تغییر اقلیم یا روزمرگی مدیریتی؛ عامل بحران سیل


بارش‌های بالای نرمال در روزهای پایانی اسفند ۹۷ و نیمه اول فروردین ۹۸، سیل را میهمان ناخوانده نوروز ایرانیان کرد و متأسفانه خسارت‌های مالی و جانی بر جای گذاشت. از همان روزها مسئولان و کارشناسان در مورد ابعاد مختلف سیل از دلایل وقوع تا چرایی ویرانگر بودن واقعه اخیر سخن گفتند. در این میان سید محمد مجابی در گفت‌وگو با ایسنا علاوه بر اظهار نظر در مورد عوامل سیلاب‌ها و داوری عملکرد دستگاه‌های مختلف در این موضوع، استراتژی پیشنهادی خود را به منظور جبران خسارت‌ها و جلوگیری از مخاطرات احتمالی آینده تشریح کرد.
مجابی، رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام ‏ در پاسخ به این پرسش که در سیل ویرانگر ایران عامل گرمایش جهانی تا چه حد موثر بوده است، گفت: برای ارائه نظر قطعی در مورد عوامل اصلی وقوع سیل ماه گذشته باید منتظر نتیجه بررسی و مطالعات «کمیته ملی سیل» باشیم البته حتی اگر بپذیریم که سیل اخیر از پیامدهای گرمایش جهانی و پدیده تغییر اقلیم است اما نمی‌توان نقش سایر عوامل را انکار کرد. قبول داریم که میزان بارش‌های فروردین ۹۸ نسبت به میانگین بلندمدت بسیار بالا بود اما باید بپذیریم که در نظام مدیریتی هم دقیق عمل نکرده بودیم، برای مثال رعایت نشدن حریم رودخانه‌ها در تشدید تخریب‌های سیل نقش داشته است.
وی ادامه داد: متاسفانه به دلیل خشکسالی‌های متمادی در سال‌های اخیر، برخی این استنباط را داشتند که دیگر شرایط پرآبی رخ نخواهد داد. به همین علت مجوز ساخت و ساز مجاز یا غیر مجاز در حریم رودخانه‌ها صادر و در نتیجه خسارت ناشی از سیل شدیدتر شد. دلیل دیگر برای افزایش خسارت سیل اخیر، کم‌توجهی به طرح‌های آبخیزداری است که اگر طی سال‌های گذشته اجرایی می‌شد، می‌توانست تاثیر بسیاری بر کاهش خسارت‌ها داشته باشد. به هر حال باید در نظام مدیریتی پیش‌بینی‌های لازم را انجام می‌دادیم، به‌ویژه اینکه تعداد زیادی از شهرها در دامنه‌های شیبدار واقع شده‌اند و باید به لحاظ خطر سیل مورد توجه قرار گیرند.
رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر ضرورت برنامه‌ریزی برای مخاطرات احتمالی کشور اظهارکرد: مخاطرات مناطق مختلف را باید شناسایی و با برنامه‌ریزی‌ها اثرات مخرب پدیده‌های طبیعی مثل سیل و زلزله را به حداقل برسانیم. 
مجابی در پاسخ به این پرسش که چه پیشنهادی برای کاهش مخاطرات ناشی از سیل دارید، با بیان اینکه در وهله اول باید مانتیورینگ تمامی شهرهای کشور انجام و وضعیت شهرها به لحاظ «مخاطرات احتمالی» تبیین شود، گفت: بعداز شناسایی مخاطرات طبیعی هر شهر و دسته‌بندی هر یک از آن‌ها باید استانداردها و دستورالعمل‌های لازم برای ایجاد سکونتگاه‌ها را تعریف و در ادامه وضعیت موجود شهرها را با توجه به این استانداردها اصلاح کنیم و شهرها را به سمت پایداری ببریم. از نظر من برای حفظ پایداری شهرها طی این مسیر و فرآیند واجب است، هر چند که در شرایط حاضر بر اثر دست‌اندازی‌های صورت‌گرفته به طبیعت، پایداری را در شهرها متزلزل کرده‌ و اصول پایداری را رعایت نکرده‌ایم.
معاون سابق سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه با اشاره به ضرورت اصلاح سکونتگاه‌ها بر اساس استاندارها اظهارکرد: متاسفانه غالباً در نظام مدیریتی تنها به مسائل روزمره توجه و برای آن هزینه می‌شود، درحالی‌که برنامه‌های طرح‌ریزی شده برای آبخیزداری - که نقش بسیاری در کاهش خسارت سیل دارد - می‌توانست طی سال‌های متمادی و با هزینه کم انجام شود، حال آنکه سیل در چند ساعت یا چند روز، ده‌ها هزار میلیارد تومان خسارت بر جای گذاشت. متاسفانه پرداختن به این موارد معمولاً به آینده موکول می‌شود و همین موضوع، بستر بحران‌هایی مشابه سیل اخیر را فراهم کرده است.
وی همچنین با اشاره به ضرورت اجرای آمایش سرزمینی برای همه مناطق کشور و برنامه‌ریزی توسعه بر مبنای آن تصریح کرد: اگر آمایش سرزمین صورت می‌گرفت، نیاز آبی را در مناطق خشک به حدی بالا نمی‌بردیم که به دنبال انتقال آب از اکوسیستم دیگر باشیم بلکه با توجه به پتناسیل‌ها و بحران‌های همان منطقه، آن را مدیریت می‌کردیم و در نتیجه این شرایط مسیر توسعه با نظام اکولوژیک منطقه هم‌راستا می‌شد.

تغییر اقلیم یا روزمرگی مدیریتی؛ عامل بحران سیل
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه