گروه انرژی - اعظم زندیه - طی یک دهه اخیر همواره اصفهانی‌ها و به خصوص کشاورزان شاهد خشکی زاینده‌رود هستند، اما امسال با کاهش بارش ها شرایط تا جایی پیش رفته که طی ۹ ماه گذشته، قطره ای آب بر بستر خشک این رودخانه جریان نیافته است. بذر اولیه خشکی زاینده‌رود چند دهه قبل کاشته شده و از این تحلیل نتایج مهمی هم به دست می‌آید که اراده‌ای در حفظ این رود عظیم وجود ندارد. میانگین آب ورودی به سد زاینده‌رود در ۱۲ سال گذشته ۲۵ درصد و حداقل ۳۸۰ میلیون مترمکعب کم شده است. زاینده‌رود در ۱۰ سال گذشته میانگین حدود ۱۱۰۰ میلیون متر مکعب آب داشته که در یک سال به ۵۴۷ م‌م‌م هم رسیده است. (یعنی متوسط آب زاینده‌رود به ترتیب ۱۴۱۰، ۱۳۳۰ و ۱۲۸۵ میلیون مترمکعب در بازه‌های ۵۰ ساله، ۲۰ ساله و ۱۰ ساله شده است. یعنی هر چه جلوتر آمدیم، آب زاینده‌رود کمتر شده و میانگین ۱۰ سال اخیر به اندازه ۲۵۰ م‌م‌م کمتر از میانگین ۵۰ ساله است. 
به گزارش اقتصاد سرآمد، زاینده رود به عنوان بزرگترین رود و جریان دائمی آب منطقه مرکزی ایران با سرچشمه گرفتن از رشته کوه های زردکوه در چهارمحال و بختیاری، در کویر مرکزی ایران حدود ۲۰۰ کیلومتر به سمت شرق پیش می‌رود و در نهایت به تالاب گاوخونی می‌ریزد. متاسفانه از دهه ۸۰ به دلایل مختلفی این رودخانه دائمی در مقاطعی از زمان خشک و یا بنا بر فشارهای اجتماعی در مقاطع کوتاهی باز و بسته می شود. کارشناسان از جمله دلایل اصلی خشکی زاینده رود را بارگذاری بیش از اندازه بر این رودخانه و طرح های انتقال آب به یزد، کاشان و ... پیش از اجرای طرح های انتقال آب می دانند، همچنین برداشت بی‌رویه سالیانه آب در بالادست رودخانه در محدوده سد تا پل کله توسط پمپاژ، استقرار صنایع بزرگ، پالایشگاه، نیروگاه‌ها در کنار رودخانه از دیگر عواملی است که بر شرایط بحرانی زاینده رود دامن زده است و متاسفانه طی چند سال گذشته به نوعی برخی فشارهای اجتماعی مردم و کشاورزان موجب شده که این رودخانه دائمی در مقطعی از زمان باز و در مقاطعی دیگر بسته شود.
چرا زاینده رود زنده نیست
علی حبیبی کارشناس صنعت آب در اینباره به خبرنگار اقتصادسرآمد، گفت: بیشترین آسیب ناشی از بی آبی و خشکی زاینده رود، متحمل کشاورزان اصفهان شده است، با بررسی شرایط هواشناسی طی هشت سال گذشته، می توان مشخص کرد که در این سال ها چه میزان آب در حوضه زاینده رود تولید شده، میزان حق آبه کشاورزان چه میزان بوده و چه میزان از آن به کشاورزان تحویل داده شده است.
نبود مدیریت بلای جان زاینده رود
وی ادامه داد: رقابت بر سر مصرف هر چه بیشتر بین بخش‌های مختلف حوضه، عدم استقرار مدیریت به هم پیوسته منابع آب و نبود سازمان حوضه آبریز مانع از اجرای تصمیمات فنی و علمی در سطح این حوضه شده است، بنابراین شاهد بروز بخشی‌نگری های مضر در سطح حوضه آبریز رودخانه هستیم. در سال جاری با توجه به میزان بارش ها از بهمن سال گذشته، مشخص بود که سال آبی بسیار خشکی را پیش رو خواهیم داشت. او تصریح می کند: آنچه در کل کشور و هم‌چنین در حوضه زاینده رود موجب خشکی رودخانه ها شده، عوامل مردم زا است؛ این عوامل در نهایت موجب افزایش مصارف در بخش‌های مختلف کشاورزی، شرب، صنعت می‌شود.
کشاورزان مقصر شناخته شدند
حبیبی با اشاره به برخی اقدامات فنی مهندسی در حوضه زاینده رود، می افزاید: متاسفانه در این حوضه میزان پمپاژ از رودخانه زیاد است و کشاورزان به خصوص در بالادست صرف نظر از وضعیت اقلیمی هر سال از رودخانه و دیگر منابع آب در حد نیاز برداشت کرده و حتی دامنه مصارف را به برداشت از منابع تجدیدناپذیر آب توسعه داده اند که در نهایت منجر به افت سفره های زیرزمینی و فرونشست زمین شده است.
یکی دیگر از عواملی که از نظر برخی باعث خشکی زاینده رود شده، انتقال آب به یزد، کاشان و ... است. این در حالی است که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای یزد درباره حجم سالانه آب انتقالی به یزد گفته: «حجم متوسط سالانه آب انتقالی به استان یزد از محل خط اول کمتر از ۶۰ میلیون مترمکعب است در حالی که بنا بر تخصیص‌های اولیه وزارت نیرو مقرر شده است تا ۹۸ میلیون مترمکعب آب در سال به استان یزد اختصاص یابد.» که به گفته کارشناسان این حجم در مقایسه بادیگر مواردرقم چندانی نیست. زاینده‌رود برای ایرانی‌ها همیشه نشانه و نماد زندگی و حیات بوده و هست و نه تنها برای اصفهانی‌ها که زاینده رود همدم آن‌ها بوده بلکه برای همه ایران خشک شدن رود‌هایی مثل زاینده رود و کارون آزار دهنده است. زاینده رود امروز نه تنها تشنه آب بلکه تشنه مدیریت است و بهتر است مسئولان به جای وعده و شعار درمانی همچون گذشته، به فکر درمان ریشه‌ای مشکلات کم آبی باشند و پاسخ گویی درست، شفاف و به موقع به مردم را در اتفاقات پیش رو مدنظر قرار دهند. البته باید درباره انتقال صنایع آب بر به نزدیک دریا‌ها و مناطق پر آب و همچنین تغییر الگوی کشت اقداماتی انجام شود.