گروه بازارسرمایه - یعقوب گماسایی شیدایی - کاهش ارزش معاملات و دامنه نوسان سبب شد بازار سرمایه در خردادماه 1403، حالت نیمه تعطیل به خود بگیرد. ارزش معاملات بورس که در روزهای پر رونق در محدوده 10همت تومان بود در خردادماه به محدوده 2همت نیز در حالی رسید که بازار سرمایه از سوی نهادهای مالی مورد حمایت پشتیبانی می‌شد. به جز معدود روزها در یک ماه گذشته، خروج نقدینگی از بازار سرمایه در آمار مشهود است.
ورود و خروج پول‌ حقیقی در بازار سرمایه وابسته به عوامل بسیاری است که اولین و مهم‌ترین آن‌ها حضور سرمایه‌گذاران حقیقی در بازار و معامله کردن آن‌ها است. در شرایطی که سرمایه‌گذاران منفعل شوند و قصد فعالیت خود را از دست دهند، دیگر نمی‌توان شاهد موقعیت‌هایی بود که پول حقیقی به بازار سرمایه وارد یا خارج شود. حجم معاملاتی که افراد در بازار سرمایه انجام می‌دهند نیز از دیگر عوامل تاثیرگذار بر این مسئله است. مواردی مثل نوسانات نرخ ارز، مسائل سیاسی، تغییرات بازارهای جهانی و … نیز بر ورود خروج پول حقیقی تاثیر می‌گذارند.
اولین روز هفته گذشته شاید بتوان روزی مهم از نظر کاهش ارزش معاملات دانست در این روز معاملات خرد در استانه وارد شدن به کانال یک همت بود.

‌شنبه گذشته ارزش معاملات خرد 2همت، تراز پول حقیقی در سهام منفی 610 و در درآمد ثابت‎‌ها منفی 362میلیارد تومان بود اما برای دومین روز اندکی ارزش معاملات بهتر شد.
یک‌شنبه گذشته ارزش معاملات خرد 3همت، تراز پول حقیقی در سهام منفی 336 و در درآمد ثابت‎‌ها مثبت 12میلیارد تومان بود و همچنان تراز پول حقیقی منفی بود که گویای خروج نقدینگی از بورس است.
دو‌شنبه گذشته ارزش معاملات خرد 2.9همت، تراز پول حقیقی در سهام مثبت 126 و در درآمد ثابت‎‌ها منفی 443میلیارد تومان بود که تنها روزی بود که ورود پول حقیقی ثبت شد.
سه‌شنبه گذشته ارزش معاملات خرد 3.1همت، تراز پول حقیقی در سهام منفی 412 و در درآمد ثابت‎‌ها منفی 118میلیارد تومان و چهارشنبه ارزش معاملات خرد 2.7همت، تراز پول حقیقی در سهام منفی 446 و در درآمد ثابت‎‌ها منفی 193میلیارد تومان ثبت شد.
کاهش ارزش معاملات خرد همراه با خروج پول حقیقی از بورس در حالی ادامه دارد که صندوق‌های با درآمد ثابت نیز که روزی پناهگاهی امن برای سرمایه‌های حقیقی محسوب می‌شدند این روزها با خروج سرمایه همراه هستند. صندوق‌های با درآمد ثابت پس از اینکه بازار سرمایه با رکود چند ماه روبه‌رو شد با تبلیغات حتی در برنامه‌های ورزشی سیما و اینکه سود تضمین‌شده پرداخت می‌کنند برای خود در بازار رنجور بورس، کلاهی دوختند و توانستند سرمایه‌های سرگردان را جذب کنند. تخصیص سود روزشمار بالاتر از شبکه بانکی، قابلیت دریافت پول بدون جریمه، نداشتن محدودیت زمانی و... سبب شد که این صندوق‌ها رقیبی حتی برای شبکه بانکی شوند، اما این روزها زمزمه‌هایی درباره اینکه صندوق‌ها سود تضمینی نمی‌دهند موجب شده است سرمایه‌گذاران اندکی با احتیاط درباره ورود به این صندوق‌ها تصمیم‌گیری کنند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت حداقل بازده مورد انتظار را نصیب سرمایه‌گذاران خود می‌کنند. افرادی که واحدهای این صندوق‌ها را خریداری می‏‌کنند‏، در واقع سرمایه‌گذارانی کم ریسک هستند. این افراد انتظار دارند سودی معقول با حداقل ریسک ممکن را به دست آورند. به همین علت مدیران این صندوق‌های سرمایه‌گذاری، منابع مالی حاصل از فروش واحدهای این صندوق‌ها را عمدتاً به خرید اوراق بهادار بدون ریسک یا کم‌ریسک مثل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق خزانه و… اختصاص می‌‏دهند تا بتوانند سود مورد نظر را برای سرمایه‌گذاران محقق کنند.
به عبارت دیگر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت‌ از یک‌سو با ارائه راهکار مناسب برای رشد کمی، کیفی و کمک به توسعه پایدار بازار سرمایه و تشویق سرمایه‌گذاری غیرمستقیم، ورود افراد غیرحرفه‌ای را به بازار بدهی تسهیل می‌کنند و از سوی دیگر این امکان را پدید می‌آورند که از طریق تشکیل سبد متنوعی از دارایی‌ها که هر کدام دارای ویژگی‌های خاص خود هستند، ضمن کسب بازدهی مناسب، ریسک سرمایه‌گذاران را نیز کاهش دهند.
