از انرژی اختلاف چگالی آب تا جزر و مد دریا اقتصاد سرآمد گزارش مي دهد

برنامه ايران برای استحصال انرژی از دریاها چيست

گروه آب و انرژي- فاطمه كريمي - ایران كشوري است که از دو سو به دریا راه دارد و امکانات قوی و بالقوه برای آن وجود دارد که با کمترین هزینه، بیشترین تولید انرژی را از دریا – به خصوص در خلیج فارس و دریای عمان- داشته باشد ان در حالي است امروز، کشوری است متکی به انرژی ها فسیلی که در رأس آن ها نفت و گاز قرار دارد در شرايطي كه دنيا به سمت استفاده از انریي هاي حاصل از كنش و واكنش دريا پي برده است و در اين راستا به بهترين شكل ممكن از پتانسيل هاي دريايي خود بهره مي برند.
تولید نفت و گاز، علاوه بر سنگینی هزینه های تولید و آلودگی محیط زیست، دو ویژگی منفی دیگر دارد: یکی وابستگی به این نوع از انرژی که از نظر امنیت ملی، خطرناک است و می تواند نقطه ضعف به شمار آید و دیگر این که این نوع انرژی رو به پایان است و به پایان خواهد رسید. از این رو، با نگاه به آینده لازم است به سمت تولید انرژی از منابع دیگر روی آورده و از هم اکنون سرمایه گذاری لازم را انجام دهیم تا نسل های آینده را تأمین کرده باشیم.
این روزها در جهان، گرایش به انرژی پاک، انرژی پایدار و انرژی ارزان مورد توجه جدی قرار گرفته است و کشورهای زیادی به سمت آن گرایش پیدا کرده اند. از میان انرژی‏های تجدیدپذیر، انرژی‏های دریایی از پاک ترین و پرظرفیت‏ ترین انرژی‏ ها به شمار می روند. و به همین دلیل کشورهای پیشرفته دنیا برنامه ‏های جامعی برای استحصال انرژی از دریاها و اقیانوس‏ها دارند. انرژی‏ های قابل استحصال از دریا به طور کلی شامل منابع زیر است، که به اختصار در ادامه می آید:

انرژی جزر و مد در دريا 
تاریخچه استفاده از انرژی جزرومد به قرن یازدهم میلادی برمیگردد که سد‏های متعدد کوچکی در دهانه نهرها زده می شد و از آب پشت آن ها جهت آسیاب کردن غلات استفاده می گردید.
انرژی جزر و مد معمولا توسط سامانه‏ هایی شبیه سد‏های هیدرولیکی معمولی مهار می شود. به این ترتیب که در هنگام بالا آمدن آب مخازنی در ساحل پر شده و آبی که در آن به دام افتاده است در هنگام پایین رفتن تراز آب از دریچه‏های سد عبور داده می شود و توربین‏های آبی را برای تولید برق می چرخاند. البته می توان در صورت وجود شرایط مناسب منطقه ای و تاسیسات لازم، در هنگام بالا بودن تراز آب هم عکس این عمل را انجام داد و از یک جزرومد دو بار انرژی استحصال کرد.

انرژی امواج درياها
انرژی امواج عمدتا ناشی از تاثیر باد روی سطح دریا است و باد، خود حالت خاصی از انرژی خورشیدی است که به عنوان منبع انرژی پاک و تجدیدپذیر می تواند نقش مهمی در تامین نیازهای روزافزون انرژی جهان ایفا نماید. از این روش به طور وسیع در کشورهای متعددی استفاده می شود و انرژی برق مناطق بزرگی را تامین می کند. 

انرژی پاك در جریانات دریایی
انرژی حاصل از جریانات کمتر مورد بررسی قرار گرفته است و حتی در برخی منابع معتبر انرژی‏های تجدیدپذیر، از این منبع به عنوان منبع انرژی نام برده نشده است. استحصال انرژی از این طریق نیز نسبت به بقیه منابع جدیدتر است و نمونه های زیادی در جهان از این نوع وجود ندارد؛ اما توجه پژوهشگران به آن نشان می دهد که ظرفیت ها برای استفاده از دریا و حتا رودخانه برای تامین انرژی پاک، همچنان وجود دارد. 
به طور کلی می توان گفت که توجه به دریا برای استحصال انرژی، هنوز در ابتدای راه است؛ هر چند که برخی کشورها بخش بزرگی از انرژی خود را از این روش ها به دست می آورند، با این حال، تمام ظرفیت ها و توانمندی دریا برای تولید انرژی هنوز شناخته شده نیست. 

انرژی ناشی از اختلاف گرمایی 
این نیروگاه ها با بهره برداری از اختلاف دمای میان سطح و عمق اقیانوس یک سیکل حرارتی باد و چشمه عظیم گرم و سرد تشکیل می‌دهند و از این راه می‌توان با استفاده از ایجاد بخار و تقطیر موادی مانند پروپان با آمونیاک، سیکل حرارتی کاملی را تشکیل داد و به وسیله تجهیزات ویژه‌ای انرژی مکانیکی و در نهایت انرژی الکتریکی تولید نمود.

انرژی ناشی از اختلاف چگالی (شوری)
از اختلاف چگالی و لایه بندی شدن آب دریاها و اقیانوس‏ها می توان اختلاف فشار ایجاد کرده و از این اختلاف فشار برای تولید الکتریسیته استفاده کرد.
همان طور که ملاحظه شد، با روش های گوناگون می توان از دریا استفاده کرد و انرژی پاک و همیشگی به دست آورد. انرژی پاک به معنای محافظت از محیط زیست و رفع هزینه های ناشی از آلودگی سوخت های فسیلی است و نیز همیشگی بودن آن به معنای آرامش خاطر نسل هاست؛ زیرا با پایان یافتن انرژی های فسیلی، باید شاهد نابودی اقتصاد و بی ارزش شدن یک سرزمین بود. 
گرایش جدی جهانی به سمت انرژی پاک و به طور خاص، بهره برداری از دریا برای تولید انرژی، نشان می دهد که آینده، آینده انرژی پاک است و دریا، بهترین بستر برای تولید این نوع انرژی است. 
بی گمان، باد و خورشید به عنوان دو منبع دیگر برای تامین انرژی اهمیت دارند؛ اما باید دانست که در بخش مهمی از کشور ما که چهار فصل است، تابندگی خورشید منطقه ای و فصلی است و نیز بادهای قوی فقط در برخی مناطق – مانند منجیل- قابلیت تولید انرژی دارد که از این منابع هم باید استفاده بهینه کرد و البته کارهایی در این رابطه انجام شده است. 
اما بخش دریا بسیار مورد غفلت واقع شده است و خوب است که در مسیر تحقق برنامه هفتم توسعه ایران، با رویکرد دریایی، به سمت استفاده بیشتر از دریا رفت. دریا فقط برای ماهیگیری و  حمل و نقل نیست؛ بلکه مزایای متعددی دارد که باید بتوانیم از آن استفاده ببریم.
سرمایه گذاری امروز، به معنای دست یابی به نتیجه در سال های آینده و تامین انرژی برای نسل های آینده است. بنابراين وقت آن رسيده كه سياستگذاران و تصميم گيران كشور برنامه مدوني براي استحصال از ظرفيت بي بديل درياهاي شمال و جنوب كشور ارائه كنند تا ديگر شاهد هدر رفت اين ظرفيت خدادادي نباشيم و گامي در راستاي توسعه كشور برداشته شود. 
برنامه ايران برای استحصال انرژی از دریاها چيست
ارسال دیدگاه
اخبار روز
ضمیمه