گروه انرژی - ایران طی دو سه دهه اخیر صدها میلیارد دلار برای استخراج، تولید و صادرات گاز طبیعی هزینه کرده، اما امروز اخبار و آمار رسمی و همچنین نظرات کارشناسی نشان می‌دهد که با توجه به مسائل سیاسی، اقتصادی و ژئوپلتیک در فروش این محصول استراتژیک به دیگر کشورها با چالش شدیدی مواجه شده است.
به گزارش اقتصادسرآمد، هر چند این اخبار، در بحبوحه انتخابات ریاست‌جمهوری اخیر در ایران چندان مورد توجه افکار عمومی در داخل و خارج از این کشور قرار نگرفت، اما از چشم رسانه‌های تخصصی و کارشناسان حوزه انرژی دور نماند.’’افزایش تولید نفت عراق به افزایش تولید گاز همراه نفت این کشور منجر می‌شود. تولید نفت ایران با تحریم سقوط قابل ملاحظه‌ای داشته و همین مسئله نگرانی جدی برای بازار صادرات گاز ایران به عراق ایجاد کرده است. گر این معادله را کنار سایر اتفاقات بازار گاز منطقه قرار دهیم، متوجه می‌شویم که بازار صادرات گاز ایران با تهدید جدی روبرو شده است. روسیه چندی پیش بازار گاز پاکستان را از دست ایران خارج کرد. ایران از سال 1990 میلادی خط لوله صلح را برای انتقال گاز ایران تا مرز پاکستان کشیده است، اما این کشور قراردادهای واردات گاز خود را به صورت بلندمدت با روسیه و ترکمنستان امضا کرد.’’
چند هفته پیش اما مهران امیرمعینی، معاون مدیر بین‌الملل در بازاریابی و عملیات گاز شرکت ملی نفت ایران درباره سرنوشت قراردادی که 6 سال پیش بین این کشور و عمان برای فروش امضا شد، گفته بود: تا زمانی‌که تحریم‌ها ادامه دارد، موضوع صادرات هم مسکوت خواهد ماند. پروژه صادرات گاز به عمان قرارداد نیست و در حد تفاهمنامه است. اما حالا خبر می‌رسد اروپا و آمریکا برای دورزدن روسیه احتمال دارد واردات گاز از ایران را از سربگیرند.
تاثیر عوامل خارجی مانند تحریم‌ها و غیره بر صادرات گاز ایران
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس حوزه انرژی دراینباره به خبرنگار روزنامه اقتصادسرآمد، می گوید: به همان میزان که ایران علاقمند به ورود به بازار اروپا شویم اتحادیه اروپا هم تمایل دارد به دومین ذخایر گاز دنیا دسترسی داشته باشد و جای این بازی‌ها را از روس‌ها بگیرد.
اوضاع بحران سوخت در اروپا
وی، درباره اوضاع بحران سوخت در اروپا اظهار داشت: مشکل سوخت انگلستان مربوط به مسائل داخلی و برگزیت و حمل و نقل فرآورده‌ها است، موضوع گاز در اروپا هم به این دلیل است که در 2 سال گذشته به خاطر کرونا و کاهش فعالیت‌های اقتصادی حجم تولید نفت و گاز در کل دنیا کاهش یافته، از سوی دیگر واکسیناسیون منجر به بهبود وضعیت اقتصادی شده و مصرف دفعتا افزایش پیدا کرده و در این بین تولید نمی‌تواند پا به پای مصرف افزایش یابد، زیرا چند سال اخیر و حتی قبل از کرونا قیمت‌ها پایین بود و سرمایه‌گذاری قابل توجهی در صنعت نفت و گاز اتفاق صورت نگرفته است. 
