گروه اقتصاد دریایی - بی ارزش جلوه دادن دریای کاسپی در پژوهش‌های باستان شناختی دریایی از پیش فرض‌های غلطی است که توسط عده‌ای مسئول و غیر مسئول بر اساس مطالعات اندکی که داشته‌اند؛ سرچشمه می‌گیرد و پیامد آن منجر به ایجاد عدم تعادل و ارزش‌گذاری نادرست برای میراث فرهنگی دریایی از سوی بازی‎گردانان مستقر در نهادهای دولتی جهت انجام امور پژوهشی و بودجه ریزی می‌گردد و  زوال روزافزون میراث برجای مانده از فرهنگ دریایی چه به صورت ملموس و ناملموس؛ عاقبت ناخوشایندی است که گریبان‎ این نوع از میراث فرهنگی تجدید ناپذیر را گرفته است.
به گزارش اقتصادسرآمد، دیدگاه‎هایی که عمیقاً منجر به نادیده گرفتن پژوهش‎های باستان‎شناختی دریایی در حوزه‎ی دریای کاسپی می‎گردد “وسعت و محصور بودن” آن نسبت به آب‎های آزاد و شور است؛ اما از مَنظر باستان‎شناختی به نظر می‎رسد سنجش محتوای فرهنگی مهم‎تر از مساحت جغرافیای است؛ از این رو، فرهنگِ دریایی بهترین و جامع‎ترین مفهومی است که می‎توان برای  اصول فکری، آداب و رسوم، مصنوعات و… مرتبط با دریا و منابع آن به کار گرفت. قاعدتاً در هر مکانِ جغرافیایی که فرهنگ‎دریایی به معنای خاص خود وجود داشته باشد؛ پژوهش‎های باستان شناختی و انسان‌شناختی دریایی جهت بازیابی نمادها و نشان‎های ملموس و ناملموس آن نیز انجام می‎گیرد. 
در حوزه‎ی دریایی کاسپی ماهی‎گیری به‎عنوان یک جنبۀ اقتصادی و فرهنگی که با استفاده‌ از ‌منابعی ‌مانند: ‌رودخانه‎ها ‌و ‌دریاها ‌و ‌اتکا ‌به‌آبزیان ‌امرار معاش می‎نمایند؛ در درجه نخست و حمل و نقل و جنگ که در درجاتی بعدی قرار می‎گیرند؛ مشمولِ پژوهش‎های گستردۀ فرهنگ دریایی، انسان‎شناسی و باستان‎شناسی دریایی می‎شود. بر اساس اسناد باستان‎شناختی - سنگ‌نگاره‌ها به دست آمده از پارک ملی قبوستان در جنوب شرقی رشته‌کوه‌های قفقاز و کرانه‎های غربی دریای کاسپی در جمهوری آذربایجان امروزی؛ در این حوضه ما با یکی از کهن‎ترین‎ جوامع‌ماهیگیری و دریانورد مواجه هستیم که از دوران میان‎سنگی و نوسنگی به این شغل مبادرت ‎می‎ورزیدن و احتمالاً حوضۀ کرانه‎های غربی دریای کاسپی یکی از قدیمی‎ترین مراکز ماهیگیری و دریانوردی در این منطقه است.
نقش باستان شناسی در اقتصاد دریا
محسن مهرانی کارشناس ارشد تاریخ دریایی در اینباره به روزنامه اقتصادسرآمد، گفت: یکی از پدیده‎های مهم برای فهمِ و تفسیر دقیق‎ترِ فرهنگ دریایی بر پایۀ مواد فرهنگی در حوزه‎ی دریای کاسپی سنجش نوسانات تراز سطح آب دریا است زیرا تراز سطح آب دریاها اشاره به یک نقطه خاص زمانی و مکانی داشته و دارند بنابراین سرگذشت زیستی دریا بصورت جداگانه پیش از پرداختن به پژوهش‎های باستان‎شناختی دریایی و سرگذشت اجتماعی دریای کاسپی، توصیه می‎شود‎.
