رضا نوری 
 توسعه میادین حوزه دریای خزر از سوی کشورهای ساحلی با توجه به نیاز بازارهای جهانی از یک سو و نیاز این کشورها به منابع مالی برای پیشرفت به سرعت در حال گسترش است. از زمانی که مارکو پولو جهانگرد شهیر ونیزی در سفرنامه خود به وجود نفت سیاه در بادکوبه (باکو) اشاره کرد تا به امروز که اخبار بسیاری از اکتشاف حجم بسیاری از منابع نفت و گاز در دریای خزر منتشر می‌شود قرن‌ها می‌گذرد، اما متناسب با این فعالیت‌ها به محیط زیست این دریا و آثار فعالیت‌های مربوط به حوزه انرژی توجه نشده است.در یکی دو دهه گذشته نشست‌های سران کشورهای ساحلی دریای خزر برای همکاری در بخش‌های مختلف برگزار شده که یکی از آنها موضوعات اصلی آن موضوع زیست محیطی این دریاست. توجه به پیامدهای زیست محیطی فعالیت‌های مربوط به حوزه نفت و گاز روی زیست بوم منطقه نظیر مرگ فک‌های خزری در نوار ساحلی ایران و آذربایجان، رشد جلبک‌ها و کاهش ماهیان خاویاری و... ضرورتی اجباری است تا با همکاری کشورهای عضو؛ توسعه در کنار حفظ الزامات محیط زیستی رخ دهد.
دومین همایش خزر با متمرکز شدن بر چالش‌ها، فرصت‌ها و راهکارهای پیش روی همسایگان ساحلی خزر می‌تواند علاوه بر اینکه محیط مطلوبی برای زندگی و کسب و کار فراهم نماید، موجب مشارکت علمی و پژوهشی میان محققان و پژوهشگران کشورهای عضو شود.
لزوم توسعه و تحقیق در اکتشاف نفتی
در حوزه میادین نفتی گروه کارشناسی ایران باید مصرانه به دنبال انجام کار علمی و تحقیقاتی از سوی همه کشورها باشد. زیرا با توجه به موقعیت ژئوفیزیک ، بیشترین آسیب‌ها متوجه سواحل جنوبی این دریاست. با مطالعات ارزیابی محیط زیستی (EIA) به طور دقیق بررسی شود که چه تاسیساتی قرار است احداث شود، چه مناطق حفاظت شده‌ای وجود دارد و چه گونه‌های در حال انقراض و نیازمند حفاظت هستند.به صورت معمول با توسعه میادین، بحث خطوط لوله انتقال و چاه‌هایی مطرح است. چاه‌های نفت ابعادی به اندازه نصف یک زمین فوتبال دارند. خوشبختانه تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای برای پالایش وجود دارد و در میزان بارگذاری در محیط زیست حداقل تخریب را دارد. تاکید بر نظارت دائم بر فعالیت از سوی نهادهای منطقه‌ای، مرجع و مورد قبول که تشکیل آن در اجلاس می‌تواند پیشنهاد شود و همچنین اهتمام بر نقش رسانه‌ها در این خصوص کمک می‌کند تا با کمترین مخاطره از منابع خدادادی به نفع ملت‌های منطقه استفاده شود.
معادن دریایی خزر
دسترسی به معادن دریایی خزر نیاز به فعالیت در آب‌های عمیق ۸۰۰ متری دارد که اصلاً ارزش جانوری در کف دریا ندارد. اما نزدیک ساحل که عمق دریا کم می‌شود ارزش‌های محیط زیستی وجود دارد که در آنجا هم لوله‌هایی که در دریا بارگذاری می‌شود خود پناهگاه برای بخشی از جانواران دریایی می‌گردد.باید فناوری و روش‌هایی به کار گرفته شود که حداقل تخریب اراضی کشاورزی را به دنبال داشته باشد. چرا که در جایی که تأسیسات اجرا شود دیگر پتانسیل کشاورزی وجود نخواهد داشت. جایی که برای پالایشگاه انتخاب می‌شود به لحاظ پوشش گیاهی و قابلیت‌های کشاورزی باید از ابتدا در نقاط کم پتانسیل باشد. اما در نهایت هیچ گزینه‌ای مزیت خالص ندارد. هنر همسایگان خزر این است که گزینه‌ای را انتخاب کنند که حداکثر مزایا و حداقل معایب را داشته باشد.
*کارشناس نفت و انرژی