود.
این نماینده مجلس شورای اسلامی درباره پروژه برقی‌سازی خط‌آهن مشهد-تهران هم گفت: این پروژه باید در ردیف پروژه‌های پیشران کشور قرار گیرد. در شرایطی که پروژه‌های متعددی در سطح ملی پیشران محسوب می‌شود، قطار برقی و سریع‌السیر مشهد نیز به دلیل نقش آن در اقتصاد، گردشگری و توسعه، باید در زمره این پروژه‌ها تعریف شود. وی با بیان اینکه درباره خراسان‌رضوی به عنوان پایتخت معنوی ایران باید فراتر از موضوعات جاری بحث شود، افزود: این مسئله صرفاً متعلق به مشهد نیست، بلکه به کل ایران مربوط می‌شود و جمهوری اسلامی میزبان این ظرفیت عظیم است.
حاجی‌بابایی با تأکید بر ضرورت سیاست‌گذاری کلان برای مشهد و خراسان‌رضوی به ‌عنوان پایتخت معنوی کشور، خاطرنشان کرد: لازم است کارگروهی ویژه به ‌سرعت تشکیل شود و با تدوین یک طرح جامع، اقدامات لازم را تعریف کند. نایب‌رئیس دوم مجلس شورای اسلامی افزود: مجلس نباید وارد جزئیات اجرایی شود، بلکه باید در بودجه یک ردیف اختصاصی برای مشهد و خراسان‌رضوی پیش‌بینی شود.
در حال حاضر به ‌نظر می‌رسد پروژه برقی‌سازی خط‌آهن تهران-مشهد و راه‌اندازی قطار سریع‌السیر در این مسیر پس از سال‌ها انتظار در مرحله نهایی‌سازی قراردادها قرار دارد. اهمیت پروژه به حدی است که اجرای آن می‌تواند نقش مهمی در شبکه ریلی داشته باشد. براساس پیش‌بینی‌ها سرعت قطار برقی ۲۰۰کیلومتر در ساعت خواهد بود که زمان سیر را میان دوشهر تهران و مشهد به 6ساعت کاهش می‌دهد. این قطار سالانه ظرفیت جابه‌جایی ۲۰میلیون مسافر را دارد. همچنین در بخش باری نیز می‌تواند پنج‌میلیون تن بار در کوتاه‌مدت و ۱۰میلیون تن بار در بلندمدت جابه‌جا کند. همچنین قطار سریع تهران-مشهد در صورت راه‌اندازی می‌تواند تا 45دقیقه سریع‌تر این مسیر را طی کند.