برگزاری نشست منطقه‌ای دریایی یونسکو بدون حضور ایران
او با بیان این مطلب که، اخیراً نشست تخصصی و منطقه‌ای یونسکو در مورد حفاظت از میراث فرهنگی دریایی، ساحلی و زیر آب حوزه‌ی دریای کاسپی به منظور بررسی نقش تاریخ در شکوفایی اقتصاد دریایی برگزار شد، افزود: در این جلسه نمایندگان ارگان‎های دولتی ، کارشناسان مسئول اجرای سیاست‎های حفاظت از میراث‎فرهنگی از کشورهای حوزه‎ی دریای کاسپی بدون حضور ایران ، کمیسیون ملی یونسکو ، باستان شناسان و متخصصان میراث فرهنگی گرد هم بودند و نمایندگانی از قزاقستان ، آذربایجان ، روسیه ، ارمنستان ، گرجستان ، قرقیزستان ، تاجیکستان  نیز حضور داشتند.
مطالعات باستان شناسی دریایی زیر آب منطقه توسعه نیافته است
وی در ادامه ابراز داشت: مطالعات باستان شناسی دریایی در دریای کاسپی و مناطق زیر آب این منطقه توسعه نیافته است و اطلاعات و تحقیقات زیادی در مورد میراث فرهنگی دریایی که بتواند کل منطقه را پوشش دهد، وجود ندارد.
مهرانی معتقد است: در بستردریا، حجم عظیمی از اسناد باستان شناختی وجود دارد که احتمالاً حدود بیست هزار شئی است و باید حراست و کاوش شوند. لذا حفاظت از میراث دریایی بخشی از فرهنگ است. قطعاً این امر منافع اقتصادی را نیز به همراه دارد.کارشناس ارشد تاریخ دریایی یادآو شد: باید اشاره هرچند کوتاه به وضعیت پرخطر و نابسامان مغروق‌های گیلان داشته باشیم که در صورت عدم رسیدگی از سوی مسئولین ذیربط این پنجره‌های ارتباطیِ  نسل‌های آینده با گذشته برای همیشه بسته خواهد شد.
باستان‌ شناسی‌ زیر آب‌ با تمام‌ منابع‌ باستان‌ شناختی‌ که‌ در زیر سطح‌ آب‌ محفوط‌ باقی‌ مانده‌ است‌ سرو کار دارد، این‌ منابع‌ دهکده‌ های‌ بزرگ‌ و یافته‌ های‌ منفردی‌ همانند کشتی‌ های‌ غرق‌ شده‌ یا اشیای‌ منفردی‌ که‌ نا پدید شده‌ اند را شامل‌ می‌ شود، غواصی‌ باستان‌ شناسی‌، تنها یکی‌ از امکانات‌ متعدد برای‌ آزمایش‌ و بررسی‌ این‌ منابع‌ است‌ و دیگر روش‌ ها شامل‌ حفاری‌ در کنار دیواره‌ های‌ کیسه‌ شنی‌ و محفظه‌ های‌ زیر آب‌ است‌.در باستان‌ شناسی‌ دریا، آب‌ خود حافظ‌ مواد و مصالح‌ آن‌ است‌. غیر از هوا، مواد آلی‌یی‌ مانند چوب‌، منسوجات‌، بقایای‌ خوراکی‌ و دیگر بقایایی‌ که‌ تقریبا به‌ صورتی‌ کامل‌ حفاظت‌ شده‌ اند و چنین‌ یافته‌ هایی‌ حاوی‌ اطلاعات‌ وسیعی‌ است‌ که‌ وقتی‌ بوسیله‌ شیوه‌ های‌ علمی‌ آنالیز و بررسی‌ می‌ شوند، ارزشهایشان‌ نمایان‌ می‌ شود، به‌ همین‌ دلیل‌ است‌ که‌ سایت‌ های‌ (محوطه‌ های‌) زیر آب‌ به‌ وسیله‌ قوانین‌ حفاظتی‌ ایالات‌ مختلف‌ پشتیبانی‌ می‌ شوند، حفاری‌ های‌ زیر آب‌، همانند تحقیقات‌ باستان‌ شناسی‌ روی‌ خشکی‌، باید از طریق‌ افراد صاحب‌ صلاحیت‌ و اهل‌ فن‌ صورت‌ گیرد، تنها متخصصین‌ حرفه‌یی‌ می‌ توانند چنین‌ کارهایی‌ را بخوبی‌ صورت‌ و سامان‌ دهند.