چالش‌های محیط‌زیستی در مسیر انتقال آب دریا به بخش‌های مرکزی ایران
​​​​​​​گروه توسعه-مرضیه کیانی مروست-  «جنوب کرمان باید به نحوی خود را به دریا متصل کند و وصل کریدور ساحلی6شهرستان جنوبی یک نیاز ضروری است که به توسعه منطقه کمک می‌کند». این بخشی از صحبت‌های روز پنجشنبه هوشنگ بازوند، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور در در جلسه شورای اداری جیرفت و عنبرآباد با حضور وزیر راه و شهرسازی است. این صحبت‌ها هرچند از زبان یکی از مسئولان وزارت راه و شهرسازی مطرح شده، اما در حقیقت بخشی از مطالبات جدی تولیدکنندگان، فعالان اقتصادی و ساکنان استان کرمان در سال‌های گذشته است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، بررسی‌ها نشان می‌دهد که نخستین پروژه کلان انتقال آب خلیج‌فارس به عنوان طولانی‌ترین خط انتقال آب در کشور در سال۱۳۹۹ به طول حدود ۸۰۰کیلومتر از غرب بندرعباس افتتاح شده است و طبق برنامه‌ریزی صورت‌گرفته قرار است از سه استان هرمزگان، کرمان و یزد عبور کند. همچنین براساس برنامه پیش‌بینی‌شده، قرار است همزمان خط دوم نیز به طول یک‌هزار و ۵۵۰کیلومتر از همین مسیر از هرمزگان به استان‌های خراسان‌جنوبی و خراسان‌رضوی برود که البته در آینده، اجرایی خواهد شد.
براساس گزارش‌ها، با توجه به کمبود شدید منابع آبی، پیشنهاد انتقال آب دریا به ۱۷استان برای تامین نیاز بخش‌های مختلف به‌ویژه صنعت، مطرح شده است. البته تاکنون برای انتقال آب به 7استان هرمزگان، کرمان، خراسان‌جنوبی، خراسان‌رضوی، یزد، اصفهان و سیستان و بلوچستان، تصمیمات نهایی اتخاذ شده و وارد مرحله مطالعات تکمیلی و اجرا شده است
تاکنون چهار پروژه احداث خط لوله انتقال آب از سواحل جنوبی کشور، تعریف شده است که مبدا آن‌ها از استان‌های سیستان و بلوچستان و هرمزگان خواهد بود. خط نخست، آب خلیج‌فارس را به استان‌های هرمزگان، کرمان و یزد منتقل می‌کند که در سال۱۳۹۹ افتتاح شد. در خط دوم، انتقال آب خلیج‌فارس به استان‌های کرمان، خراسان‌جنوبی و خراسان‌رضوی پیش‌بینی شده است. در خط سوم، آب خلیج‌فارس به استان‌های یزد و اصفهان منتقل می‌شود. در خط چهارم، انتقال آب دریای عمان به استان سیستان و بلوچستان پیش‌بینی شده است.

کرمانی‌ها چشم‌انتظار آب دریای عمان
استان کرمان، پهناورترین استان کشور، این روزها مانند بسیاری دیگر از نقاط کشور با مشکل در حوزه منابع آبی مواجه است و براساس آخرین داده‌های هواشناسی، بیش از ۹۹.۸درصد از مساحت این استان درگیر خشکسالی شدید شده است؛ مشکلی که نه‌تنها کشاورزی و منابع طبیعی، بلکه حیات اجتماعی و فرهنگی این دیار را نیز تهدید می‌کند. این در حالی است که پایدارترین طرحی که می‌تواند مشکل بی‌آبی را رفع کند، رسیدن خط لوله آب خلیج‌فارس به کرمان است.
کرمانی‌ها در حالی سال‌هاست در انتظار رسیدن خط لوله آب خلیج‌فارس هستند که اوایل سال‌جاری اعلام شد این طرح در ۸کیلومتری کرمان به دلیل کمبود اعتبار متوقف شده است. بااین‌حال، آخرین گزارش‌ها حاکی از آن است که این خط لوله طی ماه‌های گذشته تنها 3کیلومتر پیشرفت کرده و به 5کیلومتری کرمان رسیده و هنوز گزارشی از اینکه طرح چه زمانی به پایان می‌رسد، منتشر نشده است. شهباز حسن‌پور، نماینده کرمان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «مهر» با اشاره به اینکه به تازگی بازدیدی از این پروژه داشته، گفت: هم‌اکنون خط لوله آب خلیج‌فارس که برای شرب به شهر کرمان منتقل می‌شود در ۵کیلومتری شهر قرار گرفته است. 
