بررسی اقتصادسرآمد از مزایای راه آهن زاهدان به سرخس در تکمیل کریدور شمال به جنوب

بندرچابهار با راه آهن معنادار می شود

گروه ترانزیت دریا -سید عمران طباطبایی- ساخت خطوط ریلی در تمامی کشورها از دیر باز همواره به عنوان پیشران و یکی از محرک‌های اساسی برای توسعه سایر بخش‌های اقتصادی قلمداد شده به همین لحاظ عمده شهرهایی که مسیر رشد اقتصادی آن ها به صورت شتابان بوده یا در مسیر رودخانه و ساحل دریا قرار داشته‌اند و یا عبور خط راه آهن و یا وجود صنایع مادر موجب خیز اقتصادی آن ها شده است. بنابراین ایجاد و توسعه شبکه ریلی با توجه به نقش بسزای آن در ارزش افزوده سایر بخش‌های اقتصادی به ویژه بخش ترانزیت، حمل ونقل، گردشگری، کشاورزی، صنایع و معادن و به تبع آن ایجاد فرصت‌های شغلی جدید ناشی از افزایش شدید تقاضا در این بخش ها از الزامات اساسی در مسیر توسعه پایدار است. ایجاد شبکه ریلی در شهرهای بندری به واسطه تاثیر آن در حجم بالای جابجایی کالا و حذف بار ترافیکی ناوگان حمل و نقل و به تبع آن جلوگیری از وقوع خسارت‌های مالی و جانی تصادفات جاده‌ای و کاهش چشمگیر هزینه‌های سوخت بسیار پررنگ است.
کشور ایران بر سر چهار راه ترانزیتی دنیا قرار دارد اما متأسفانه در سال‌های اخیر بی‌توجهی به مقوله ترانزیت که یکی از نمادهای دقیق اقتصاد محسوب می‌شود موجب شده است برخی مسیرهای ترانزیتی از کشورمان حذف شود و یا به دلیل نبود جذابیت‌های خاص، صاحبان کالا مسیرهای ترانزیتی دیگری را برای حمل کالای خود انتخاب کنند، در حالی که «کوتاهی مسیر» و «دسترسی آسان» یکی از جذابیت‌های کریدورهای ترانزیتی کشورمان است.  در این میان رقبا هم بیکار نمانده‌اند و در تلاش هستند تا مسیرهای جایگزینی را به جای مسیرهای عبوری از خاک ایران تعریف کنند. از همین رو مسئولان باید هوشیار باشند و با توسعه زیرساخت‌ها و ایجاد مشوق‌های ترانزیتی، سرمایه گذاران را به سوی این مسیرها جذب کنند.  جاده ابریشم یا راه ابریشم شبکه راه‌های به‌هم‌پیوسته‌ای با هدف بازرگانی در آسیا بود که خاور و باختر و جنوب آسیا را به هم و به شمال آفریقا و خاور اروپا پیوند می‌داد، مسیری که تا سده پانزدهم میلادی به‌مدت ۱۷۰۰ سال، بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی دنیا بود. بر اساس شواهد و آثار بر جا مانده «شهر سوخته» در شمال سیستان و بلوچستان با قدمتی بیش از ۵ هزار سال و با قرار داشتن در مسیر عبور کاروان‌های تجاری از چنان رونقی برخوردار بوده که از آن به عنوان شهری صنعتی و با اصالت یاد می‌شود و به طور قطع در اقتصاد زمان خود نقش بسزایی داشته است.

بندر چابهار راحت ترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه به آب‌های آزاد جهانی 
در حال حاضر راحت ترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه و نیز کشور افغانستان به آب‌های آزاد جهانی از طریق سیستان و بلوچستان و بندر چابهار است که این امر مزیت تجاری بسیار مطلوبی را برای این استان و کشورهای یاد شده فراهم کرده است. کشورهای حوزه آسیای میانه و افغانستان می‌توانند کالاهای خود را از مسیرهای خشکی و از معبر رسمی میلَک وارد منطقه آزاد سیستان و بلوچستان کرده و از طریق بندر چابهار در جنوب این استان به آب‌های آزاد جهانی برسانند. این محور به دلیل اهمیتی که دارد دروازه توسعه شرق تلقی می شود. 