ذخیره‌سازی گاز در اروپا به شدت کمتر از میانگین 5 سال گذشته
وی افزود: از سوی دیگر وقتی سطح تولید را کاهش می‌دهیم بازگشت به وضعیت سابق زمان‌بر و هزینه‌بر است، به علاوه اینکه اکنون روسیه تحت فشار است، یعنی هم تحریم است و هم فشار امریکا روی نورداستریم 2 و باقی موارد همزمان با این شده که ذخیره‌سازی گاز در اروپا به شدت کمتر از میانگین 5 سال گذشته باشد، ضمن اینکه پیش‌بینی می‌شود زمستان سختی داشته باشیم، به همین دلیل همه به تکاپو افتاده‌اند که علاوه بر تامین مصرف، حجم ذخیره‌سازی زیرزمینی را هم افزایش دهند. 
روسیه تحت فشار تحریم گازی اروپا 
این کارشناس حوزه انرژی در ادامه تصریح کرد: در وضعیت کنونی انرژی اروپا، روسیه تحت فشار تحریم بدنبال این است که از این مسئله استفاده کند یعنی بابت تامین گاز فشار وارد می‌کند، البته حجم قراردادی خود را اجرا می‌کند.
وی درباره اینکه ایران تا چه حد امکان ورود به بازار اروپا را دارد، گفت: چه بخواهیم چه نخواهیم مشکلات بازار گاز به نفت هم سرریز خواهد شد یعنی به تبع افزایش قیمت گاز قیمت فرآورده‌های نفتی و نفت‌خام هم افزایش می‌یابد، زیرا سوخت مایع در برخی موارد می‌تواند جایگزین گاز باشد، در این شرایط اگر بازارها تحت فشار قرار بگیرند شاید شرایطی ایجاد شود که تحریم ایران تا تلطیف و یا حذف کامل پیش برود یعنی اوضاعی فراهم شود که سبک کردن تحریم ایران برای اروپا و امریکا لاجرم باشد. 
بهروزی‌فر افزود: در مورد گاز اما حتی اگر امروز تحریم لغو شود، ما نمی‌توانیم مشکل آسیای جنوب شرقی و اروپا را حل کنیم چون انتقال گاز به اروپا از مسیر خط لوله و یا ال‌ان‌جی است که هر کدام حداقل 5 سال سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی نیاز دارد یعنی تصور اینکه تحریم‌ها برداشته شود و ما بتوانیم صادرات گاز داشته باشیم فعلا امکان‌پذیر نیست. 
ترکیه طی سال‌های اخیر مهم‌ترین و بزرگترین خریدار گاز طبیعی ایران بوده، اما قرارداد فعلی طرفین در سال 2026 پایان می‌یابد و مذاکرات برای تمدید آن نیز به نتیجه نرسیده است. دلیل آن نیز این است که سیاست تنوع‌بخشی در منابع انرژی توسط ترکیه موثر بوده و اکتشاف گاز در آگوست سال گذشته در دریای سیاه نیز باعث شده تا این کشور در معادلات انرژی، دست برتر داشته باشد. از این رو، ایران برای انعقاد قرارداد جدید، باید شروط ترکیه را تامین کند و با قیمت کمتری گاز به این کشور بفروشد و شرایط برای صادرات مجدد این کالا توسط تُرک‌ها را نیز فراهم سازد. ترکیه می‌تواند با خرید گاز از روسیه و آذربایجان و همچنین با توجه به سرمایه‌گذاری بسیار زیادی که در بخش «ال.ان.جی» انجام داده و با تکیه بر منابع دریای سیاه و پتانسیل بالای آن در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر، خود را از گاز وارداتی ایران کاملا بی‌نیاز کند که این خود زنگ خطر دیگری برای آینده صادرات گاز طبیعی این کشور در بازار منطقه است.
در سال‌های گذشته چندین قرارداد صادرات گاز ایران به پاکستان، عمان و هند و همچنین «پروژه صلح» امضا شد، ولی دهلی نو در سال 2011 با فشار باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت آمریکا از این پروژه کنار کشید. آمریکا در مقابل به هند کمک کرد تا با توسعه و استفاده از صنایع و انرژی هسته‌ای برق تولید کند. ترامپ نیز قراردادی 20 ساله برای صادرات «ال.ان.جی» به هند را امضا کرد. عربستان سعودی و برخی از کشورها نیز توانستند سهم خود را در بازار هند
 تضمین کنند.