طی روزهای گذشته نیز حمید علیدادی‌سلیمانی، مدیرعامل آب منطقه‌ای کرمان در گفت‌و.گو با «مهر» از کاهش سطح آب ذخایر سدهای کرمان سخن گفته بود. گزارش‌ها نشان می‌دهد که در سال آبی جاری میزان بارندگی در استان کرمان ۲۶درصد کاهش یافته است. همچنین ذخایر سدهای استان کرمان ۲۲درصد نسبت به سال گذشته کاهش یافته و برای تأمین آب‌شرب ۷حلقه چاه پدافندی در کرمان احداث شده است. در چنین شرایطی است که مسئولان آب منطقه‌ای استان کرمان اعلام می‌کنند به دلیل کمبود بارندگی سطح آب ذخایر زیرزمینی هم کاهش یافته است. با وجود این، با اقدامات صورت‌گرفته قطعی آب در شهر کرمان نداشته‌ایم.
بررسی‌های سازمان هواشناسی نشان می‌دهد که از ابتدای سال زراعی جاری، میزان بارش در استان کرمان تنها ۱۳.۲میلی‌متر بوده است؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش ۵۷.۴درصدی را نشان می‌دهد. این در حالی است که متوسط بارش بلندمدت استان کرمان حدود ۳۶میلی‌متر بوده و حتی در پاییز گذشته نیز میانگین بارندگی به ۹.۱۱میلی‌متر رسید که نسبت به بلندمدت، ۹میلی‌متر کاهش داشته 
است.
چالش‌ها و راهکارهای زیست‌محیطی
پر کردن کویرهای ایران با آب دریا، به عنوان یکی از راهکارهای پیشنهادی برای مقابله با بحران کم‌آبی و توسعه کشاورزی در مناطق خشک، با جذابیت‌های فراوانی مطرح شده است، اما این پروژه‌ها با چالش‌ها و مخاطرات زیست‌محیطی، اقتصادی و فنی قابل‌توجهی همراه هستند که لازم است پیش از اجرا به دقت بررسی و مدیریت شوند. یکی از مهم‌ترین نگرانی‌ها، اثرات زیست‌محیطی تخلیه آب‌شور در مناطق کویری است. آب دریا دارای میزان بالای نمک و املاح است که اگر بدون فرایندهای تصفیه و شیرین‌سازی مناسب به زمین‌های کویری تزریق شود، می‌تواند به خاک آسیب رسانده و باعث شوری و کاهش حاصلخیزی آن شود. این امر نه‌تنها کشاورزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه اکوسیستم‌های محلی را نیز تهدید می‌کند.
انتقال آب دریا نیز به فواصل دور نیازمند زیرساخت‌های گسترده و هزینه‌بر مانند خطوط لوله، پمپاژ و تاسیسات تصفیه آب است. این پروژه‌ها علاوه‌بر هزینه‌های مالی سنگین، مصرف انرژی بالایی دارند که باید با منابع انرژی پایدار همراه شوند تا از آلودگی‌های زیست‌محیطی بیشتر جلوگیری شود. راهکارهای بهینه شامل استفاده از فناوری‌های نوین شیرین‌سازی آب با بهره‌وری انرژی بالا، طراحی سیستم‌های مدیریت هوشمند مصرف آب و اجرای پروژه‌های کوچک‌مقیاس آزمایشی در مراحل اولیه است. همچنین بهره‌گیری از مطالعات ارزیابی اثرات زیست‌محیطی و مشارکت جوامع محلی در برنامه‌ریزی، از عوامل مهم موفقیت این طرح‌ها به‌شمار می‌آید.

قنات‌ها، آخرین سنگر تاب‌آوری کرمان
رئیس گروه تحقیقات هواشناسی کاربردی استان کرمان نیز اعلام کرده است که این استان از سال۱۳۷۶ وارد دوره خشکسالی شده و این روند تاکنون ادامه داشته است. اگرچه در برخی سال‌ها بارندگی نسبی وجود داشته، اما هیچ‌گاه به سطح ترسالی نرسیده‌ایم و سال زراعی جاری نیز از این قاعده مستثنا نیست. در شرایطی که چاه‌های عمیق و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع زیرزمینی وضعیت را وخیم‌تر کرده‌اند، کارشناسان و فعالان حوزه میراث‌فرهنگی و محیط‌زیست بر اهمیت احیای قنات‌ها تأکید دارند.
بررسی گزارش‌های منتشرشده نشان می‌دهد که قنات گوهرریز جوپار کرمان، یکی از قنات‌های ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، همچنان با آبدهی ۹۵لیتر بر ثانیه به حیات خود ادامه می‌دهد. خشکسالی در کرمان دیگر یک پدیده گذرا نیست، بلکه به مشکلی ساختاری و مزمن تبدیل شده است. در چنین شرایطی، بازنگری در سیاست‌های آبی، احیای قنات‌ها، مدیریت منابع و توجه به دانش بومی، می‌تواند راهی برای عبور از این بحران باشد. کرمان با تمام ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی‌اش، نیازمند تدبیر و اقدام فوری است؛ پیش از آنکه این زخم عمیق‌تر شود.