شرط عملیاتی شدن راهبردی‌ترین بنادر ایران، اتصال آنها به خطوط ریلی است
سیستان و بلوچستان به دلیل همجواری با کشورهای آسیای میانه و دسترسی به آب‌های آزاد جهانی به عنوان کوتاه‌ترین راه ارتباطی کشورهای حوزه آسیای میانه با جهان شناخته می‌شود که بهره گیری از این مزیت می‌تواند آن را به سکوی اقتصادی کشور و منطقه تبدیل کند. شرط عملیاتی شدن راهبردی‌ترین بنادر ایران، اتصال آنها به خطوط ریلی است. طبق نظر کارشناسان برای اینکه یک بندر قابلیت رقابت با رقبای خود را داشته باشد باید به شبکه ریلی متصل باشد زیرا بارهایی که از طریق بنادر صادر و وارد می‌شوند

ایجاد راه‌آهن به اندازه انتقال آب
 از دریای عمان برای سیستان و بلوچستان اهمیت دارد
 با توجه به تناژ و مسافت بالا برای رسیدن به مقصد طبق اصطلاح رایج «ریل‌پسند» هستند. ریل از منظر صنعت، می‌تواند صنایع و اشتغال بالایی ایجاد کند و همچنین از نظر مصرف انرژی نیز هیچ سیستمی نمی‌تواند با آن رقابت کند. 
همچنین در خصوص صنایع مختلف پیرامون توسعه حمل و نقل ریلی نیز کوچک‌ترین آن ساخت ریل است و صدها صنعت مختلف در حوزه ناوگان، شبکه، علائم و ارتباطات با آن هم وجود دارد که می‌تواند اشتغال گسترده‌ای در هر منطقه‌ای ایجاد کند. طبق آمار وزارت راه و شهرسازی ۹۰ درصد از میزان ورودی و خروجی بار کشور از طریق دریا است که باید از طریق ریل به یکسری مراکز تجمیع بار متصل شوند تا به نقاط مصرف منتقل شوند. با توجه به موقعیت مکانی و جغرافیایی استان سیستان و بلوچستان ایجاد راه‌آهن به اندازه انتقال آب از دریای عمان اهمیت دارد.
پروژه راه‌آهن «چابهار-زاهدان» استراتژیک‌ترین و بزرگترین پروژه ریلی کشور محسوب می‌شود که در صورت تامین اعتبار و تلاش مسئولان قطعا در آینده نزدیک نقش مهمی در اقتصاد کشور ایفا خواهد کرد. احداث پروژه راه آهن چابهار - زاهدان به عنوان ستون فقرات شبکه ترابری و حمل و نقل این منطقه از کشور به حساب می آید.  در این محور قطعه ۷و۸ به طول ۱۵۲ کیلومتر، که شهرستان خاش را به زاهدان متصل می نماید تکمیل و افتتاح شده است، جهت تکمیل این دو قطعه تعداد ۸۳ دستگاه از سوزن های ساخت شرکت گسترش صنایع ریلی ایران مورد استفاده قرار گرفته شده است . راه آهن چابهار - زاهدان یک ابر پروژه به حساب می آید که علاوه بر دور بودن از مرکز کشور، توپوگرافی خاص خود را دارد، به طوری که این منطقه یک دشت ساده را شامل نمی شود. پروژه چابهار به زاهدان کیلومترها پل و تونل را شامل می شود. همچنین این محور دارای صد و بیست و هشت دستگاه پل خاص و آب رو و یک دستگاه پل بزرگ است و یک میلیون و ۴۰۰ هزار مترمکعب خاکبرداری، یک میلیون متر مکعب خاکریزی، ۹۸ هزار متر مکعب بتن ریزی نیز احجام عملیاتی در این خط ریلی بایستی انجام شود. در این پروژه، سرعت طرح ۹۰ کیلومتر بر ساعت برای قطار های باری و ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت برای قطار های مسافری است.
 این مسیر ترانزیتی چابهار را به قطب تجارت و ترانزیتی در منطقه تبدیل می‌کند، احداث این خط ریلی در دو بخش شمال و جنوب تقسیم بندی شده که از چابهار آغاز و به زاهدان منتهی می‌شود. از مزایای این طرح اشتغال در دوره ساخت و اشتغال در دوره بهره برداری است. همچنین درآمد ارزی و ریالی از به ثمر رسیدن این طرح برای کشور و از سوی دیگر باید به این نکته توجه کرد که حمل و نقل ریلی دوستدار محیط زیست می باشد و همچنین بار ترافیکی و سوانح جاده‌ای را نیز کاهش می‌دهد. خط ریلی سبب تسریع حمل بار برای معادن منطقه نیز می باشد. راه اندازی خطوط ریلی، کاهش مصرف سوخت هم به دنبال دارد که در محاسبات حساب نمی شود. گفتنی است، خط ریلی چابهار زاهدان از آسیای میانه از طریق شرق روسیه به دریای عمان متصل خواهد شد. دلایل اجتماعی و توسعه آمایش سرزمینی در آن منطقه، از جمله دلایل اجرای این پروژه به حساب می آید. 
بندر چابهار به یک گلوگاه باری در منطقه تبدیل می شود، چرا که سبب افزایش ظرفیت‌های باری این بندر نیز می‌شود.
از سوی دیگر برای بندری همچون چابهار با توجه به موقعیت استراتژیک آن و همچنین فاصله طولانی از مرکز کشور اتصال به ریل به‌زبان ساده از نان شب هم واجب‌تر است زیرا راه اندازی این خط آهن، انتقال کالا از بزرگترین بندر اقیانوسی کشور به دیگر نقاط ایران را تسهیل و تسریع می‌کند.
نکته مهم این است که طی سال‌های گذشته حجم بار تخلیه شده از بندر چابهار به دلیل عدم وجود خط ریلی برای انتقال کالا به مقاصد، بطور متوسط کمتر از ۲ میلیون تن در سال بوده و در این راستا و در جهت بهره‌گیری مناسب از ظرفیت جدید بند شهید بهشتی چابهار، تکمیل طرح اتصال چابهار به شبکه راه آهن سراسری با جدیت در حال اجراست.
در ضمن، مسیر بندر چابهار به مراکز اصلی داخل کشور طولانی تر است. همچنین اگر مقصد را ترانزیتی به سمت مرز سرخس در نظر بگیریم، در حال حاضر راه آهنی از زاهدان تا سرخس موجود نداریم و تا زمانی که راه آهن شرق به طور کامل تکمیل نشود، بندر چابهار در افق کوتاه مدت برای جابجایی کالا به مقصد آسیای میانه نقش موثری نخواهد داشت، مگر اینکه راه آهن چابهار از مسیر بالا دست که به سمت مشهد نیز تکمیل گردد. 
راه آهن زاهدان به سرخس، دومین اقدام در طرح جهش کریدور ترانزیتی شمال به جنوب است که تنها بندر اقیانوسی منطقه را به اصلی ترین مرز ترانزیت ریلی کشور یعنی سرخس متصل می سازد و ترکمنستان و چهار کشور دیگر آسیای مرکزی را از طریق خطوط ریلی به اقیانوس هند متصل می کند به گونه ای که می توان گفت این راه اقیانوس هند را به آسیای مرکزی پیوند می دهد.
 بندرچابهار  با راه آهن معنادار می شود
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه