اقتصاد سرآمد -  معاون پژوهشی دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر با اشاره به تلاش ها برای توسعه پایدار و مهندسی سبز در صنایع پتروشیمی گفت: در بسیاری از لایسنس های خریداری شده از شرکت های خارجی، ملاحظات زیست محیطی در نظر گرفته نشده است.
توسعه صنعت نفت ایران به دلیل برخورداری از ۸۳۶.۴۷ میلیارد بشکه ذخایر درجای هیدروکربنی مایع (نفت خام، مایعات و میعانات گازی) و حدود ۳۴ تریلیون متر مکعب ذخایر گازی و با قرار گرفتن در رتبه نخست دنیا از حیث برخورداری مجموع ذخایر هیدروکربنی از اهمیت زیادی برخوردار است.
بر اساس آمار از مجموع 46 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی کشور در سال گذشته نزدیک به 14 میلیارد متعلق به محصولات پتروشیمی و 7 میلیارد میعانات گازی است که تقریبا نیمی از درامد محصولات صادرات غیرنفتی کشور را در برمی گیرد؛ با در نظر گرفتن صادرات نفتی کشور که در سال گذشته به حدود 52 میلیارد دلار رسید می توان گفت در مجموع حدود 90 درصد از صادرات کشور مهندسی شیمی محور بوده و به فناوری های و توسعه آن به نوآوری های این علم آن وابسته است.
توسعه صنعت نفت، پتروشیمی و صنایع وابسته به آن به همین دلیل از اهمیت زیادی برخودار بوده است که در حوزه رشته های مهندسی شیمی و پتروشیمی و نفت تعریف می شود؛ اما امروزه که انواع آلودگی های زیست محیطی از آلودگی آب، خاک و هوا شبح تغییر اقلیم و در پی آن خشکسالی و کاهش تاب آوری محیط زیستی را در شهرها و استان های مختلف به ویژه استان های صنعتی کشور رقم زده؛ این سوال بیشتر مطرح می شود که آیا در توسعه صنعتی به محیط زیست نیز توجه کرده ایم؟ یا تنها با هدف افزایش اشتغال، تولید ثروت و برداشت از ذخایر نفتی موجب افزایش آلایندگی ها در کشور شده ایم؟
معاون پژوهشی دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه امیرکبیر روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا در مورد توسعه صنعت پتروشیمی همزمان با حفظ محیط زیست گفت: ما دو کنفرانس مهندسی و فناوری های سبز برای آینده پایدار را در سال های 94 و 95 برگزار کردیم که طی آن بحث مهندسی سبز به شدت مطرح شد.
دکتر نرگس فلاح ادامه داد: مهندسی سبز در این حوزه متمرکز است که چطور صنایع را بدون آلایندگی توسعه دهیم؛ بنابراین ما به عنوان مهندسان شیمی و کسانیکه در این رشته فعال هستند خود واقفیم که اگر چه در توسعه نقش داشتیم، اگر از ابتدا به توسعه پایدار بها می دادیم این آلودگی های زیست محیطی ایجاد نمی شد.
وی با اشاره به ایجاد گرایش های مختلف در دانشکده های مهندسی شیمی دانشگاه های مطرح ایران افزود: به همین دلیل دانشکده های مهندسی شیمی ایران از 10 سال قبل گرایش مهندسی شیمی و محیط زیست را در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به گرایش خود اضافه کردند که بحث حوزه کاهش و حذف آلودگی های مختلف از جمله آلودگی آب را دنبال می کند یا در گرایش طراحی فرایند درس مهندسی سبز را دارند. گرایش انرژی با دیدگاه کاهش انرژی مصرفی، گازهای گلخانه ای و حذف دی اکسیدکربن در نظر گرفته شده است.
لایسنس هایی که بدون ملاحظات زیست محیطی خریده شد
دکتر فلاح افزود: می توان گفت قبل از این به طور کلی دانشکده های مختلف مهندسی شیمی دیدگاه مشخصی در آلودگی های زیستی محیطی بر اثر توسعه صنایع پتروشیمی نداشتند که البته تقصیر به عهده خارجی هایی بود که به ما لایسنس (دانش فنی و مجوز تولید محصول بر اساس آن دانش) فروختند؛ همان لایسنسی که به ما فروختند به کشور اروپایی فروخته شد، ولی در آن لایسنس کشور اروپایی محیط زیست و حذف آلایندگی در نظر گرفته شد.
این عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر تاکید کرد: در همین کنفرانس های مهندسی و فناوری های سبز برای آینده پایدار که شرکت های تامین کننده لایسنس؛ مانند تاپسو یا استات اویل حضور داشتند، ما متوجه شدیم سه دسته لایسنس بر اساس قوانین و وضعیت محیط زیستی کشورها به آنها می فروشند و مثلا لایسنسی که به انگلیس می فروشند، حتما ملاحظات زیست محیطی و میزان آلودگی در آن در نظر گرفته شده است.
وی در مورد لایسنس توضیح داد: در مجموع دانش فنی و مجوزهای لازم برای راه اندازی واحد پتروشیمی از این شرکت ها گرفته می شود و واحدهای پتروشیمی داخل را آنها راه می اندازند، همه واحدهای پتروشیمی ایران بر پایه دانش فنی خارجی تاسیس شده است و این شرکت ها سه دسته لایسنس ارائه می کنند و این لایسنس بر حسب استاندارداهای زیست محیطی کشورهاست.
دکتر فلاح گفت: برای نمونه ممکن است کشور انگلیس لایسنسی که ملاحظات محیط زیستی در آن در نظر گرفته نشده، هرگز نخرد ولی ایران خریده است و تاکنون به این حوزه مدیریتی بی توجهی شده بود
«بنابراین هم شرکت های خارجی که این لایسنس ها را می فروشند و هم خود ما از این جهت مسئول هستیم و کوتاهی کرده ایم.»