افت 8 متری تراز دریاچه ارومیه
واکاوی 7 سال عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه
گروه انرژی - واکاوی آماری بیانگر آن است که تراز دریاچه ارومیه در طی سالهای اخیر بیش از آنکه به عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه وابسته باشد به میزان بارش اتفاق افتاده در حوضه آبریز مرتبط بوده است.دریاچه ارومیه به عنوان یکی از مهمترین بخشهای محیط زیست کشور، سالهاست که با اخبار عمدتا منفی در رأس فهرست تولیدات رسانهای این حوزه را در اختیار دارد.مسئله توجه به حفظ شرایط دریاچه ارومیه مرتبط با دهه اخیر نیست و مطالعات جامع و مستند شده در مراکز علمی کشور که قابلیت ردیابی دارد به سال 1373 باز میگردد که در قالب یک بررسی طرح جامع مورد واکاوی قرار گرفت. پس از آن در سال 1380 نیز طرحی تحت عنوان سازگاری با اقلیم خشک و نیمه خشک ارومیه بررسی شد که نتایج مطالعات آن در سال 1384 منتشر شد.بر این مبنا یکی از مهمترین برنامههای حفظ حوزه آبریز ارومیه نیز با ادبیات نوین در تفاهمنامه مشترک حفاظت و مدیریت پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه بین وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست در مهرماه سال 1387 منعقد شد.این تفاهمنامه با هدف برقراری یک نظام مدیریت اکوسیستمی برای دریاچه ارومیه و تالابهای اقماری آن مبتنی بر اصول مدیریت بهمپیوسته منابع آب و خاک و توسعه پایدار و مشارکت موثر کلیه گروههای ذیربط، از جمله جوامع محلی در امور مدیریت دریاچه استقرار پیدا کرد.
همچنین چشم انداز 25 ساله آن برای دریاچه ارومیه رسیدن به یک دریاچه با آب کافی برای پایدارسازی چشم انداز زیبا و تنوع زیستی محیطی که مردم و جوامع محلی از ظرفیتهای حوضه آبریز خردمندانه بهرهبرداری میکنند و آگاهانه در حفاظت پایدار آن کوشا هستند؛ تعیین شد.ساختار سازمان پیشنهادی در قالب تفاهمنامه مذکور تحت عنوان ستاد اجرایی مدیریت پایدار دریاچه ارومیه به ریاست رئیس جمهور نیز در نمودار زیر قابلیت مشاهده دارد.
بازخوانی نحوه شکلگیری ستاد احیای دریاچه ارومیه
با توجه به سابقه برنامههای حفظ دریاچه ارومیه این برنامهها نهایتا در آخرین مرحله به ستاد احیای دریاچه ارومیه ختم شد. بر این اساس، بررسی سابقه شکلگیری ستاد احیا به شکلگیری کارگروه نجات دریاچه ارومیه با مسئولیت وزیر نیرو و با حضور وزیران جهاد کشاورزی و کشور و معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاستجمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در تاریخ ۱۳۹۲/۰۷/۲۵ باز میگردد تا با اتکا بر مطالعات انجامشده قبلی و نظرات تشکلهای مردم نهاد ذیربط دریاچه ارومیه، راهکارهای عملیاتی نجات دریاچه را بررسی و نتیجه را برای تصمیمگیری نهایی به هیئتوزیران ارائه دهند.
پس از انجام بررسیهای کارگروه و ضمن ارائه پیشنهادات نمایندگان استانی (در مجلس شورای اسلامی) مقرر شد تا ستاد احیای دریاچه ارومیه با اختیارات اصل ۱۳۸ به ریاست معاون اول رئیسجمهور تشکیل شود. لذا پیرو مصوبه هیئت دولت، معاون اول رئیسجمهور سابق به عنوان رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه و عیسی کلانتری نیز به عنوان دبیر و مجری ستاد منتصب شد.
با وجود فعالیتهای مستمر شکل گرفته در بالاتری سطح، ستاد احیای دریاچه ارومیه در فضای رسانه به نحوی فعالیت خود را شروع کرد که گویی برای اولین بار مسئلهای به وجود آمده و از سوی دیگر این گروه قرار است برای اولین بار در تاریخ پاسخی برای این مسئله پیدا کنند. با همه حاشیههای به وجود آمده برای ستاد احیای دریاچه ارومیه قصد داریم در این گزارش برای اولین بار فعالیت فنی ستاد مذکور را مورد واکاوی قرار دهیم.
مسئله دریاچه ارومیه افت 8 متری تراز
دریاچه است
پیش از ورود به بررسی عملکرد فنی ستاد احیای دریاچه ارومیه، بهتر است مسئله این دریاچه را فارغ از جوسازی رسانهای مورد بررسی قرار دهیم.با توجه به این مسئله، واکاوی تراز این دریاچه طی 57 سال گذشته بیانگر کاهش تراز به طور متوسط سالانه 40 سانتی متر طی 20 سال منتهی به سال 1393 است که مشابه این روند در بازه بلندمدت پایش سطح دریاچه دیده نشده است. بر این مبنا از نیمه دهه هفتاد تا اوایل دهه نود شمسی شاهد افت 8 متری تراز دریاچه ارومیه از 1278 متر به 1270 متر بودهایم.به معنای دیگر، خروجی بحران دریاچه ارومیه طی سالهای اخیر افت ترازی است که به نزدیک نیم متر در طی سالهای اخیر نیز میرسد.
واکاوی شرایط دریاچه ارومیه در مدت فعالیت ستاد احیا دریاچه ارومیه
با توجه به مشکلات تصویر شده از افت تراز دریاچه ارومیه، خروجی عملکرد ستاد احیا نیز از تغییرات تراز دریاچه طی فعالیت 7 سال گذشته بر اساس آمار موجود قابل ارزیابی است.بر این اساس اگر نگاه مقطعی به شروع فعالیت ستاد در سال 1393 و همچنین شرایط در انتهای دولت دوازدهم در سال 1400 بیندازیم متوجه خواهیم شد، تراز این دریاچه طی این مدت 0.05 درصد افزایش پیدا کرده و حدود 76 سانتیمتر افزایش پیدا کرده است.شاید افزایش این مسئله در نگاه اول جزء عملکرد مطلوب ستاد دستهبندی شود اما یک واکاوی آماری در ارتباط با دریاچه ارومیه از واقعیت نتایج فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه پردهبرداری میکند.بر این اساس اگر به نمودار تغییرات تراز طی 7 سال گذشته نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که این تغییرات به 2 بازه زمانی بهبود شرایط و 3 بازه زمانی افت وضعیت موجود تقسیمبندی میشود.
پردهبرداری آماری از عملکرد ستاد احیای
دریاچه ارومیه
بازههای متعدد افزایش و کاهش تراز دریاچه ارومیه این گزاره را به ذهن متبادر میکند که میزان تاثیرگذاری ستاد تا چه اندازه بوده است. بر این اساس در شرایطی که تراز دریاچه ارومیه بر مبنای مصوبات ستاد احیا تغییر میکرد. بازههای افزایش و کاهش باید بسیار کمتر از میزان فعلی و با شدت کمتری رخ بدهد. در این راستا نوسان تراز با شدت متفاوت این گزاره را به ذهن میآورد که احتمالا عامل دیگری تراز دریاچه ارومیه را تغییر داده و عملا فعالیت ستاد احیا بیاثر است.بر این اساس نخستین عامل موثر در مسئله تراز، مسئله بارندگی حوضه آبریز ارومیه است. با توجه به بررسی نمودار میزان بارندگی ابتدا این نکته را در مییابیم که طی 7 سال گذشته بر اساس آمار میزان نوسان بارندگی طی سالهای اخیر مشابه نوسان تراز دریاچه ارومیه دارای دو اوج و 3 حضیض بوده است.بر این اساس نوسانات بارندگی با فاصله زمانی یک ساله تطبیق قابل توجهی با تغییرات تراز دریاچه ارومیه بوده است. به معنای دیگر با توجه به فاصله زمانی میان وقوع بارندگی و حرکت آب به سوی دریاچه حرکت نمودار میزان بارش به سمت راست تطبیق قابل توجهی میان شرایط بارش و تراز دریاچه را عیان میکند.
بر این مبنا، به استناد شواهد آماری ستاد احیا دریاچه ارومیه با فعالیت 8 ساله خود کمترین تاثیر را بر تغییرات تراز دریاچه ایفا کرده و عملا عمده تغییرات وضعیت این دریاچه وابسته به میزان بارندگی بوده است.
همچنین چشم انداز 25 ساله آن برای دریاچه ارومیه رسیدن به یک دریاچه با آب کافی برای پایدارسازی چشم انداز زیبا و تنوع زیستی محیطی که مردم و جوامع محلی از ظرفیتهای حوضه آبریز خردمندانه بهرهبرداری میکنند و آگاهانه در حفاظت پایدار آن کوشا هستند؛ تعیین شد.ساختار سازمان پیشنهادی در قالب تفاهمنامه مذکور تحت عنوان ستاد اجرایی مدیریت پایدار دریاچه ارومیه به ریاست رئیس جمهور نیز در نمودار زیر قابلیت مشاهده دارد.
بازخوانی نحوه شکلگیری ستاد احیای دریاچه ارومیه
با توجه به سابقه برنامههای حفظ دریاچه ارومیه این برنامهها نهایتا در آخرین مرحله به ستاد احیای دریاچه ارومیه ختم شد. بر این اساس، بررسی سابقه شکلگیری ستاد احیا به شکلگیری کارگروه نجات دریاچه ارومیه با مسئولیت وزیر نیرو و با حضور وزیران جهاد کشاورزی و کشور و معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی ریاستجمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست در تاریخ ۱۳۹۲/۰۷/۲۵ باز میگردد تا با اتکا بر مطالعات انجامشده قبلی و نظرات تشکلهای مردم نهاد ذیربط دریاچه ارومیه، راهکارهای عملیاتی نجات دریاچه را بررسی و نتیجه را برای تصمیمگیری نهایی به هیئتوزیران ارائه دهند.
پس از انجام بررسیهای کارگروه و ضمن ارائه پیشنهادات نمایندگان استانی (در مجلس شورای اسلامی) مقرر شد تا ستاد احیای دریاچه ارومیه با اختیارات اصل ۱۳۸ به ریاست معاون اول رئیسجمهور تشکیل شود. لذا پیرو مصوبه هیئت دولت، معاون اول رئیسجمهور سابق به عنوان رئیس ستاد احیای دریاچه ارومیه و عیسی کلانتری نیز به عنوان دبیر و مجری ستاد منتصب شد.
با وجود فعالیتهای مستمر شکل گرفته در بالاتری سطح، ستاد احیای دریاچه ارومیه در فضای رسانه به نحوی فعالیت خود را شروع کرد که گویی برای اولین بار مسئلهای به وجود آمده و از سوی دیگر این گروه قرار است برای اولین بار در تاریخ پاسخی برای این مسئله پیدا کنند. با همه حاشیههای به وجود آمده برای ستاد احیای دریاچه ارومیه قصد داریم در این گزارش برای اولین بار فعالیت فنی ستاد مذکور را مورد واکاوی قرار دهیم.
مسئله دریاچه ارومیه افت 8 متری تراز
دریاچه است
پیش از ورود به بررسی عملکرد فنی ستاد احیای دریاچه ارومیه، بهتر است مسئله این دریاچه را فارغ از جوسازی رسانهای مورد بررسی قرار دهیم.با توجه به این مسئله، واکاوی تراز این دریاچه طی 57 سال گذشته بیانگر کاهش تراز به طور متوسط سالانه 40 سانتی متر طی 20 سال منتهی به سال 1393 است که مشابه این روند در بازه بلندمدت پایش سطح دریاچه دیده نشده است. بر این مبنا از نیمه دهه هفتاد تا اوایل دهه نود شمسی شاهد افت 8 متری تراز دریاچه ارومیه از 1278 متر به 1270 متر بودهایم.به معنای دیگر، خروجی بحران دریاچه ارومیه طی سالهای اخیر افت ترازی است که به نزدیک نیم متر در طی سالهای اخیر نیز میرسد.
واکاوی شرایط دریاچه ارومیه در مدت فعالیت ستاد احیا دریاچه ارومیه
با توجه به مشکلات تصویر شده از افت تراز دریاچه ارومیه، خروجی عملکرد ستاد احیا نیز از تغییرات تراز دریاچه طی فعالیت 7 سال گذشته بر اساس آمار موجود قابل ارزیابی است.بر این اساس اگر نگاه مقطعی به شروع فعالیت ستاد در سال 1393 و همچنین شرایط در انتهای دولت دوازدهم در سال 1400 بیندازیم متوجه خواهیم شد، تراز این دریاچه طی این مدت 0.05 درصد افزایش پیدا کرده و حدود 76 سانتیمتر افزایش پیدا کرده است.شاید افزایش این مسئله در نگاه اول جزء عملکرد مطلوب ستاد دستهبندی شود اما یک واکاوی آماری در ارتباط با دریاچه ارومیه از واقعیت نتایج فعالیت ستاد احیای دریاچه ارومیه پردهبرداری میکند.بر این اساس اگر به نمودار تغییرات تراز طی 7 سال گذشته نگاهی بیندازیم متوجه خواهیم شد که این تغییرات به 2 بازه زمانی بهبود شرایط و 3 بازه زمانی افت وضعیت موجود تقسیمبندی میشود.
پردهبرداری آماری از عملکرد ستاد احیای
دریاچه ارومیه
بازههای متعدد افزایش و کاهش تراز دریاچه ارومیه این گزاره را به ذهن متبادر میکند که میزان تاثیرگذاری ستاد تا چه اندازه بوده است. بر این اساس در شرایطی که تراز دریاچه ارومیه بر مبنای مصوبات ستاد احیا تغییر میکرد. بازههای افزایش و کاهش باید بسیار کمتر از میزان فعلی و با شدت کمتری رخ بدهد. در این راستا نوسان تراز با شدت متفاوت این گزاره را به ذهن میآورد که احتمالا عامل دیگری تراز دریاچه ارومیه را تغییر داده و عملا فعالیت ستاد احیا بیاثر است.بر این اساس نخستین عامل موثر در مسئله تراز، مسئله بارندگی حوضه آبریز ارومیه است. با توجه به بررسی نمودار میزان بارندگی ابتدا این نکته را در مییابیم که طی 7 سال گذشته بر اساس آمار میزان نوسان بارندگی طی سالهای اخیر مشابه نوسان تراز دریاچه ارومیه دارای دو اوج و 3 حضیض بوده است.بر این اساس نوسانات بارندگی با فاصله زمانی یک ساله تطبیق قابل توجهی با تغییرات تراز دریاچه ارومیه بوده است. به معنای دیگر با توجه به فاصله زمانی میان وقوع بارندگی و حرکت آب به سوی دریاچه حرکت نمودار میزان بارش به سمت راست تطبیق قابل توجهی میان شرایط بارش و تراز دریاچه را عیان میکند.
بر این مبنا، به استناد شواهد آماری ستاد احیا دریاچه ارومیه با فعالیت 8 ساله خود کمترین تاثیر را بر تغییرات تراز دریاچه ایفا کرده و عملا عمده تغییرات وضعیت این دریاچه وابسته به میزان بارندگی بوده است.
ارسال دیدگاه
عناوین این صفحه
-
مدل اقتصادي مشخص كشتيسازيها چیست؟
-
کارگرانی که یک شبه بیکار شدند
-
نشست رئیسی، پوتین و اردوغان سهشنبه درتهران برای بررسی روندآستانه
-
امنیت غذایی مردم تهدید جدی شده است
-
سیاست قانون و کارکرد حفاظت از میراث دریایی
-
سازمان بنادر و وزارت نفت پاسخگوی عقب ماندگی بانکرینگ سوخت باشند
-
واکاوی 7 سال عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه
-
درخواست صربها برای واردات محصولات دانشبنیان از ایران
اخبار روز
-
توزیع ۳۵ هزار بسته معیشتی در مناطق سیل زده استان سیستان و بلوچستان
-
تغییر نگاه به سرمایهگذاریها موجب شده تا بسیاری از دعواهای حقوقی با مذاکرات حل شود
-
بهسازی فضاهای بی دفاع شهری جهت کاهش آسیب های اجتماعی
-
تجهیز بیش از ۱۰۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی اردبیل به سیستم آبیاری تحت فشار
-
بهینهسازی طرح روسازی دال خط کوهاندار برای رفع معضل راهآهنهای کویری
-
استفاده از ظرفیت های مردمی در پروژه های اشتغال زایی با همت بنیاد برکت در سال جهش تولید با مشارکت مردم
-
اتمام خط کشی محوری جنوب به شمال خیابان ولیعصر (عج)
-
بهرهبرداری از نخستین نیروگاه خورشیدی حمایتی کشور در کاشان
-
تلاش مضاعف، برنامه محوری و تخصص گرایی - هم افزایی، سودآوری
-
اهمیت طراحی وبسایت برای کسب و کارهای سنتی
-
آغاز بهکار TV شهری در ورودی ساختمان منطقه دو پایتخت
-
۱۰۰ ساختمان بلند در پایتخت روی گسل قرار دارد
-
۱۴ شهر و روستای سیستان و بلوچستان تحتتاثیر زلزله قرار گرفت
-
اولویت همه شرکتهای صندوق ذخیره باید سودآوری و توجه به اقتصاد دانش بنیان باشد
-
اجرای طرحهای زنجیره سبز و آبی در پنج شهرستان استان خوزستان
-
اجرای طرح ویژه جمع آوری شنهای پخش شده در معابر شمال تهران
-
تشکیل" قرارگاه ویژه تامین مسکن معلم" در صندوق ذخیره فرهنگیان
-
همه چیز درباره خرید چمن مصنوعی که باید بدانید
-
قرارداد ساخت ۷۰۰ واحدی خوابگاه متاهلی دانشگاه مازندارن منعقد شد
-
اقدام قوه قضاییه در شناسایی اموال بابک زنجانی در خارج و انتقال آن به تهران قابل تقدیر و تشکر است