هفته گذشته پرویزی‌نژاد، رئیس اداره امور صندوق‌های سرمایه‌گذاری در نشست با خبرنگاران اذعان کرد که تضمین سود در هیچ صندوق درآمد ثابتی وجود ندارد این اظهارنظر احتمال دارد سبب نوعی بدبینی به این نوع صندوق‌ها شود بدبینی که می‌تواند مقداری حاشیه امنیت این نوع صندوق‌ها را به خطر اندازد.
همچنین رئیس اداره بازرسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری سازمان بورس گفت که صندوق‌های ضامن نقدشوندگی دارند، اما جبران خسارت در این صندوق‌های وجود نداد.

تضمین سود در هیچ صندوق درآمد ثابتی وجود ندارد
رئیس اداره امور صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفت: روند کاهشی بازار سرمایه در چند سال اخیر با راه اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری کند شده است.
سیاوش پرویزی‌نژاد در نشست خبری در خصوص راه اندازی صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای حمایت از بازار سرمایه اظهار کرد: روند کاهشی بازار سرمایه در چند سال اخیر، باعث شد صندوق‌های سرمایه‌گذاری همچون، تضمین سرمایه و بخشی راه اندازی شود.
وی با اشاره به صدور مجوز برای ۶۱ صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفت: در سال ۱۴۰۱ گفت: سال ۱۴۰۲ هم اقدامات مهمی برای کاهش روند بازار سرمایه انجام شد از جمله صدور مجوز صندوق سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی به همراه اساسنامه و امیدنامه نمونه بود.
پرویزی‌نژاد اضافه کرد: ابلاغ اساسنامه و امیدنامه و دستورالعمل تاسیس فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری همچنین صندوق‌های سرمایه‌گذاری بازنشستگی تکمیلی و صندوق سهامی از دیگر اقدامات این مدیریت برای کاهش روند منفی بازار سرمایه است.
پروری در ادامه در خصوص تعداد ارائه مجوز‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سال ۱۴۰۲ بیان کرد: در سال ۱۴۰۲به ۶۹ صندوق مجوز سرمایه‌گذاری ارائه شد.
رئیس اداره امور صندوق‌های سرمایه‌گذاری در خصوص برنامه‌های سازمان بورس در سال ۱۴۰۳ هم گفت: برنامه‌های مرکز نظارت بر صندوق‌های سرمایه سازمان بورس به ترتیب شامل، تدوین مقررات صندوق‌های سرمایه‌گذاری بدهی خصوصی، تدوین مقررات صندوق‌های سرمایه‌گذاری پوششی، اصلاح دستورالعمل تاسیس صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان، اصلاح دستورالعمل و اساسنامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی و جسورانه، تدوین دستورالعمل تاسیس و فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات است.
همچنین در ادامه این نشست، ابوالفضل کارگذار، رئیس اداره بازرسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری سازمان بورس هم در خصوص وضعیت صندوق‌های اوراق بهادار درآمد ثابت گفت: چند روز اخیر مذاکراتی در خصوص نحوه تبلیغات صندوق‌های اوراق بهادار یا درآمد ثابت داشتیم. در مهر ۱۳۹۶ سازمان بورس ابلاغیه به صندوق‌ها ارائه کرد که هیچ صندوق درآمد ثابتی امکان پیش‌بینی سود را ندارد؛ بنابراین بحث تضمین سود در هیچ صندوق درآمد ثابتی وجود ندارد.
رئیس اداره بازرسی صندوق‌های سرمایه‌گذاری سازمان بورس در ادامه بیان کرد: هم اکنون در سبد صندوق‌های درآمد ثابت ۱۲ میلیارد سهام وجود دارد که همین موضوع باعث ایجاد نوسان می‌شود. صندوق‌های ضامن نقدشوندگی دارند، اما جبران خسارت در این صندوق‌های وجود نداد.
کارگذار در ادامه افزود: یکی از موادی که از روز اخیر مطرح شد نرخ سود موثر است که سالیان سال هست که وجود دارد. تسهیلاتی برای صندوق‌های اوراق بهادار با درآمد ثابت وجود دارد که تا حداقل ۲۵ درصد از دارایی‌های خود را به خرید اوراقی که توسط دولت منتشر می‌شود و دیگر اینکه باید بخشی سپرده‌گذاری بانکی داشته باشند؛ که یک مدت ۶ ماه وقت دارند برای امکان سپرده‌گذاری بانکی ۱۰ درصدی دارند. در صورتی که صندوق‌ها در مدت تعیین‌شده اقدامات ذکر شده را انجام ندهند، با آن‌ها برخورد خواهد شد.
وی در خصوص مجوز‌های صندوق‌های املاک و مستغلات اظهار کرد: ما به ۳ صندوق املاک و مستغلات مجوز دادیم. طرح‌های که صندوق‌ها ارائه می‌دهند اگر برای واحد‌های هلدینگ ارزش افزوده ایجاد کند، مجوز می‌دهیم. همچنین چالش دیگر در صندوق‌های آتی وجود دارد که این صندوق‌ها به مرور با صندوق‌های درآمد ثابت رقابت خواهند کرد. زیرا این صندوق‌ها بازدهی بین ۲۵ تا ۳۵ درصد می‌دهند و تضمین هم دارند و دنبال مکانیسمی هستیم تا نرخ بهره را دچار چالش نکند و دست مدیران صندوق را باز بگذارد تا رقابت این صندوق‌ها با صندوق‌های درآمد ثابت کاهش
 پیدا کند.