رئیس جمهور با یادآوری نتایج حضور 20 ساله آمریکایی‌ها در افغانستان از جمله گسترش بی‌ثباتی، تا کید کرد: راه حل مسائل افغانستان،‌تنها از طریق گفت و گو بین افغان‌ها امکان پذیر است. 
به گزارش اقتصادسرآمد، سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور، ظهر جمعه (26 شهریور) طی سخنانی در اجلاس پیمان امنیت جمعی افغانستان که در حاشیه بیست و یکمین نشست سران کشورهای سازمان همکاری شانگهای در دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد، اظهارداشت: تاریخ افغانستان درس بزرگی درباره مقاومت مردم این کشوردر برابر حضور دخالت خارجی به ما می‌دهد، مردم افغانستان ثابت کردند که نمی‌پذیرند کشوری خارجی سرنوشت آنها را رقم بزند.
وی با بیان اینکه کشورهای همسایه مسئولیت بسیار مهمی در این برهه تاریخی افغانستان دارند، تصریح کرد: ما باید شرایطی را فراهم کنیم تا مردم و گروه های این کشور بتوانند تعاملی مثبت و مسالمت آمیز داشته باشند و بتوانند مسیر آینده کشور خود را به درستی ترسیم کنند.
رئیس جمهور تاکید کرد: ما معتقدیم زمانی صلح در افغانستان پایدار خواهد شد که دولت و ارکان حاکمیت بازتاب دهنده ترکیب جامعه افغانستانی باشد و تمامی اقوام و گروه‌های این کشور به طور واقعی احساس کنند شراکتی اثرگذار و متناسب با وزن خود در دولت دارند و حاکمیت مبتنی بر رای و نظر مردم است. متن کامل سخنان رئیسی به این شرح است:
«بسم الله الرحمن الرحیم
اَلحَمدُللهِ رَبِّ العالَمین و صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنا وَ نَبِیِّنَا مُحَمَّد وَ آلِهِ الطَّاهِرِین و صحبه المنتجبین
تشکر می‌کنم از جناب آقای امام علی رحمان رئیس محترم جلسه.
افغانستان در روزهای پرالتهابی به سر می‌برد دولت این کشور به صورت یکباره در کمتر از دو هفته فروپاشید آن هم به رغم حضور نظامی ۲۰ ساله آمریکا در افغانستان، حضور آمریکا در افغانستان دستاوردی جز افزایش بی‌ثباتی، رشد تروریسم، افزایش تولید مواد مخدر، گسترش جرم و جنایت، نابودی زیرساخت‌های اقتصادی، رنج و درد و هزاران داغ برای خانواده‌های مظلوم افغانستان نداشت. خون هزاران سرباز آمریکایی و اروپایی را نیز به هدر داد، سقوط پرشتاب دولت افغانستان به خوبی نشان داد که ساختارهایی که امریکا ایجاد کرد سخت، سست و بنیان است و این تجربه دردناک برای افغانستان و کشورهای منطقه و جهان بود.
همکاران محترم ما معتقدیم زمانی صلح در افغانستان پایدار خواهد شد که دولت و ارکان حاکمیت بازتاب دهنده ترکیب جامعه افغانستانی باشد و تمامی اقوام و گروه‌های این کشور به طور واقعی احساس کنند شراکتی اثرگذار و متناسب با وزن خود در دولت دارند و حاکمیت مبتنی بر رای و نظر مردم است. نادیده انگاشتن مردم و ضرورت‌های سیاسی و اجتماعی ناشی از نقش فعال مردم خسارت بار بوده علاوه بر خودِ افغانستان زیان‌هایش متوجه همسایگان و کشورهای منطقه نیز خواهد شد.
تاریخ افغانستان درس بزرگی درباره مقاومت مردم افغانستان در برابر حضور دخالت خارجی به ما می‌دهد، مردم افغانستان ثابت کردند که نمی‌پذیرند کشوری خارجی سرنوشت آنها را رقم بزند.
ما کشورهای همسایه مسئولیت بسیار مهمی در این برهه تاریخی افغانستان داریم ما باید شرایطی را فراهم کنیم تا مردم و گروههای این کشور بتوانند تعاملی مثبت و مسالمت آمیز داشته باشند و بتوانند مسیر آینده کشور خود را به درستی ترسیم کنند.
نشست کشورهای همسایه افغانستان در هشتم سپتامبر و نشست وزرای خارجه ا یران، روسیه، چین و پاکستان برای بررسی تحولات افغانستان پیام رسایی به مردم افغانستان است. مردم منطقه و تمام جهانیان که راه حل مسائل افغانستان تنها از طریق گفت و گو بین افغان‌ها و به مدیریت افغان‌ها امکان پذیر است.
همکاران عزیز جامعه جهانی به طور عام و کشورهای منطقه به طور خاص در این برهه حساس مسئولیت‌های سیاسی و اجتماعی مهمی بر عهده دارند
نخست بسیج تمامی امکانات کشورها در راستای حمایت و پشتیبانی از شکل گیری اجماع داخلی میان جریان‌های مختلف افغان، ترغیب همه طرف‌ها به بازگشت به میز مذاکره و حل موضوع است.
دوم ارائه کمک‌های سازمان یافته بشردوستانه به مردم افغانستان، بسیاری از مردم از روی اراده یا اجبار آواره شدند امروز در ایران اسلامی ما بیش از ۳ میلیون مهاجر افغانستانی داریم که اینان مهمانان جمهوری اسلامی هستند.
سوم با توجه به تحولات جاری در افغانستان موج جدیدی از آوارگان افغان به سوی کشورهای همسایه هجوم آوردند، مدیریت این جمعیت انبوه و ممانعت از سرازیر شدن آنها به سایر کشورها، علاوه بر تشریک مساعی منطقه‌ای نیازمند کمک جدی نهادهای بین‌المللی و کشورهای کمک کننده است.
چهارم رفتارهای یکجانبه و غیرسازنده برخی بازیگران که مسئولیت قطعی در ایجاد شرایط کنونی دارند، می‌تواند اجماع منطقه‌ای و بین‌المللی مورد نیاز برای پیشبرد روند صلح افغانستان را مخدوش نماید. در این میان لزوم نقش آفرینی سازمان ملل درخصوص بحران افغانستان نیز نباید فراموش شود.
این روزها گزارش‌های نگران کننده‌ای از حضور افراد وابسته به گروههای تروریستی چند ملیتی از جمله داعش در افغانستان دریافت شده است که بیش از گذشته خطر ایجاد کانونی برای صدور ناامنی به منطقه و جهان را برجسته می‌کند و همگان را نگران شکل گیری همگرایی بین جریان‌های تکفیری، افراطی‌گری در افغانستان با گروههای مشابه در منطقه آسیای مرکزی، عراق، سوریه و دیگر کشورها می‌کند.
همکاران عزیز مساله افغانستان پیچیده اما شناخته شده است و راه حل‌‌ها قامض اما در دسترس هستند، همه ما باید دوستان‌مان در افغانستان را به پیگیری راه حل‌ها ترغیب و آنها را برای رسیدن به نتیجه مطلوب و مورد قبول همه طرف‌ها کمک و همراهی نماییم.
جمهوری اسلامی ایران آ‌مادگی دارد تا همچون گذشته تمامی امکانات خود را برای کمک به پیشبرد مذاکرات بین‌الافغانستانی و روند صلح در اختیار مردم افغانستان قرار داده و برای مدیریت تهدیدات احتمالی با کشورهای منطقه همکار و همراه باشد، منطقه‌ای همگرا و باثبات و افغانستان امن، توسعه یافته، سعادتمند، آرزوی ملت و دولت ایران برای یکایک مردمان این جغرافیاست . متشکرم والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»