بررسی و مطالعه برای آرتمیا در مناطق ایران 


رضا فراهانی - به‌علت وجود آب های بسیار شور در جهان و همچنین روش های متفاوت پراکنش طبیعی و جغرافیایی گونه های آرتمیا، از جمله جابجایی سیست ها به وسیله باد و پرندگان آبزی یا کنار آبزی مهاجر بویژه فلامینگوها دارای انتشار وسیعی در سطح کره زمین می باشند. از طرفی دیگر تنوع اکولوژی زیستگاه های جدا از هم انعطاف پذیری ژنتیکی گونه های آرتمیا باعث به وجود آمدن سویه های مختلف جغرافیایی گردیده است بنابراین وجود آرتمیا در یک زیستگاه به دو عامل می تواند بستگی داشته باشد.
۱- میزان املاح آب که بایستی به اندازه کافی بالا باشد تا موجودات مزاحم و شکارچی مانند ماهیان و بند پایان مزاحم دیگر قادر به زندگی در این گونه مناطق نباشند.
2- میزان درجه حرارت آب که باید طوری باشد تا آرتمیا بتواند رشد و تولید مثل نماید.
آرتمیا در دریاچه ها تالاب ها و آبگیرهای نمکی در مناطق گرمسیری و معتدل زندگی می کنند تا سال ۱۳۷۵ از ۵ قاره جهان در ۴۹۱ منطقه جغرافیایی شامل: آفریقا ۴۳ منطقه، استرالیا و نیوزلند ۹ منطقه، آمریکای شمالی ۸۹، منطقه آمریکای مرکزی ۵۵ منطقه، آمریکای جنوبی ۴۶ منطقه، آسیا ۱۲۰ منطقه و اروپا ۴ منطقه و در شوروی سابق ۲۶ منطقه گزارش و به ثبت رسیده است ولی هنوز هم لیست پراکندگی جغرافیایی آرتمیا یک لیست موقتی می باشد، زیرا دخالت تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی در تعیین کیفیت غذایی آرتمیا و سیست و اهمیت اقتصادی آن منجر به گسترش بیش از حد فعالیت ها در زمینه آرتمیا شده از طرفی دیگر با گذشت زمان و تحقیقات گسترده زیستگاه های جدید آرتمیا در مناطق مختلف دنیا کشف می شوند و با کشف جدید آرتمیا خصوصاً در آسیای مرکزی و چین بر شمار سویه های جغرافیایی آن پیوسته افزوده خواهد شد. 
مهم‌ترین و بزرگترین زیستگاه طبیعی آرتمیا در ایران، دریاچه ارومیه می باشد، با بررسی های انجام گرفته علاوه بر دریاچه ارومیه در ۱۸ منطقه در ایران نیز گزارش شده است. 
اگرچه وجود آرتمیا در بعضی از مناطق یاد شده هنوز به طور دقیق مورد بررسی قرار نگرفته است ولی امکان وجود آرتمیا در دیگر مناطق ایران نیز منتفی نیست و نیاز به بررسی و مطالعه بیشتر و دقیق تری دارد.
در خرداد ۱۳۸۶ نمونه ای از سیست آرتمیا مخلوط با رسوبات شن و ماسه و نمک از منطقه بستک شهرستان بندرعباس توسط آقای مهندس احمدی جمع آوری و سپس توسط اینجانب جداسازی و خالص سازی گردید و بعد از انکوباسیون، موفق به شناسایی آرتمیا در این منطقه شدیم و در ادامه کار در آزمایشگاه پرورش داده شدند و تاکنون مقداری سیست و دو بار نسل گیری از آن ها به عمل آمده که همگی پارتتوژنز بوده اند (جنس نر در آن‌ها مشاهده نشده است) ولی برای شناسایی گونه ای علاوه بر ۳ بار نسل گیری باید از لحاظ ژنتیکی نیز بررسی شوند و در صورت تامین بودجه مورد نیاز مورد شناسایی قرار خواهند گرفت.
معرفی دریاچه ارومیه: 
دریاچه ارومیه در ۱۷ کیلومتری شرق ارومیه قرار دارد و از لحاظ شوری، وسعت و محیط زیست آرتمیا بعد از دریاچه بزرگ نمک در آمریکا دومین دریاچه در جهان و مقام بیستم را در میان دریاچه‌های جهان داشته و از مرتفع ترین، پر آب ترین و بزرگترین دریاچه‌های داخلی کشور ایران محسوب می شود.
این دریاچه از نظر موقعیت جغرافیایی بین 20 37 درجه عرض شمالی و ۴۰ ۴۵ درجه طول شرقی قرار دارد و مساحت حوزه (سطح آبگیر آن) حدود ۵۱۴۵۰ کیلومتر مربع که حدود ۵۷۵۰ کیلومتر مربع مربوط به خود دریاچه و حدود ۳۵۱۲۰ کیلومتر مربع آن مساحت حوزه ۲۱ رودخانه ای است که به این دریاچه می‌ ریزد و حدود ۴۶۰۰ کیلومتر مربع آن نیز شامل باتلاق ها، مراتع و سواحل پست اطراف دریاچه و حدود ۵۸۰۰ کیلومتر مربع آن نیز سطح حوزه ۴۰ مسیل می باشد. طول دریاچه از شمال تا جنوب ۱۳۰ تا ۱۴۶ کیلومتر و بیشترین عرض آن با حدود ۵۸ کیلومتر در جنوب دریاچه واقع است و کمترین عرض آن نیز بین کوه زنبیل و جزیره اسلامی است که بزرگراه شهید کلانتری در آن جا احداث شده و حدودا ۱۵ کیلومتر می باشد. ارتفاع متوسط این دریاچه از سطح دریای آزاد در حدود ۱۲۷۸ متر و تغییرات سالانه آن بطور متوسط یک متر می باشد. متوسط عمق دریاچه حدود ۶ متر و حداکثر آن تا ۲۲ متر نیز گزارش شده است. ولی در سال های ۱۳۷۸ تا ۱۳۸۹ این دریاچه با یک بحران اکولوژیکی بی سابقه و جدی مواجه شده است و کاهش نزولات آسمانی، گرم شدن هوا و افزایش احداث سدهای مخزنی بر روی رودخانه های منتهی به این دریاچه باعث شده تا از آب این دریاچه تاحد زیادی کاسته شود و در سال ۱۳۸۹ میانگین عمق آب به 5/2_۳ متر رسیده است ولی در حال حاضر (سال ۱۳۸۹) به کمتر از 5/1 متر رسیده است و پهنه های وسیعی از نمک نمایان می باشد. 
بررسی و مطالعه برای آرتمیا در مناطق ایران 
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه